Νέο τοπίο, νέες ισορροπίες ίσως και νέες συμμαχίες διαμορφώνονται και «χτίζονται», για ακόμα μία φορά, στον ευρύτερο κατασκευαστικό κλάδο, όπου κάθε ένας από τους 5 ισχυρούς του τομέα των υποδομών, δηλαδή των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, INTRAKAT, Μυτιληναίος σταδιακά «χαράσσουν» τη στρατηγική τους υπό νέες συνθήκες. Ωστόσο, όπως έχει φανεί την τελευταία διετία, και εγκαίρως έχει αναδείξει το insider.gr από το 2021 κιόλας, ο κλάδος έχει αναπτύξει μια δυναμική που κατά κάποιες πλευρές «φωτογραφίζει» νέες εξελίξεις στον ορίζοντα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με το ένα ή το άλλο μοντέλο, με διαφορετικές στρατηγικές, άλλου είδους σχήματα (καθετοποιημένα ή μη), με παραδοσιακό τρόπο ή και μέσω της ανάδειξης κυρίως κάποιων «ατού» (π.χ. χρηματοοικονομικού «παίκτη» παρά παραδοσιακού εργολάβου), μέσω εξαγορών εταιρειών ή ρευστοποιήσεων συμμετοχών και assets, με χρηματοοικονομικές κινήσεις (ΑΜΚ κ.α.) και άλλες ενέργειες, τα μεγάλα γκρουπ του χώρου «ετοιμάζονται».
Ώστε να καταφέρουν να υλοποιήσουν έργα 15 δισ. ευρώ που εσχάτως δημοπρατήθηκαν (τελευταία 4ετία), να διεκδικήσουν project πολλών δισ. ευρώ που θα βγούνε προσεχώς (δημόσια, ιδιωτικά, ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις, αποκρατικοποιήσεις, Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ κ.α.), να «χτίσουν» μια περίοδο παραγωγική μετουσιώνοντας το ανεκτέλεστο «μαμούθ» που ήδη συνολικά φτάνει στα 12-13 δισ. ευρώ σε κερδοφορία, προς όφελος των «ταμείων» και των μετόχων τους. Και αν… στο προσεχές μέλλον, και αφού πρώτα οι αρχικές «καραμπόλες» σχηματοποιηθούν, να κοιτάξουν για τις επόμενες κινήσεις οι οποίες, κατά κάποιες πλευρές του χώρου, ήδη είναι στη «σκέψη» υψηλόβαθμων στελεχών και βασικών μετόχων του κλάδου.
Πάντως, δεν έχουν όλα τα γκρουπ στην παρούσα φάση την ίδια στόχευση. Άλλα επιχειρούν κινήσεις που παραπέμπουν σε… «επιστροφή στις ρίζες», ήτοι στις πλέον κλασσικές – παραδοσιακές δράσεις της κατασκευής και των παραχωρήσεων, άλλα «φορτώνουν» έναν κλάδο επιχειρώντας να εξισορροπήσουν την κατάσταση με εναλλακτικές δράσεις, υπάρχει επίσης το μοντέλο της αποχώρησης από δραστηριότητες της μητρικής που λειτουργεί σαν holding – fund με επικέντρωση σε συγκεκριμένους τομείς κ.α. «Κοινός τόπος», όμως, όλων των ομίλων είναι να εκμεταλλευθούν την δεκαετία αυτή που «υπόσχεται» πολλή δουλειά στην κατασκευή αλλά και τις σταθερές ροές από δραστηριότητες για τις… επόμενες δεκαετίες.
Πώς κινείται ο leader ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Προφανώς η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ήταν και θα παραμείνει ο ισχυρότερος πόλος του κλάδου. Δεν χρειάζεται βέβαια φιλοσοφία ότι σε έναν βαθμό το γκρουπ, υπό τον Γ. Περιστέρη, είναι εν αναμονή της ολοκλήρωσης της «υπόθεσης Τέρνα Ενεργειακή», στη βάση της επίτευξης συμφωνίας της First Sentier με τις πιστώτριες τράπεζες για τη χρηματοδότηση του deal, με το χρονοδιάγραμμα όμως να μην είναι σαφές. Ανεξάρτητα αν πωληθεί το ποσοστό της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ή αυτό γίνει ενδεχομένως σε άλλο χρονικό ορίζοντα, πέραν των ΑΠΕ, ο όμιλος παραμένει υπό μία έννοια… καθετοποιημένος με ισχυρές θέσεις σε Κατασκευή, Παραχωρήσεις (ανακάμπτουν ήδη οι οδικοί άξονες), επενδύσεις στην Ενέργεια και σε όλο το φάσμα των υποδομών (Καζίνο Ελληνικού, Εγνατία Οδός, αεροδρόμιο Καστέλι κ.α.). Το γκρουπ έχει παρουσία σε νέα μεγάλα ΣΔΙΤ (ΒΟΑΚ κ.α), έργα όπως η επέκταση της Λ. Κύμης, το νέο γήπεδο του ΠΑΟ, διεκδικεί τη νέα παραχώρηση της Αττικής Οδού (αλλά και τις επεκτάσεις) και του ΒΟΑΚ, όπως και σχεδόν το σύνολο των διαγωνισμών σε όλα τα μέτωπα των υποδομών (οδικά, φράγματα, σιδηρόδρομος, κτηριακά, διαγωνισμοί ΤΑΙΠΕΔ και Υπερταμείου κ.α.). Και βέβαια, έχει ενισχυθεί και σε στελεχιακό δυναμικό εδώ και μήνες. Σημειώνεται ότι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει ήδη… «ανοίξει ταμείο» με τους μετόχους παρέχοντας bonus μέσω μερισμάτων κ.α., ποντάροντας και στις σταθερές ροές δεκαετιών από τα μεγάλα projects.
