Ροή
Τα περισσότερα καλοκαίρια της ζωής μου τα έχω περάσει στην Κρήτη. Θυμάμαι να φορτώνουμε μέσα Ιούλη το Opel Kadett του πατέρα μου –τις ίδιες μέρες έπαιρνε άδεια κάθε χρόνο- με βαλίτσες και ποδήλατα (το δικό μου και της αδερφής μου) και να κατεβαίνουμε στον Πειραιά για να πάρουμε το πλοίο για Σούδα.
Στο χανιώτικο λιμάνι φτάναμε γύρω στις έξι και μισή το πρωί κι από εκεί θέλαμε άλλη μιάμιση περίπου ώρα για τα Πλεμενιανά, το χωριό της μητέρας μου. Το μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού -μέχρι να γίνω 18 και να αναλάβω την ευθύνη του επίσημου οδηγού της οικογένειας- το έβγαζα κοιμισμένος. Τα μάτια μου τ΄ άνοιγα μόνο όταν άκουγα τη φωνή του παππού να μας καλωσορίζει, την ώρα που η γιαγιά είχε αρχίσει ήδη να μας σερβίρει κάτι «για να στυλώσουμε τα πόδια μας από το ταξίδι».
Το «στύλωμα» με βάση τη γιαγιά επιτυγχανόταν με το νοστιμότερο πρωινό που θυμάμαι να έχω φάει ποτέ στη ζωή μου και το οποίο από τις 20 Αυγούστου θα βρίσκω μαζί με πολλές ακόμα κρητικές γεύσεις στο ΑΒ της γειτονιάς μου. Ένα παχύ κομμάτι κρητική γραβιέρα για τον καθένα και μια γαβάθα με θυμαρίσιο μέλι. Χουφτιάζαμε ο καθένας με λαχτάρα το κομμάτι του και το βουτούσαμε στην γαβάθα με το μέλι, λες και κάναμε βούτες με ψωμί σε χωριάτικη. Μόλις χορταίναμε, αρχίζαμε τους καβγάδες με την αδερφή μου για το ποιος θα πρωτοξαπλώσει στο ντιβάνι που είχε ο παππούς στην αυλή κι όσο μέλι απέμενε στη γαβάθα κατέληγε κολλημένο στα μαλλιά μας.
Οι μέρες πέρα από τους τσακωμούς και τα μπάνια περιλάμβαναν πάρα πολύ φαγητό. Όποιος έχει γιαγιά ξέρει και όποιος έχει γιαγιά από την Κρήτη ξέρει ακόμα καλύτερα. Κατά τις δύο που γυρνούσαμε ξεθεωμένοι και πεινασμένοι από την θάλασσα η γιαγιά είχε ήδη στρωμένο το τραπέζι κάτω από τον πλάτανο. Λουκάνικα με σταμναγκάθι, με απάκια, με ντάκους με ξινομυζήθρα, κρίθινα παξιμάδια και λάδι από τις ελιές μας.
Κάθε μεσημεριανό τραπέζι ήταν μια γιορτή στην οποία συμμετείχαν άλλοι κάθε φορά συγχωριανοί, που συνεισέφεραν και αυτοί με τον τρόπο τους. Άλλοτε με κρασί κι άλλοτε με γλυκό κυδώνι ή κάστανο. Όσο οι μεγάλοι ολοκλήρωναν το τσιμπούσι πίνοντας ελληνικό καφέ Δάνδαλη που έψηνε η γιαγιά στη χόβολη εγώ κι αδερφή μου νανουριζόμασταν από τον ήχο των τζιτζικιών στο ντιβάνι. «Πρηστήκανε και δεν έχουν ανάκαρα για άλλους καβγάδες», έλεγε κάθε φορά ο παππούς μου γελώντας.
Τα βράδια πηγαίναμε στην πλατεία του χωριού. Εκεί βρίσκαμε και τα άλλα παιδιά –είτε τα ντόπια είτε αυτά που είχαν έρθει για διακοπές όπως εμείς- και κάναμε αγώνες με τα ποδήλατα. Αυτό μέχρι που έγινα 15 κι έφερε το καφενείο του χωριού ηλεκτρονικά. Όπως καταλαβαίνετε, τότε σταμάτησα να παίρνω το ποδήλατο στην Κρήτη, αφού τα περισσότερα απογεύματά μου τα περνούσα προσπαθώντας να τερματίσω το Bubble Bobble και το Metal Slug. Όπως και να έχει, τα βράδια περιλάμβαναν την ίδια ιεροτελεστία, την οποία από εδώ και πέρα θα προσπαθώ να αναβιώνω στην Αθήνα χάρη στις Γεύσεις Κρήτης της ΑΒ.
Η αυλή γέμιζε με κόσμο. Ο παππούς έβαζε ένα σκαμνί με πλάτη τον ασβεστομένο τοίχο του σπιτιού κι άρχιζε να διηγείται ιστορίες για πουλιά που μιλούσαν και για φαντάσματα, ενώ όταν στέρευε άρχιζε το κρασί και τις μαντινάδες με τους συγχωριανούς. Εμείς τους ακούγαμε με τεντωμένα αυτιά και γουρλωμένα μάτια όσο μασουλούσαμε καβουρμά, λουκάνικα και μιτατοτύρια που μας φίλευε η γιαγιά.
Τα χρόνια πέρασαν, οι παππούδες δεν είναι πια μαζί μας κι εγώ δεν έχω την ευχέρεια να κατεβαίνω κάθε καλοκαίρι στην Κρήτη. Παρ΄ όλα αυτά, από τις 20 Αυγούστου ως τις 16 Σεπτεμβρίου θα μπορώ να βρίσκω στα ράφια της ΑΒ γεύσεις αγνές, που θα μου θυμίζουν τα καλοκαίρια μου στα Χανιά.
Γεύσεις που περιλαμβάνουν μέλι με άγριο θυμάρι, παξιμάδια με αλεύρι κριθαρένιο ολικής άλεσης, καβρουμαδάκι από την Ασή Γωνιά, παρθένο ελαιόλαδο Π.Ο.Π., μιτατοτύρι καυτερό Γύπας, μυζήθρα ξινή, ανθότυρο από τα Λευκά Όρη, γραβιέρα γλυκιά, λουκάνικα με σταμναγκάθι, σύγκλινο, απάκι κοτόπουλο, κρητικά κρασιά από τις γηγενείς ποικιλίες Βηλάνα και Βιδιανό, γλυκό κάστανο και κυδώνι και ελληνικό καφέ Δάνδαλη.
Τις κατάλληλες, δηλαδή, γεύσεις για να έχουμε, όπως λένε και στην Κρήτη, «πάντα 'γεια»!
