Με προσδοκίες αλλά και επιφυλακτικότητα έγινε η επανεκκίνηση της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, τα οποία σήκωσαν πάλι ρολά για να υποδεχθούν τους πελάτες. Ωστόσο, η οικονομική κρίση προηγούμενων ετών αλλά και τα πρόσφατα lockdown «άφησαν πληγές» στα καταστήματα, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά ακόμα και σε περιοχές… πρώτης προβολής και σε γνωστές «εμπορικές πιάτσες».
Σύμφωνα με την έρευνα του Θεμιστοκλή Μπάκα (Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates) η παρατεταμένη περίοδο οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με την πανδημία έδωσαν τη χαριστική «βολή» στα επαγγελματικά ακίνητα και κυρίως σε εμπορικά καταστήματα και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ακόμα και στην… ελίτ περιοχή του κέντρου της Αθήνας, το Κολωνάκι.
Σύμφωνα με όσα κατέγραψε έρευνα του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, η elite περιοχή του κέντρου που οφείλει την ονομασία της σε έναν μαρμάρινο μονολιθικό ρωμαϊκό κίονα ( κολωνάκι ), που βρισκόταν στη Δεξαμενή, δίπλα στο Αδριάνειο Υδραγωγείο, έζησε ημέρες δόξας τρελαίνοντας την εγχώρια αγορά του real estate, δημιουργώντας υπεραξίες κάθε χρόνο. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που η μίσθωση ενός καταστήματος στα πέριξ της πλατείας, αποτελούσε το μήλο της έριδος στους επιχειρηματίες της εστίασης ενώ η διαμονή ή η στέγαση εταιρειών αποτελούσε life style τη χρυσή εποχή 2000-2008.
Από το 2010 η εικόνα άρχισε να αλλάζει, ειδικότερα εντός 2-3 ετών από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, πολλά επώνυμα μαγαζιά εστίασης, εμπορικά καταστήματα άλλαξαν πιάτσα, η άλλοτε καρδιά της υψηλής ραπτικής άρχισε να μετακομίζει και να αφήνει πίσω της πολυάριθμα αυτοκόλλητα ενοικιάζεται ή διατίθεται. Οι τιμές, που είχαν δεκαπλασιαστεί σε δύο δεκαετίες, άρχισαν να «πέφτουν» συνεχώς τα χρόνια των μνημονίων, ακόμα και καταστήματα σε δημοφιλείς δρόμους έμεναν στα αζήτητα.
Κατά τον κ. Μπάκα, το 2019, οι τιμές μίσθωσης των εμπορικών καταστημάτων επέστρεψαν σε πολλές περιοχές του κέντρου της Αθήνας σε τιμές προ κρίσης, ενώ η ζήτηση καταγραφόταν αυξητική για τα ελάχιστα καλά μαγαζιά. Ταυτόχρονα δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που είχε επιστρέψει ο γνωστός «αέρας» κυρίως στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους όπως η Ερμού.
Η Τσακάλωφ από πεζόδρομος κυρίως καταστημάτων ένδυσης και με πληρότητες που άγγιζαν το 100 % για πολλά χρόνια με τις τιμές μίσθωσης να κυμαίνονται από 150€/τμ -170€/τμ το 2009 το μήνα, πέρασε μια εποχή μεγάλης παρακμής εν μέσω μνημονιάκων χρόνων με τα περισσότερα καταστήματα να παραμένουν ξενοίκιαστα και οι τιμές μίσθωσης να έχουν υποχωρήσει στα 30€/τμ - 40€/τμ το μήνα. Το χρονικό διάστημα 2017-2019, ο πεζόδρομος στην καρδιά του Κολωνακίου άλλαξε, τα κλειστά εμπορικά καταστήματα ένδυσης έδωσαν τη θέση τους σε νέα εγχειρήματα μαγαζιών υγειονομικού ενδιαφέροντος που έδωσαν και πάλι στη Τσακάλωφ την παλιά της αίγλη και την ζωντάνια που έλλειπε από το κέντρο του Κολωνακίου και της εγχώριας showbiz, ενώ οι τιμές μίσθωσης κυμαίνονταν πλέον από 80€/τμ - 90€/τμ το μήνα.
