Στο επίκεντρο της στρατηγικής των τραπεζών για την παραγωγή διατηρήσιμων κερδών και την επιστροφή τους στη διανομή μερισμάτων, παραμένει η μείωση του λειτουργικού κόστους.
Η μείωση των εξόδων – πιο ορατή σε επίπεδο μείωσης καταστημάτων και προσωπικού – βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα των τραπεζών τα τελευταία χρόνια, ειδικά από τη στιγμή που το περιβάλλον των μηδενικών επιτοκίων διατηρούσε βαλτωμένα τα έσοδα από τόκους. Στην καθίζηση των επιτοκιακών εσόδων συνέβαλε και η δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Παρά το γεγονός ότι πλέον, αν και όχι καθολικά, έχει ξεκινήσει η αύξηση των επιτοκιακών εσόδων, η οποία θα γενικευθεί με την αντιστροφή της χαλαρής νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ και τη σταδιακή αύξηση των επιτοκίων, η περαιτέρω μείωση του λειτουργικού κόστους δεν εκτοπίζεται από προτεραιότητα στην ατζέντα των τραπεζών. Με μόνη διαφορά ότι, εντός της γενικότερης μείωσης κόστους, αναμένεται ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση των επενδύσεων στην τεχνολογία για την περαιτέρω ψηφιοποίηση των τραπεζικών εργασιών.
Ως εκ τούτου, το μεγαλύτερο βάρος της μείωσης των λειτουργικών εξόδων θα σηκώσουν τα έξοδα προσωπικού, παράμετρος που τίθεται και στην τρέχουσα διαπραγμάτευση ΟΤΟΕ – τραπεζών για τη νέα τριετή κλαδική σύμβαση εργασίας. Όπως έγραψε το insider.gr, αύριο θα πραγματοποιηθεί η καθοριστική συνάντηση των δύο πλευρών, με κρίσιμη τη συμφωνία για την αναπροσαρμογή των μισθών σε επίπεδα άνω του 3% που πρότειναν οι τράπεζες την περασμένη εβδομάδα.
Τα αποτελέσματα των τραπεζών για τη χρήση 2021 έδειξαν τα εξής για τις επιδόσεις στη μείωση του λειτουργικού κόστους ανά τράπεζα:
Εθνική Τράπεζα
Η μείωση του λειτουργικού κόστους λειτούργησε συμπληρωματικά με την αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους για την επίτευξη κερδών. Όπως ανέφερε η Τράπεζα στους αναλυτές, η μείωση του κόστους το 2021 ήταν αποφασιστική, με τις δαπάνες προσωπικού να μειώνονται κατά 12% ετησίως.
Συγκεκριμένα, οι λειτουργικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 6,4% σε ετήσια βάση, σε 719 εκατ. το 2021, αντικατοπτρίζοντας την εντυπωσιακή μείωση των δαπανών προσωπικού (-12,1% σε ετήσια βάση), η οποία απορρόφησε την αύξηση των αποσβέσεων, ως αποτέλεσμα των στρατηγικών επενδύσεων της Τράπεζας στον τομέα της πληροφορικής. Ως αποτέλεσμα, ο δείκτης κόστους προς οργανικά έσοδα σημείωσε βελτίωση και διαμορφώθηκε σε 50,8% το 2021 σε σύγκριση με 56,8% το 2020.
Από το 2018 μέχρι το 2021 η Εθνική Τράπεζα έχει μειώσει τα έξοδα προσωπικού κατά 139 εκατ. ευρώ, από τα 536 στα 396 εκατ. ευρώ (- 26%) και τα διοικητικά και λειτουργικά έξοδα κατά 62 εκατ. ευρώ, από τα 230 στα 168 εκατ. ευρώ (-27%). Από το 2018 μέχρι το τέλος του 2021 το προσωπικό της ΕΤΕ έχει μειωθεί κατά 1.800 εργαζόμενους, από τους 9.200 στους 7.400 (7.100 εργαζόμενους σε επίπεδο Τράπεζας) και το δίκτυο των καταστημάτων της κατά 123 μονάδες (από τα 461 στα 338 καταστήματα).
