Το νέο, «πράσινο», μέλλον της αγοράς ακινήτων σκιαγράφησαν τα στελέχη της Prodea Investments, υπό τον κ. ο Aρ. Καρυτινό, CEO της εισηγμένης ΑΕΕΑΠ, κατά την παρουσίαση του Case Study του ομίλου που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 22ης Prodexpo που διεξάγεται στις 25-26 Οκτωβρίου 2021 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η εισηγμένη εφαρμόζει τα τελευταία χρόνια την περιβαλλοντική διακυβέρνηση (ESG) στην πράξη, επεκτείνοντας συνεχώς τις δραστηριότητές της σε κατασκευές με «πράσινη» πιστοποίηση.
Ο κ. Καρυτινός σημείωσε ότι οι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια έχουν σημειώσει άνοδο κατά 60%. Από την πλευρά του, ο κ. Καραγιάννης (CIO), ανέφερε ότι η Prodea ήταν η πρώτη εταιρεία που επένδυσε σε πράσινα κτίρια, ενώ ήδη είναι στα 349 εκατ. ευρώ το χαρτοφυλάκιο με κτίρια πράσινης πιστοποίησης με προοπτική τα 550 εκατ. ευρώ σε βάθος ενός με ενάμιση έτους. Από την δική της πλευρά, η κυρία Μεσσάρη (COO/CFO) έκανε λόγο για το «πράσινο» ομόλογο που πρόσφατα εξέδωσε η ΑΕΕΑΠ, κίνηση που συνιστά ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της Prodea (άντλησε 300 εκατ. ευρώ με επιτόκιο 2,3%).
Σύμφωνα με τον κ. Καρυτινό, το ESG σχετίζεται με το περιβάλλον και την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, με τις αλλαγές που συντελούνται διαρκώς στην κοινωνία και τους εργαζόμενους, ενώ η διακυβέρνηση αφορά τις δομές, το μέγεθος και την ποικιλία του ΔΣ της εταιρίας, καθώς και όλες τις πολιτικές που έχουν να κάνουν με τη διαφθορά, τις αμοιβές και το risk management. Αφορά, δε, κυρίως μεγάλες εταιρείες, καθώς οι μικρές είναι πολύ δύσκολο να μπορέσουν να εστιάσουν στις προϋποθέσεις του. Κατά τον ίδιο, επίσης, ο τομέας real estate είναι πάρα πολύ σημαντικός για το ESG, καθώς ανοίγει το δρόμο για τις κατασκευές που θα συντελέσουν στη μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη, με επενδύσεις 180 δισ. ευρώ μέχρι το 2050. Είναι, δε, χαρακτηριστικό το πόσο γρήγορος είναι ο ρυθμός που υιοθετούνται παγκοσμίως οι αρχές της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης: Το 2019 το 63% των θεσμικών επενδυτών είχαν υιοθετήσει τις αρχές ESG, ενώ το 2021, μόλις δύο χρόνια μετά, αυτό το ποσοστό έχει φτάσει το 72% (θεσμικοί και fund selectors). Οι αριθμοί συνεχίζουν να είναι αποκαλυπτικοί, καθώς οι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια έχουν σημειώσει άνοδο κατά 60%: Το 2014 υπήρχαν μόλις 15 δισ. ευρώ τέτοιων επενδύσεων, ενώ για το 2024 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 53 τρισ. ευρώ. Ο κ. Καρυτινός συνοψίζοντας εκτίμησε ότι ο τομέας real estate είναι κατ’ εξοχήν από αυτούς που εκ της φύσης τους συνδέονται με την πρακτική ESG.
