Άμυνες στις αντίξοες συνθήκες για την ομαλή εξυπηρέτηση των δανείων, κρατούν ακόμη τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Ωστόσο, οι αντοχές αναμένεται να δοκιμαστούν με την αύξηση των επιτοκίων, την οποία οι τράπεζες βλέπουν να έρχεται σύντομα και το πιθανότερο μέσα στον Ιούνιο.
Η ανθεκτικότητα του ενεργητικού των τραπεζών στις πιέσεις των απανωτών κρίσεων αναμένεται να αναδειχθεί στα αποτελέσματα που θα ανακοινώσουν οι τράπεζες προς τα τέλη Μαΐου και θα αφορούν στην πορεία του πρώτου τριμήνου 2022. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν τραπεζικές πηγές στο insider.gr, τα στοιχεία θα δείχνουν μικρή αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ωστόσο θα παραμείνει αρνητικός ο σχηματισμός νέων κόκκινων δανείων. Παρ΄ όλα αυτά, το ισχυρό «stress test» για τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών θα είναι η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, την οποία οι τράπεζες θα περάσουν άμεσα στο κόστος των δανείων. Μετά τις τελευταίες και επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από την FED (προχώρησε προχθές σε αύξηση της τάξεως του 0,50% - πρώτη αύξηση αυτού του μεγέθους από το 2000 -) και την Bank of England (χθες αύξησε, για τέταρτη συνεχή φορά από τον Δεκέμβριο, το βασικό επιτόκιό της, διαμορφώνοντάς το στο 1% από 0,75%), οι τράπεζες αναμένουν την αντίδραση της ΕΚΤ με αύξηση των επιτοκίων της τον Ιούνιο.
Το γεγονός ότι ο καλπασμός του πληθωρισμού θα απαιτήσει αποφασιστικές και ταχύτερες κινήσεις στο μέτωπο των επιτοκίων από την ΕΚΤ, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις επιπτώσεις για την ανάπτυξη, θα προκαλέσει διπλό «σοκ» πιέσεων στα δάνεια. Από τη μια πλευρά οι δανειολήπτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλότερο κόστος δανεισμού, υφιστάμενου και νέου, και από την άλλη, με μειωμένο εισόδημα ή και με κίνδυνο απώλειάς του, εάν η οικονομική επιβράδυνση καταλήξει σε ύφεση.
Μέχρι στιγμής και έχοντας περάσει την πρωτόγνωρη πανδημική κρίση της τελευταίας διετίας, η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποδείχτηκε καλύτερη και από τις αισιόδοξες εκτιμήσεις των τραπεζών. Σε αυτό συνέβαλαν τόσο τα κρατικά προγράμματα στήριξης («Γέφυρα»), όσο και τα προγράμματα των ίδιων των τραπεζών για τη σταδιακή επαναφορά σε ομαλή αποπληρωμή δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς μορατόριουμ. Όπως επεσήμανε χθες η Fitch, οι κρατικές επιδοτήσεις δόσεων δανείων του προγράμματος «Γέφυρα», οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκαν χρήσιμες για την παράταση της στήριξης για δάνεια που βγήκαν από τα moratoria, αποτελούν έναν μέτριο κίνδυνο για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών. Οι επιδοτήσεις αφορούσαν σε 8 δισ. ευρώ δανείων στο τέλος του 2021 (6% των ακαθάριστων δανείων), ενώ μόλις στο 5% περίπου των δανείων που επηρεάστηκαν έχει γίνει παύση πληρωμών. Ανάλογη θετική συμβολή και στην περίπτωση της τρέχουσας πληθωριστικής κρίσης που απορρέει πρωτίστως από την αύξηση του ενεργειακού κόστους, αναμένουν και τώρα οι τράπεζες από τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Χθες, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε νέα δέσμη παρεμβάσεων,που περιλαμβάνεται στο νέο Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα και θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους αγρότες. Οι παρεμβάσεις είναι σε όλα τα μέτωπα και με ορίζοντα τους επόμενους 12 μήνες.
Όπως είχε γράψει το insider.gr, στις 18 Φεβρουαρίου, πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (24/2), η άνοδος του πληθωρισμού είχε θέσει σε εγρήγορση τις ελληνικές τράπεζες για τη συγκράτηση νέων κόκκινων δανείων. Μάλιστα, υπό στενή παρακολούθηση ήταν ειδικά τα ρυθμισμένα δάνεια και μεταξύ αυτών, πρωτίστως τα στεγαστικά. Αυτό διότι η κατηγορία των δανειοληπτών που έχουν ρυθμίσει τα δάνειά τους είναι η πιο ευάλωτη κατηγορία. Οι ρυθμίσεις που έχουν γίνει στο παρελθόν, δεν αφήνουν πολλά εισοδηματικά περιθώρια στους δανειολήπτες εφόσον χειροτερεύσει δραστικά το διαθέσιμο εισόδημά τους.
Στη συνέχεια, ο πόλεμος στην Ουκρανία έθεσε τις τράπεζες σε πολεμική ετοιμότητα, με τις εκτιμήσεις των τραπεζιτών να κάνουν λόγο για συνολικά μία δύσκολη χρονιά 2022. Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις αυτές, αφού φέρνουν νωρίτερα του αρχικού προγραμματισμού της ΕΚΤ τις αυξήσεις επιτοκίων, ενώ είναι ανοιχτό και το σενάριο της ύφεσης στην ευρωπαϊκή οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, τραπεζίτες αναφέρουν ότι πολλές επιχειρήσεις σπεύδουν να «κλειδώσουν» το κόστος δανεισμού τους για τα επόμενα χρόνια, έτσι ώστε να αποφύγουν να επωμιστούν την άνοδο του Euribor σε δάνεια που έχουν συνάψει με κυμαινόμενο επιτόκιο.