Τράπεζα Πειραιώς
Τα επαναλαμβανόμενα λειτουργικά έξοδα της Τράπεζας Πειραιώς το 2021 διαμορφώθηκαν σε 902 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 4% σε ετήσια βάση. Αντίστοιχα, οι δαπάνες προσωπικού μειώθηκαν 10% ετησίως στα 380 εκατ. ευρώ, καθώς σε αυτές αποτυπώνεται η εξοικονόμηση από τις ενέργειες αναδιάρθρωσης του ανθρώπινου δυναμικού. Τα γενικά και διοικητικά έξοδα αυξήθηκαν το 2021 κατά 5% σε ετήσια βάση στα 418 εκατ., λόγω του υψηλότερου κόστους για έργα που συνδέονται με τον εταιρικό μετασχηματισμό και τη μείωση των ΝPE.
Ο δείκτης κόστους προς έσοδα σε επαναλαμβανόμενη βάση βελτιώθηκε στο 46% το 2021 από 50% το 2020, κυρίως λόγω της μείωσης των δαπανών προσωπικού και της αύξησης των τραπεζικών εσόδων. Περαιτέρω βελτίωση αναμένεται να σημειωθεί, καθώς είναι σε εξέλιξη το σχέδιο μετασχηματισμού και η συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση δραστηριοτήτων της Τράπεζας.
Το 2021, ο Όμιλος ξεκίνησε νέο πρόγραμμα εθελούσιας αποχώρησης για στοχευμένες ομάδες εργαζομένων σε κεντρικές μονάδες και καταστήματα, σύμφωνα με τους στρατηγικούς του στόχους και τις προτεραιότητες μετασχηματισμού. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, το προσωπικό του Ομίλου της Τρ. Πειραιώς ανερχόταν σε 9.270 εργαζόμενους στις συνεχιζόμενες δραστηριότητες, εκ των οποίων οι 8.904 απασχολούνταν στην Ελλάδα. Ο αριθμός των εργαζομένων στην Ελλάδα κατά το 2021 μειώθηκε κατά 1.104, κυρίως λόγω του προγράμματος εθελουσίας εξόδου, βάσει του οποίου αποχώρησαν 899 εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια του έτους. Το κόστος αναδιάρθρωσης προσωπικού που καταχωρήθηκε στα αποτελέσματα χρήσης του 2021 ανήλθε σε 25 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον 7 εκατ. ευρώ μη επαναλαμβανόμενα γενικά και διοικητικά έξοδα καταχωρήθηκαν εντός του έτους.
Alpha Bank
Λαμβανομένης υπόψη της απόσχισης της Cepal, τα Επαναλαμβανόμενα Λειτουργικά Έξοδα, Προσαρμοσμένα, διαμορφώνονται σε 979 εκατ. ευρώ. Το 2021, οι Δαπάνες Προσωπικού της Alpha Bank μειώθηκαν κατά 6,6% σε ετήσια βάση και ανήλθαν σε 400,4 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης του προσωπικού. Ο αριθμός του προσωπικού μειώθηκε από 10.528 εργαζόμενους στο τέλος Δεκεμβρίου 2020, σε 8.529 στο τέλος Δεκεμβρίου 2021, ως αποτέλεσμα του προγράμματος εθελουσίας εξόδου που έτρεξε η Τράπεζα, της απόσχισης της Cepal και της πώλησης της θυγατρικής του Ομίλου στην Αλβανία.
Τα Γενικά Έξοδα διαμορφώθηκαν σε 450,3 εκατ. ευρώ, ενισχυμένα κατά 1,7% σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσμα της ενοποίησης της Cepal τον Αύγουστο 2020, της αύξησης των επενδύσεων σε υποδομές πληροφορικής καθώς και των εξόδων ανάθεσης, ενώ αντισταθμίστηκαν από τη μείωση των εξόδων για τη διαχείριση των Καθυστερήσεων.
Το 2021, οι αποσβέσεις ανήλθαν σε 157,1 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 3,3% σε ετήσια βάση, κυρίως ως αποτέλεσμα της αύξησης των άυλων περιουσιακών στοιχείων λόγω επενδύσεων σε υποδομές πληροφορικής.
Το 2021, τα Συνολικά Λειτουργικά Έξοδα ανήλθαν σε 1.208,1 εκατ. ευρώ, επηρεασμένα αρνητικά από Εξαιρούμενα Κονδύλια ύψους 200,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 155,9 εκατ. καταγράφηκαν το α’ τρίμηνο 2021 και περιελάμβαναν πρόβλεψη ύψους 97,2 εκατ., σχετιζόμενη με το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου της Τράπεζας στην Ελλάδα, και 33,7 εκατ. ευρώ στο δ’ τρίμηνο και περιλαμβάνουν 11,6 εκατ. ευρώ που αφορούν κυρίως σε συναλλαγές, 7,7 εκατ., σχετιζόμενα με έξοδα που προκύπτουν από το Πρόγραμμα Μετασχηματισμού της Τράπεζας, ενώ 6,9 εκατ. αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό, και σχετίζονται κυρίως με έξοδα επιβράβευσης Προσωπικού.