Παρόμοια εικόνα μαγαζιών υγειονομικού ενδιαφέροντος που έδωσαν ζωή εν μέσω κρίσης σε μικρότερη κλίμακα όμως, λειτούργησαν στο γνωστό σταυροδρόμι της Βουκουρεστίου με την Βαλαωρίτου όπου η ζωή στην κανονικότητα επέστρεφε αλλά με μικρότερους ρυθμούς.
Σύμφωνα με την έρευνα, ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού άρχισαν να αλλάζουν τα δεδομένα στα επαγγελματικά ακίνητα και κυρίως σε εμπορικά καταστήματα και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ, οι εκάστοτε αλλαγές να είναι άμεσα συναρτώμενες με τις εξελίξεις – την πορεία και την διάρκεια του αόρατου εχθρού που εδώ και 9-10 μήνες είναι αντιμέτωπος όλος ο πλανήτης.
Ο δεύτερος και μάλιστα αναμενόμενος κύκλος της πανδημίας, είναι περισσότερο επιθετικός, οδηγώντας τη πολιτεία σε νέα περιοριστικά μέτρα με στόχο την θωράκιση της υγείας των πολιτών. Η διάρκεια του νέου κύκλου της πανδημίας σε συνάρτηση των μέτρων θωράκισης που επιβάλλονται, αλλάζουν άρδην τις καθημερινές μας συνήθειες, τον τρόπο απόκτησης - αγοράς αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και τα οικονομικά δεδομένα τόσο των πολιτών όσο και των επαγγελματιών στον εκάστοτε κλάδο της οικονομίας.
Πλέον, υπάρχουν πολλά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που δεν έχουν ανοίξει από το πρώτο lockdown, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί «γνωστό» κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος στο Κολωνάκι το οποίο λειτούργησε 3-4 μήνες από την ημέρα των εγκαινίων και από τον Μάρτιο παραμένει κλειστό, με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης να αναφέρουν ότι δεν γνωρίζουν αν θα ανοίξουν ξανά και αν τους συμφέρει να κρατήσουν την επιχείρηση ή να ενταχθούν στον πτωχευτικό κώδικα . Παρόμοια κατάσταση και σε πολυσύχναστο κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος στην οδό Ομήρου με πολυετή λειτουργία που πλέον ο ιδιοκτήτης έχει αναρτήσει πινακίδα ενοικιάζεται.
Ταυτόχρονα, δεν ήταν λίγα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που δεν κατάφεραν μέχρι και σήμερα να καταβάλουν το 60% του μηνιαίου μισθώματος για τους μήνες του πρώτου lockdown , με τους ιδιοκτήτες να μην έχουν δεχθεί οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για μείωση του μισθώματος και ταυτόχρονα να μετρούν απώλειες ακόμη και 10 μήνες , ενώ οι επιχειρηματίες αναγκάστηκαν να κλείσουν την επιχείρηση τους για να μην μεγαλώνουν τα χρέη ή/και οι περισσότερο τολμηροί για τα σημερινά δεδομένα να πραγματοποιούν μετεγκατάσταση - να μεταφέρουν την επιχείρηση τους σε περιοχές με χαμηλότερα μισθώματα, όπως πραγματοποίησε πρόσφατα γνωστό κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούσε επί της οδού Βαλαωρίτου.
Ενα μεγάλο ποσοστό καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στο κέντρο λειτουργούσε σε μεγάλο βαθμό με επισκέπτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, είτε προσφέροντας πρωινό delivery, είτε μικρογεύματα και καφέ.