Ο μετασχηματισμός της ΕΛΛΑΚΤΩΡ
Η ΕΛΛΑΚΤΩΡ σαφώς και μετεξελίσσεται, όχι μόνο μετοχικά – διοικητικά όπως συνέβη την τελευταία διετία, αλλά πλέον ολοένα και περισσότερο και επιχειρηματικά. Μετά το περσυνό deal με τη Motor Oil για τις ΑΠΕ, προφανώς το γκρουπ είναι στον αστερισμό της ολοκλήρωσης της συμφωνίας για να πωληθεί η κατασκευαστική ΑΚΤΩΡ στην Intrakat. Μόνο και μόνο αυτά αρκούν για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της… μεταστροφής του ισχυρού ομίλου, που κάποτε μεσουρανούσε στην κατασκευή, η οποία παρεμπιπτόντως «σουλουπώνεται» ως προς τα μεγέθη. Μπορεί να χάνει σχεδόν τον μισό τζίρο, αλλά αναλυτές «βλέπουν» αξία και κερδοφορία προσεχώς, με αιχμή τις Παραχωρήσεις, τα έργα περιβάλλοντος, ίσως και το real estate (REDS) μελλοντικά που φαίνεται να «αρέσει» στον βασικό μέτοχο. Επί της ουσίας, η εποχή του παραδοσιακού «παίκτη» των υποδομών «κλείνει» για την ΕΛΛΑΚΤΩΡ, που δείχνει σαν να πηγαίνει προς την πορεία ενός επενδυτικού σχήματος με «αιχμή» 2-3 κλάδους, ποντάροντας σε σταθερές ροές τα επόμενα πολλά χρόνια. Ωστόσο, στην αγορά δεν λησμονούν τα σενάρια για πιθανή πώληση της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και της ΗΛΕΚΤΩΡ, που όμως, έχουν διαψευσθεί από τη διοίκηση. Και για την ώρα, στην αγορά μένουν με αυτό αλλά και την αναμονή της αποσαφήνισης του νέου στρατηγικού πλάνου, με την υποσημείωση ότι ο βασικός μέτοχος (Reggeborgh – Χόλτερμαν) λειτουργούν σαν fund και family office.
Πού εστιάζει η ΑΒΑΞ
Θεωρητικά στην ΑΒΑΞ, αφού έχουν κάνει κινήσεις απομόχλευσης μέσω ρευστοποίησης συμμετοχών (σε αυτό το μέτωπο ίσως εκκρεμούν 1-2 κινήσεις…) που μείωσαν αισθητά τον καθαρό δανεισμό (κατά τη διοίκηση έπεται και συνέχεια), εστιάζουν στην υλοποίηση 4-5 εμβληματικών projects, όπως η νέα Γραμμή 4 του Μετρό, το FlyOver Θεσσαλονίκης, το Μπράλος – Άμφισσα, οι υποδομές Ελληνικού. Σημειώνεται ότι και για την ΑΒΑΞ ο τομέας ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις είναι πολύ σημαντικός όπως και ο αμιγώς κατασκευαστικός κλάδος. Ωστόσο, η εταιρεία «χτυπάει» και ενεργειακά έργα, εντός κι εκτός Ελλάδας, όπως το τελευταίο (σχεδόν 670 εκατ.) που ανακοίνωσε. Είναι γνωστά τα σενάρια που την θέλουν ως «στόχο» εξαγοράς από άλλο γκρουπ, όμως η διοίκηση της ΑΒΑΞ συνηθίζει να τα διαψεύδει. Και όπως λένε στην αγορά, «όλα έχουν την τιμή τους αλλά και τον κατάλληλο χρόνο…». Σημειώνεται ότι εσχάτως γίνονται και κινήσεις με χρηματιστηριακό «άρωμα» και προς όφελος των μετόχων, όπως η αναμενόμενη απόφαση για διανομή μερίσματος μετά από πολλά έτη ή η αγορά ιδίων μετοχών. Επίσης το γκρουπ διεκδικεί τα περισσότερα έργα που δημοπρατούνται αλλά με πιο επιλεκτικό τρόπο. Όμως, δεν παραλείπει να δίνει το παρών σε μεγάλα έργα στο Ελληνικό, όπως το Vouliagmenis Mall Complex μαζί με την ιταλική Rizzani. Στην αγορά εκτιμούν ότι έρχονται και άλλα μεγάλα έργα στο χαρτοφυλάκιο της εισηγμένης.
