Ένα θετικό και ένα αρνητικό στοιχείο αποτελούν για τον κλάδο του φαρμάκου τα σημεία αναφοράς της νέας κατάστασης στο πεδίο των αυτόματων επιστροφών (clawback), έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται με τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών, που ψηφίστηκε στις 30 Σεπτεμβρίου.
Αν και αναμενόμενη για τον κλάδο, η παράταση της ισχύος του μέτρου βάσει του οποίου οι εταιρείες υποχρεούνται να καταβάλουν από τα ταμεία τους το ποσό που υπερβαίνει την προϋπολογισθείσα δαπάνη για φάρμακα, αποτελεί αναμφισβήτητα το αρνητικό στοιχείο, δεδομένου ότι το μέτρο θεσμοθετήθηκε το 2012 ως «προσωρινό» και παρατείνεται πλέον για συνολικά 13 χρόνια.
Έκτοτε, οι επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις έχουν εκτοξευθεί, καθώς ενώ η δαπάνη παραμένει κατά βάση σταθερή, το clawback βαίνει διαρκώς αυξανόμενο, βάζοντας «φρένο» στις επενδύσεις και διακυβεύοντας την πρόσβαση των ασθενών σε απαραίτητες θεραπείες.
Είναι ενδεικτικό ότι, όπως δείχνουν τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, για το έτος 2020 το clawback για την εξωνοσοκομειακή δαπάνη ανέρχεται στα 796 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, το αντίστοιχο ποσό για τα νοσοκομειακά φάρμακα αναμένεται να κλείσει στα 474 εκατ. ευρώ.
Το θετικό στοιχείο είναι ότι η νέα τροπολογία, η οποία εμπίπτει στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, εισαγάγει μία μορφή συνυπευθυνότητας με την Πολιτεία, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του κλάδου.
Ειδικότερα, από το 2022, τίθενται όρια στην υπέρβαση της δαπάνης, πέραν των οποίων -εκτός των εταιρειών- καθίσταται υπεύθυνο και το Κράτος.
«Οι Θεσμοί έχουν αναγνωρίσει το δυσβάσταχτο ύψος του clawback και, μετά από πιέσεις ετών από τον ΣΦΕΕ, έχουν εισαγάγει μια μορφή συνυπευθυνότητας με την Πολιτεία. Ωστόσο, πρέπει να αποσαφηνιστεί ο επιμερισμός της ενίσχυσης και η βάση ενεργοποίησης της συμμέτοχης της Πολιτείας», αναφέρei στο Insider στέλεχος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την τροπολογία, τα όρια των δαπανών για τα έτη 2020-2022 διαμορφώνονται ως εξής:
• 2,088 δισ. ευρώ για φάρμακα τα οποία κατανέμονται σε 2,001 δισ. για την εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική περίθαλψη και 87 εκατ. για τα λεγόμενα φάρμακα υψηλού κόστους
• 528 εκατ. σε νοσοκομεία του ΕΣΥ και το νοσοκομείο Παπαγεωργίου.
• 1,553 δισ. για δαπάνες υπηρεσιών υγείας του ΕΟΠΥΥ
Σύνδεση με το ΑΕΠ από το 2023
Με θετική ματιά βλέπει ο κλάδος και το γεγονός ότι, η νέα τροπολογία ενεργοποιεί τη σύνδεση του ύψους της φαρμακευτικής δαπάνης με την πορεία του ΑΕΠ της χώρας. Ειδικότερα, όπως προβλέπεται, για τα έτη 2023 - 2025 τα επιτρεπόμενα όρια δαπανών θα αναπροσαρμόζονται, αποκλειστικά βάσει της προβλεπόμενης κατ’ έτος μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, όπως αυτή απεικονίζεται στον προϋπολογισμό κάθε έτους.
Η κατανομή των ορίων θα εξειδικεύεται ετησίως με κοινή απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργών Οικονομικών και Υγείας.
Επανακαθορισμός εφαρμογής
Ο εξορθολογισμός του clawback έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, στο οποίο εμπίπτει και η υποχρέωση θεσμοθέτησης των ποσών απομείωσής του από το 2022 και μετέπειτα.
Στο πλαίσιο αυτό, με την τροπολογία του Υπ. Οικονομικών επανακαθορίζεται η εφαρμογή του μηχανισμού για το χρονικό διάστημα 2022-2025.
Ειδικότερα, καθορίζεται, για καθένα από τα ανωτέρω έτη, δεσμευτικό όριο μείωσης του ποσού που εισπράττεται κατά την εφαρμογή του μηχανισμού του clawback, σε σχέση με το συνολικό ύψος του για το έτος αναφοράς (2020).
Σε περίπτωση που το ποσό του clawback εκάστου έτους είναι:
– μεγαλύτερο του ύψους του clawback του έτους 2020, τότε το ανώτατο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης αυξάνεται κατά το ποσό που προσδιορίζεται για κάθε έτος (50 εκ. ευρώ για το 2022, 150 εκ. ευρώ για το 2023, 300 εκ. ευρώ για το 2024, 400 εκ. ευρώ για το 2025) και η επιπρόσθετη δαπάνη που προκαλείται σε βάρος των προϋπολογισμών των εμπλεκόμενων φορέων υγείας καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό,
– μικρότερο του ύψους του clawback του έτους 2020, τότε το ανώτατο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης αυξάνεται κατά το ποσό της διαφοράς που προκύπτει ανάμεσα στον στόχο μείωσης (50 εκ. ευρώ για το 2022, 150 εκ. ευρώ για το 2023, 300 εκ. ευρώ για το 2024, 400 εκ. ευρώ για το 2025) και την πραγματική μείωση του clawback εκάστου έτους και η επιπρόσθετη δαπάνη που προκαλείται σε βάρος των προϋπολογισμών των εμπλεκόμενων φορέων υγείας καλύπτεται επίσης από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Πάγιο αίτημα του κλάδου αποτελεί η αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και η κατάργηση του clawback. Ωστόσο, απαραίτητη θεωρεί και την εφαρμογή δέσμης μεταρρυθμίσεων για τη συγκράτηση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης.
Στελέχη του κλάδου, τονίζουν στο Insider ότι ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, είναι γνώστης του αντικειμένου και ευελπιστούν ότι θα κινηθεί προς τη θετική κατεύθυνση.
