Σε δοκιμαστική λειτουργία μπαίνει από τον Σεπτέμβριο η λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα 5» της ΔΕΗ, σηματοδοτώντας έτσι την ολοκλήρωση μίας επένδυσης ύψους 1,4 δισ. ευρώ, η οποία ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Δεκέμβριο του 2015.
Υπενθυμίζεται ότι η μονάδα έχει ισχύ 660 MW, αποτελώντας τον μεγαλύτερο λιγνιτικό σταθμό που έχει υλοποιήσει ποτέ η ΔΕΗ. Ωστόσο, για να ξεκινήσει να παράγει ηλεκτρική ενέργεια στην ονομαστική της ισχύ, και επομένως να τεθεί σε εμπορική λειτουργία, θα πρέπει πρώτα να πραγματοποιηθούν εκτεταμένες δοκιμές.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αυτή η περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας αναμένεται να διαρκέσει περίπου 2-3 μήνες. Επομένως, εκτιμάται ότι η μονάδα θα μπορέσει να ενταχθεί κανονικά στο σύστημα προς τα τέλη του έτους, με αρχές του 2023.
Όταν συμβεί αυτό, τότε το εγχώριο ενεργειακό σύστημα θα αποκτήσει μία σημαντική ακόμη «άμυνα», για την περίπτωση που υπάρξει οποιαδήποτε διαταραχή των εισαγωγών ρωσικού αερίου.
Όπως είναι γνωστό, στο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης που έχει εκπονήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για το ενδεχόμενο να υπάρξει περιορισμός στις ροές αερίου, οι λιγνιτικές μονάδες αποτελούν ένα σημαντικό αντίμετρο, με σκοπό τη διασφάλιση της επάρκειας τροφοδοσίας νοικοκυριών και επιχειρήσεων με ηλεκτρικής ενέργειας.
Πιθανή αναθεώρηση των αρχικών σχεδίων για τη μονάδα
Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΗ έχει ήδη ξεκινήσει να αυξάνει την παραγωγή λιγνίτη, κατά 50%. Η αύξηση στην εξόρυξη καυσίμου θα καλύψει την επόμενη 2ετία.
Αν και το αρχικό πρόγραμμα της ΔΕΗ προέβλεπε τη μετατροπή της ΔΕΗ σε μονάδα φυσικού αερίου από το 2025, με συνέπεια να δοθεί τέλος στη χρήση του εγχώριου ορυκτού καυσίμου και από τον τελευταίο σταθμό της επιχείρησης, οι κίνδυνοι για την ενεργειακή επάρκεια έχουν προκαλέσει αναθεώρηση αυτού του τελικού σταδίου του προγράμματος απολιγνιτοποίησης.
Ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις στις αρχές Απριλίου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από τα εγκαίνια του φωτοβολταϊκού των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, ο οποίος μίλησε για πιθανή συνέχιση της λειτουργίας της «Πτολεμαΐδα 5» με καύσιμο λιγνίτη έως το 2028. Ως αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή η μόνη χρονολογία που είναι βέβαιη για τη μετατροπή καυσίμου στη μονάδα είναι το 2028, όταν θα ολοκληρωθεί η πλήρης «έξωση» του λιγνίτη από το ενεργειακό μίγμα.
Δεδομένη η απολιγνιτοποίηση πριν το 2028
Αναλυτές πάντως της αγοράς εκτιμούν ότι οι συνθήκες για μετατροπή καυσίμου στην «Πτολεμαΐδα 5» θα ωριμάσουν αρκετά νωρίτερα από το 2028. Όπως επισημαίνουν, ο λόγος είναι ότι έως το 2024, αναμένεται να έχουν εξομαλυνθεί οι συνθήκες που επικρατούν διεθνώς στις αγορές φυσικού αερίου, με την ολοκλήρωση σημαντικών επενδύσεων που βρίσκονται στα σκαριά σε χώρες-παραγωγούς του καυσίμου. Κάτι που σημαίνει ότι τότε θα χαθεί ο λόγος που κρατά σήμερα «ζωντανό» τον λιγνίτη, δηλαδή ο κίνδυνος για την ασφάλεια τροφοδοσίας.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιοι ειδικοί, τότε ακόμη κι αν κάθε λιγνιτική μεγαβατώρα είναι φθηνότερη από τα επίπεδα στα οποία θα διαμορφώνονται οι τιμές στην εγχώρια χονδρεμπορική αγορά, πρακτικά η λειτουργία οποιασδήποτε λιγνιτικής μονάδας θα προκαλεί οικονομική ζημία στη ΔΕΗ, η οποία εκ των πραγμάτων θα αναγκαστεί να εξοβελίσει τον λιγνίτη από το θερμοηλεκτρικό της χαρτοφυλάκιο.
Ο λόγος είναι πως η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων δεν θα μπορεί να συμβαδίσει με τις ανάγκες που θα έχει τότε το μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, στο οποίο οι ΑΠΕ θα παίζουν ακόμη πιο πρωταγωνιστικό ρόλο. Κι αυτό γιατί οι μονάδες με το ορυκτό καύσιμο δεν μπορούν να αυξομειώνουν απότομα την παραγωγή τους, ώστε να αναπληρώνουν τα «κενά» παραγωγής των ΑΠΕ, λόγω της στοχαστικότητας των ανανεώσιμων πηγών. Επομένως, ανεξάρτητα από το κόστος λειτουργίας των σταθμών, η ΔΕΗ δεν θα μπορεί να τους εντάσσει στο σύστημα και, κατά συνέπεια, να αποζημιωθεί από τη λειτουργία τους.