Το colpo grosso της INTRAKAT
Η Intrakat σε έναν βαθμό είναι σε φάση «χωνέματος» όσων έχουν προηγηθεί τον τελευταίο περίπου χρόνο σε μετοχικό – διοικητικό επίπεδο και βέβαια σε επιχειρηματικό. Νέοι μέτοχοι, νέα διοίκηση, αυξημένο ανεκτέλεστο ήδη, «μεταγραφές» που ισχυροποιούν το γκρουπ, συμμετοχή στον διαγωνισμό για την νέα 25ετή παραχώρηση της Αττικής Οδού, έργα στο Ελληνικό (Riviera Tower), παρουσία σε μεγάλα projects (ΣΔΙΤ ΒΟΑΚ και Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου, επέκταση Λ. Κύμης, φοιτητικές εστίες Κρήτης κ.α.), συνθέτουν ένα ισχυρό παζλ. Που προφανώς θα… αλλάξει με την ολοκλήρωση και κυρίως αφομοίωση της ΑΚΤΩΡ. Την οποία και εξαγοράζει όχι γιατί θεωρεί η διοίκηση Εξάρχου ότι σε… λίγους μήνες θα φέρει κέρδη, αλλά γιατί θα προσφέρει πολλά σε τεχνικό επίπεδο, σε στελέχη κ.α. Ωστόσο, η θετική τελική «γραμμή» στον ισολογισμό σε βάθος χρόνου (όχι μακρινό) είναι ο στόχος του ομίλου, που επίσης εστιάζει σε ΑΠΕ, ακίνητα – τουρισμό, τεχνολογία και βέβαια, ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις. Να σημειωθεί ότι το deal με την ΑΚΤΩΡ θα την ανεβάσει αυτομάτως στη δεύτερη θέση του κλάδου των κατασκευών. Στοχεύοντας όμως, όπως και τα άλλα γκρουπ, στην επίτευξη θετικών περιθωρίων κέρδους και έχοντας ισχυρό cash flow. Προφανώς, για την εισηγμένη προέχει η ολοκλήρωση της συμφωνίας για την ΑΚΤΩΡ, με όποιο μοντέλο γίνει ο μετασχηματισμός, αν και δεν αποκλείονται νέες εξαγορές (ίσως στο εξωτερικό;). Για την ώρα η εταιρεία δεν «βλέπει» μια νέα ΑΜΚ.
Η τακτική της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ
'Ετσι κι αλλιώς η Μυτιληναίος ευρύτερα βρέθηκε σε φάση μετασχηματισμού το τελευταίο χρονικό διάστημα, με το «βλέμμα» στους επενδυτές και τις ξένες αγορές (και χρηματιστήρια), στο πλαίσιο της νέας δομής λειτουργίας του ομίλου που ξεχώριζε σε άλλους τομείς όπως και για τη διεθνή εμπειρία του. Ωστόσο, όπως προκύπτει, οι κλάδοι των Κατασκευών και των Παραχωρήσεων/ΣΔΙΤ αποτελούν διακριτές όσο και σημαντικές οντότητες στον όμιλο, ο οποίος έχει συνεργαστεί σχεδόν με το σύνολο των «ανταγωνιστών» σε διάφορα έργα (π.χ. με ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ σε κάποια σιδηροδρομικά, με ΑΒΑΞ σε οδικό ΣΔΙΤ, στενότερα ίσως με ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις). Αν και κάποιοι στην κλάδο θεωρούν, και μάλλον εύλογα, ότι το γκρουπ δεν θεωρείται ως παραδοσιακό εργοληπτικό καθώς δεν έχει τον ίδιο μηχανισμό με τα άλλα, εντούτοις, η χρηματοοικονομική ισχύς του που επιτρέπει τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς με αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες (ΣΔΙΤ, Παραχωρήσεις) αλλά και η διαφαινόμενη προσδοκία για επίτευξη θετικών περιθωρίων κέρδους στην κατασκευή, κρατάει «ζεστό» το ενδιαφέρον της εισηγμένης και την αναδεικνύει ως ισχυρό «παίκτης». Πάντως, όπως αναμένονταν, σε αρκετούς διαγωνισμούς σπεύδει να συνεργαστεί με άλλα παραδοσιακά σχήματα του χώρου δίχως να λείπει και η αυτόνομη κάθοδος (π.χ. Παράκαμψη Χαλκίδας κ.α.). Σημειώνεται ότι «είναι στο παιχνίδι» και για μεγάλα projects, όπως ο ΒΟΑΚ και η νέα σύμβαση της Αττικής Οδού.
