Στην πλευρά της απαισιοδοξίας για μια δύσκολη χρονιά μέχρι τη λήξη της, φαίνεται πως έχει γείρει η πλάστιγγα για τις εκτιμήσεις των τραπεζών.
Με διαδοχικές την πολυετή δημοσιονομική κρίση, την πρωτόγνωρη πανδημική κρίση και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που φέρνει καταιγισμό επιπτώσεων και «αναδιάταξη του σύμπαντος», το αρνητικό σενάριο έχει κερδίσει έδαφος για το 2022. Αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί στις δηλώσεις των τραπεζιτών κατά τις παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων των τραπεζών για τη χρήση 2021 και τις εκτιμήσεις για το 2022, που ξεκινούν την ερχόμενη εβδομάδα.
Το τέρας του πληθωρισμού και της ακρίβειας που τροφοδοτεί σε μονιμότερη βάση ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτινάσσοντας τα κόστη σε ενέργεια και τρόφιμα, προετοιμάζει τις τράπεζες για δυσχερέστερη εξυπηρέτηση των δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αν και οι τράπεζες δηλώνουν ότι ακόμη δεν υπάρχει καμία ανησυχητική πρώιμη ένδειξη, εντούτοις η παρακολούθηση των δανειακών χαρτοφυλακίων γίνεται στενότερη μέρα με τη μέρα. Στόχος είναι να εντοπιστούν τυχόν δυσκολίες στην εξυπηρέτηση δανείων σε αρχικό στάδιο και να υπάρξει στοχευμένη προληπτική αντιμετώπιση. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι εταιρείες διαχείρισης, προκειμένου να προσφέρουν τις κατάλληλες ρυθμίσεις στα περίπου 110 δισ. ευρώ δανείων που διαχειρίζονται.
Όπως έγραψε το insider.gr, η προοπτική της παράτασης του υψηλού πληθωρισμού θα επιδράσει αρνητικά στην οικονομική ανάπτυξη και θα μειώσει το εισόδημα των νοικοκυριών. Εφόσον δε η ρωσο – ουκρανική κρίση διαρκέσει για κάποιους μήνες, π.χ. μέχρι το καλοκαίρι, οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις δεν θα έχουν βραχυπρόθεσμο, αλλά θα εκλάβουν υφεσιακό χαρακτήρα.
Η γεωπολιτική κρίση, η αύξηση του πληθωρισμού, η αύξηση του κόστους ενέργειας, οι πιθανές επιπτώσεις στην ανάπτυξη είναι συνθήκες που θέτουν σε επιφυλακή τις τράπεζες για μια νέα γενιά κόκκινων δανείων.
Οι υπολογισμοί των τραπεζών γίνονται πλέον με δεδομένο το τέλος των προγραμμάτων στήριξης. Όπως είπε χθες, μιλώντας στο Fin Forum 2022, η κα Φωτεινή Ιωάννου, Γενική Διευθύντρια Διαχείρισης Απαιτήσεων Εταιρικής και Λιανικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, μέσω του «Γέφυρα 1» έχουν λάβει στήριξη 82 χιλιάδες δανειολήπτες με δάνεια 6 δισ. ευρώ και μέσω του «Γέφυρα 2», άλλοι 13 χιλιάδες δανειολήπτες με συνολικά δάνεια 5,4 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι με τα προγράμματα «Γέφυρα 1 και 2» επιδοτήθηκαν δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία του Covid-19 προκειμένου να συνεχίσουν να αποπληρώνουν στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια.
Απομένει να φανεί πώς οι δανειολήπτες αυτοί θα συμπεριφερθούν μετά το α’ τρίμηνο του 2022, όταν θα μεταβούν σε καθεστώς σημαντικά αυξημένων μηνιαίων δόσεων.
Δίνοντας τα δεδομένα και τη διάσταση του προβληματισμού για τις τράπεζες, η κα Ιωάννου αναφέρθηκε και στην παράμετρο της πλήρους έναρξης του νέου πτωχευτικού νόμου. Όπως είπε, στον εξωδικαστικό μηχανισμό για τη ρύθμιση οφειλών υπάρχουν 48 χιλιάδες ενεργές αιτήσεις, εκ των οποίων οι 42 χιλιάδες είναι αιτήσεις από ιδιώτες με συνολικές οφειλές σε τράπεζες και Δημόσιο που φτάνουν σχεδόν τα 16 δισ. ευρώ). Οι τράπεζες θα πρέπει να επεξεργαστούν τις αιτήσεις αυτές και να βρουν λύσεις βιώσιμες και ανεκτές από τους δανειολήπτες υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών που διαμορφώνει η άνοδος του πληθωρισμού στο εισόδημα των νοικοκυριών.
Η πρόκληση για τις τράπεζες να βασιστούν περισσότερο σε βιώσιμες λύσεις αναδιάρθρωσης καταδεικνύεται από το γεγονός ότι, από το συνολικό ποσό των 22,8 δισ. ευρώ των ρυθμισμένων δανείων στο χαρτοφυλάκιο δανείων των τραπεζών στα τέλη Ιουνίου 2021, το 17,7% είχε εκ νέου «κοκκινίσει» και ήταν σε καθυστέρηση για περισσότερες από 90 ημέρες. Παράλληλα, σε υψηλά ποσοστά παρέμεινε το ποσοστό των εκ νέου κόκκινων δανείων τα οποία επαναρυθμίστηκαν σε ορίζοντα εντός έτους.
Δύσκολη εξίσωση θα αποτελέσει επίσης το ότι η πλήρης εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου υλοποιείται χωρίς να υπάρχει το ουσιαστικότερο κομμάτι του, ο Φορέας που θα αποκτά τα ακίνητα των ευάλωτων οφειλετών που θα πτωχεύουν.
Προκειμένου να γεφυρώσει το κενό προστασίας της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών, η κυβέρνηση συμφώνησε με τους Θεσμούς ένα μεταβατικό καθεστώς, το οποίο έχει λάβει τη μορφή νομοσχεδίου που θα οδεύσει άμεσα προς ψήφιση στη Βουλή.
Ειδικότερα, μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας, μέσω της οποίας θα επιλεγεί ο ιδιώτης που θα συστήσει τον Φορέα, ενεργοποιείται ένα ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας ευάλωτων οφειλετών που προβλέπει κρατική επιδότηση 70-210 ευρώ (ανάλογα με τα μέλη του νοικοκυριού). Η επιδότηση θα καταβάλλεται προκειμένου να ανασταλεί η διαδικασία πλειστηριασμού της πρώτης κατοικίας ευάλωτων οφειλετών, για χρονικό διάστημα 15 μηνών.
Ο άμεσος στόχος του προγράμματος είναι η αποτροπή των πλειστηριασμών και εξώσεων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών, που έχουν χρέη σε πιστωτές, μέχρι την ίδρυση του ιδιωτικού Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων που προβλέπεται στον πτωχευτικό νόμο και αποτελεί μια μόνιμη λύση.
Το πώς θα λειτουργήσουν όλα τα παραπάνω υπό τις συνθήκες που έχουν διαμορφώσει η πανδημία, η ενεργειακή κρίση και η έντασή της από τον πόλεμο στην Ουκρανία, βάζουν τις τράπεζες σε… πολεμική ετοιμότητα.