Στον ίδιο πολυσύχναστο πεζόδρομο της Αθήνας, την οδό Βαλαωρίτου, πριν την ανακοίνωση του δεύτερου lockdown, κατέβασε ρολά εμπορικό κατάστημα που λειτουργούσε με ήδη υπόδησης από το 2014, ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω σχεδόν στην συμβολή της Βαλαωρίτου με την οδό Αμερικής, κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος – αλυσίδα 4 καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας που λειτουργούσε από το 2015 με συμβόλαιο 5ετης διάρκειας , κατέβασε ρολά στις 30 Οκτωβρίου μετά από αίτημα αύξησης του ενοικίου κατά 900€/μήνα δλδ από τα 1.100€/μήνα στις 2.000€/μήνα.
Όπως σημειώνει η ανάλυση, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι όπου οι επιχειρηματίες ενώ κατέβαλαν όλα τα μισθώματα με στόχο να μην αφήσουν χρέη, αποφάσισαν να κλείσουν την επιχείρησή τους διότι ο τζίρος έχει μειωθεί ακόμη και 70%. Μη ξεχνάμε ότι πολλά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και κυρίως αυτά που λειτουργούν μέσω delivery, ο μεγαλύτερος τζίρος του προερχόταν από τους εργαζόμενους που ένα μεγάλο ποσοστό πλέον εργάζεται από το σπίτι ή σε καθεστώς κυκλικής απασχόλησης .
Επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος με μαγειρευτά φαγητά επί της οδού Ομήρου, που λειτουργούσε κυρίως από τους εργαζόμενους των κεντρικών γραφείων τράπεζας που βρισκόταν ακριβώς δίπλα, αλλά και με εργαζόμενους εταιρειών της περιοχής, κατέβασε ρολά στο δεύτερο lockdown και το κατάστημα διατίθεται πλέον προς μίσθωση.
Παρόμοια περίπτωση και σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος με παρουσία 33 ετών πλησίον της πλατείας Συντάγματος επί της οδού Ξενοφώντος . Ο επιχειρηματίας μετά το άνοιγμα των καταστημάτων τον Ιούνιο, είχε τζίρο 50% σε σχέση με την προ κορωνοϊού εποχή, πλέον ο τζίρος του έχει διαμορφωθεί στο 20% , ενώ οι απασχολούμενοι - εργαζόμενοι στο κτίριο που στεγάζει την επιχείρησή του στο ισόγειο από 110 που ήταν, πλέον είναι 11. Ο επιχειρηματίας, είχε αποφασίσει να κρατήσει - να στηρίξει την επιχείρησή του με ιδία κεφάλαια έως και τα τέλη Νοεμβρίου μήπως αλλάξει η κατάσταση, σε αντίθετη περίπτωση θα έκλεινε για να μην βρεθεί μετά από 33 χρόνια εργασίας να χρωστάει ενοίκια, εισφορές και προμηθευτές, πλέον τον πρόλαβε το νέο lockdown και «αναγκαστικά» έκλεισε οριστικά την επιχείρηση. Ενώ, ο ιδιοκτήτης έχει ήδη απευθυνθεί σε μεσιτικά γραφεία για την πώληση του ακινήτου.
Κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της Βουκουρεστίου πάνω από την οδό Σκουφά, κατέβασε ρολά πριν το δεύτερο lockdown, ενώ τον επαγγελματικό εξοπλισμό τον πούλησε σε επαγγελματίες του κλάδου για άμεση ρευστότητα.
Παρόμοια εικόνα και σε δυο «γνωστά» καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της οδού Σκουφά, πριν την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, κατέβασαν ρολά και πλέον τα ακίνητα διατίθενται προς μίσθωση.