Από την πλευρά του, ο Θανάσης Καραγιάννης επισήμανε ότι, στην παρούσα φάση, η Prodea διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της 301 εκατ. ακίνητα με «πράσινη» πιστοποίηση, τα οποία θα γίνουν 349 εκατ. μέχρι το τέλος της χρονιάς, ενώ θα αυξηθούν σε 550 εκατ. ευρώ μέσα στους επόμενους 12 -18 μήνες. Ο ίδιος επισήμανε, δε, ότι δεν υπάρχουν πράσινα κτίρια στην Αττική, αλλά πρέπει να κατασκευαστούν από την αρχή και μάλιστα το 52% από τις νέες κατασκευές της Prodea θα χρηματοδοτηθεί από το πράσινο ομόλογο που εκδόθηκε πρόσφατα. Έδωσε επίσης εικόνα για τα «πράσινα» κτίρια της εταιρείας σε Ελλάδα και εξωτερικό, δηλαδή ένα κτίριο γραφείων στο κέντρο της Σόφιας, το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στο Γέρακα, καθώς και τα γραφεία της εταιρείας στο κέντρο της Αθήνας, στην οδού Χρυσοσπηλιωτίσσης. Σημαντικό κτίριο τέτοιας λογικής αποτελεί και το Εlement, στο Μαρούσι, στην οδό Φραγκοκλησιάς (13.900 τ.μ.), το οποίο είναι προμισθωμένο πριν καν αποπερατωθεί (Q4 2022), το Moxy, το πρώτο πράσινο πιστοποιημένο ξενοδοχείο (200 δωμάτια, 35% Prodea και 65% Dimand), στην πλατεία Ομονοίας, το οποίο ανοίγει τις πύλες του στις αρχές του 2022, το Ιmportex στη Λεωφ. Συγγρού, το οποίο είναι χωρισμένο σε δύο κομμάτια, με το ένα να έχει προπωληθεί (πάνω από 30.000 τ.μ.) και το άλλο να βρίσκεται στη διαδικασία μίσθωσης. Η εταιρεία, επίσης, έχει στη διάθεσή της ένα παλιό κτίριο στη Συγγρού 44, το οποίο θα επανακατασκευαστεί σε πιστοποιημένο πράσινο κτίριο. Επίσης, κτίριο γραφείων σχεδόν 8 χιλ. τ.μ. στο Μαρούσι έχει ήδη μισθωθεί σε μεγάλη εταιρεία (έτοιμο το Q2 2022). Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Καραγιάννης και στο έργο του Πύργου του Πειραιά (33.300 τ.μ., έτοιμος Q3 2022, συμμετοχή 35% και 65% η Dimand), ο οποίος μετά την ανακατασκευή του με τη συνεργασία της Dimand, θα είναι πλέον ένας «πράσινος» πύργος, για τον οποίο προχωρούν με γοργούς ρυθμούς οι συζητήσεις για τις μισθώσεις.
Για την σημασία του πράσινου ομολόγου μίλησε η Τερέζα Μεσσάρη, υποστηρίζοντας ότι ο πράσινο ομόλογο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην πορεία της εταιρείας, αντλώντας 300 εκατ. ευρώ με επιτόκιο 2,3%. Για την κα. Μεσσάρη, η Prodea είχε δραστηριοποιηθεί στο ESG πριν γίνει «μόδα», προσθέτοντας ότι έχει κάνει σε αυτό μεγάλα άλματα, παρότι η διαδικασία προσαρμογής στους όρους του ESG έχει πολλή, διαρκή δουλειά και συντήρηση, καθώς και πολύ αυστηρούς προσδιορισμούς λόγω και του γεγονότος ότι η Prodea είναι εισηγμένη εταιρεία. Πρόσθεσε, δε, ότι η Prodea είναι πολύ ψηλά σε θέματα ποικιλομορφίας, με τα μισά από τα senior στελέχη της να είναι γυναίκες, ενώ και δύο μέλη του ΔΣ είναι θηλυκού γένους. Επίσης, το 41% του εργατικού δυναμικού της είναι γυναίκες, ωστόσο παραδέχθηκε ότι ο χώρος του Real Estate εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενος.