Στόχος για το 2022 είναι τα επαναλαμβανόμενα λειτουργικά έξοδα να μειωθούν στα 920 εκατ. ευρώ από 979 εκατ. στο τέλος του 2021 και 1,023 δισ. στο τέλος του 2020.
Η Τράπεζα ανέφερε στους αναλυτές ότι το δ’ τρίμηνο 2021, τα Επαναλαμβανόμενα Λειτουργικά Έξοδα της Alpha Bank, προσαρμοσμένα για τις διακοπείσες δραστηριότητες στην Αλβανία, αυξήθηκαν κατά 9,7% ή 23,1 εκατ. ευρώ σε τριμηνιαία βάση, κυρίως λόγω της αύξησης των Γενικών Εξόδων (+18,1 εκατ. ευρώ), ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των φόρων, των εξόδων προβολής και διαφήμισης, των αυξημένων Δαπανών Προσωπικού λόγω εποχικότητας καθώς και της αύξησης των αποσβέσεων άυλων περιουσιακών στοιχείων.
Το δ’ τρίμηνο του 2021, τα Συνολικά Λειτουργικά Έξοδα ανήλθαν σε 295,3 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 33,72 εκατ. «Εξαιρουμένων Κονδυλίων». Η Τράπεζα έχει ήδη εξασφαλίσει εξοικονόμηση κόστους ύψους 132 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου το 80% αναμένεται να λογιστικοποιηθεί εντός του 2022 και προέρχεται από:
α) την απόσχιση της Cepal,
β) την ολοκλήρωση του προγράμματος Εθελουσίας Εξόδου Προσωπικού στην Ελλάδα,
γ) την απόσχιση του τομέα αποδοχής συναλλαγών καρτών που αναμένεται να υλοποιηθεί το β’ τρίμηνο 2022, και
δ) τα οφέλη που αναμένονται μετά από την ολοκλήρωση των συναλλαγών Sky, Skyline, Riviera και Crown.
Σημειώνεται ότι μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος Εθελουσίας Εξόδου Προσωπικού στην Ελλάδα, το οποίο οδήγησε σε σταδιακή αποχώρηση περισσότερων από 550 εργαζομένων και στο πλαίσιο της ευρύτερης μείωσης του προσωπικού, ο αριθμός του προσωπικού στις εγχώριες δραστηριότητες της Alpha Bank ανέρχεται σε περίπου 5.528 εργαζομένους. Στο τέλος Δεκεμβρίου 2021, το Δίκτυο του Ομίλου μειώθηκε σε 464 καταστήματα, έναντι 519 καταστημάτων στο τέλος Δεκεμβρίου 2020, Τον Δεκέμβριο 2021, τα Καταστήματα στην Ελλάδα ανήλθαν σε 313.
Eurobank
H Τράπεζα ανέφερε στους αναλυτές ότι οι Λειτουργικές δαπάνες αυξήθηκαν το 2021 κατά 0,8%, στα 876 εκατ. ευρώ από 869 εκατ. στο τέλος του 2020, με τον δείκτη κόστους-εσόδων να παραμένει σταθερά κάτω του 50% στο 46,0%.
Στην περίοδο 2015 – 2021 τα λειτουργικά έξοδα της Eurobank μειώθηκαν κατά 75 εκατ., με σταθερά ανοδική πορεία, ωστόσο, για τα έξοδα σε επενδύσεις στην τεχνολογία. Από το 2021 μέχρι και το 2024 η Τράπεζα στοχεύει σε μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ, με περαιτέρω αύξηση στις τεχνολογικές επενδύσεις. Αθροιστικά, από το 2015 μέχρι το 2024, οι επενδύσεις στην τεχνολογία θα έχουν αυξηθεί κατά 82%, ενώ τα έξοδα προσωπικού θα έχουν μειωθεί κατά 35% και τα διοικητικά έξοδα κατά 23%.
Το προσωπικό της Τράπεζας στην Ελλάδα (τέλος 2020 – τέλος 2021) έχει μειωθεί από τους 6.764 εργαζόμενους στους 6.660 και το δίκτυο από τα 301 στα 299 καταστήματα.