Κατά τον κ. Μπάκα, αν κάποιος κάνει μια βόλτα στο Κολωνάκι, θα δει ότι επί της Σκουφά, από το ύψος της Ασκληπιού έως την Πλατεία Κολωνακίου διατίθενται 15 καταστήματα προς μίσθωση, καταστήματα που πριν λίγους μήνες λειτουργούσαν κυρίως επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Παρόμοια η εικόνα στην οδό Τσακάλωφ, όπου τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 18, εκ των οποίων τα 9 βρίσκονται στο πεζοδρομημένο τμήμα της Τσακάλωφ. Στον πεζόδρομο που πριν 1 χρόνο, αποτελούσε το στέκι της εγχώριας showbiz.
Λίγο παραπάνω, επί της οδού Αναγνωστοπούλου, τα όπου τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 12, στη Σόλωνος από το ύψος της Ασκληπιού έως την οδό Κανάρη τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 13, στην Βουκουρεστίου από το ύψος της Τσακάλωφ έως την Ακαδημίας τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 7, ενώ στην Λυκαβητού από το ύψος της Ακαδημίας έως την οδό Σκουφά, έκλεισε πρόσφατα κατάστημα εστίασης, με το σύνολο των καταστημάτων που διατίθενται πλέον να αριθμούν τα 5.
Τα άδεια καταστήματα πλέον στο Κολωνάκι, μόνο στους δημοφιλείς δρόμους, αγγίζουν τα 80, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων που έχουν κατεβάσει ρολά, είναι επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος και εστίασης.
Στα μέσα του Οκτωβρίου 2020, η Ελληνική Ένωση Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης (ΕΠΟΕΣ), η οποία εκπροσωπεί αλυσίδες όπως τα Goody’s, τα Everest, τον «Γρηγόρη» και τα Friday’s, σε επιστολή που απέστειλε στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη απεύθυνε έκκληση να αναληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την «ανακούφιση» των επιχειρήσεων προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. Συγκεκριμένα, η ΕΠΟΕΣ στην επιστολή ζητούσε να θεσπισθεί κεντρικά η υποχρεωτική μείωση των ενοικίων κατά 40% για τους επόμενους έξι μήνες και παράλληλα να μειωθεί το ΦΠΑ στο 6% για τον επόμενο ένα χρόνο, ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών ευρωπαϊκών χωρών.
Παρόμοια και η εικόνα σε γνωστή αλυσίδα φούρνων που η πτώση των πωλήσεων κυμάνθηκε από 40% έως 90% για τα καταστήματα του κέντρου της Αθήνας, η οποία είχε προαναγγείλει ότι θα κλείσει 5 καταστήματα μέχρι τέλος του Οκτωβρίου, έχει ήδη κλείσει τα 4 και τις επόμενες εβδομάδες κλείνει και το πέμπτο. Μάλιστα, φέρεται να εξετάζει σοβαρά την πιθανότητα να τερματίσει τη λειτουργία άλλων 20 σημείων μέσα στο 2021 λόγω του υψηλού λειτουργικού κόστους σε μια περίοδο βαθιάς ύφεσης.
Όπως σημειώνει η έρευνα, το επόμενο διάστημα το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το αντιμετωπίσουν τα εμπορικά κέντρα, διότι πολλοί καταναλωτές αποφεύγουν τον συνωστισμό στα μεγάλα καταστήματα, λόγω της ανάγκης προσωπικής προστασίας. Το μηνιαίο μίσθωμα ενός καταστήματος κυρίως εστίασης, εκτός από το σημείο που βρίσκεται, σημαντικό ρόλο στην αξία του- στο ύψος του μισθώματος διαδραματίζει και η δυναμικότητά του.
Το Δίκτυο E-Real Estates θεωρεί ότι οι πιέσεις στις τιμές μίσθωσης εμπορικών καταστημάτων το επόμενο διάστημα θα είναι μεγάλες και μάλιστα σε πολλές εμπορικές πιάτσες οι μειώσεις των μισθωμάτων, θα μας γυρίσουν αρκετά χρόνια πίσω.
