Δυναμικό «παρών» δηλώνει τα τελευταία χρόνια η φαρμακοβιομηχανία στη Βόρεια Ελλάδα, με επενδύσεις, που αφήνουν ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα στην περιοχή και συμβάλλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη.
«Ηχηρές» εγχώριες και διεθνείς επωνυμίες του κλάδου, όπως η Pharmathen, η Pfizer και η DEMO αλλά και μικρότερες και πολλά υποσχόμενες ελληνικές εταιρείες, όπως η ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ, δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» σε Μακεδονία και Θράκη, ενισχύοντας την εξωστρέφεια και την απασχόληση και συμβάλλοντας στο brain gain.
Είναι ενδεικτικό ότι μόνο οι παραπάνω εταιρείες απασχολούν ήδη περί τους 1.500 εργαζομένους στην περιοχή, η πλειονότητα των οποίων είναι υψηλής εξειδίκευσης.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η Βόρεια Ελλάδα αναδεικνύεται σε ελκυστικό επενδυτικό προορισμό για τον κλάδο του φαρμάκου, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο Έρευνας & Ανάπτυξης. Πόλο έλξης αποτελεί το υψηλής κατάρτισης επιστημονικό δυναμικό, που αναδύεται από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής, καθώς και τα επενδυτικά κίνητρα που παρέχονται πλέον, μέσω του συμψηφισμού του clawback, με βάση το Χάρτη των Περιφερειακών Ενισχύσεων.
Pharmathen: Από τις Σάπες Ροδόπης σε όλο τον κόσμο
Το 1ο μεγάλο βήμα προς τα βόρεια έκανε η Pharmathen, με την ανέγερση του εργοστασίου της στις Σάπες Ροδόπης.
Ξεκίνησε ως εργοστάσιο παραγωγής στερεών μορφών ανθρώπινων φαρμακευτικών προϊόντων Oral Solid Dosage (OSD), το τελευταίο τρίμηνο του 2008, με την πρώτη επέκταση να λαμβάνει χώρα το πρώτο τρίμηνο του 2010.
Το 2020 προστέθηκε η νέα αποθήκη και το 2021 κατασκευάστηκαν εγκαταστάσεις ενέσιμων βραδείας αποδέσμευσης LAI-2 και LAI-3.Η συνολική έκταση της μονάδας είναι 15300 τ.μ. (συμπεριλαμβανομένων αποθηκών και χώρων γραφείων) και είναι κατασκευασμένη σε 2 οικοδομικά τετράγωνα του βιομηχανικού πάρκου Σαπών.
Το εργοστάσιο είναι σχεδιασμένο σύμφωνα με τις αυστηρότερες διεθνείς οδηγίες και προδιαγραφές και είναι επιτυχώς επιθεωρημένο από τις αρχές της Ελλάδας, των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Βραζιλίας, της Σαουδικής Αραβίας, του Περού και της Τουρκίας. Η παραγωγική ικανότητα του εργοστασίου παραγωγής OSD έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων με συνεχείς επενδύσεις σε νέα μηχανήματα, παράγοντας ετησίως 3,3 δισεκατομμύρια δισκία, 1,2 δισεκατομμύρια κάψουλες και 175 εκατομμύρια blisters. Αντίστοιχα, έχει αυξηθεί και η παραγωγική ικανότητα του εργοστασίου παραγωγής LAI, με συνεχείς επενδύσεις σε νέα μηχανήματα και χώρους, παράγοντας ετησίως 4 εκατομμύρια σύριγγες και φιαλίδια (LAI).
Τα προϊόντα που παράγονται διακινούνται διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων των αγορών της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αυστραλίας, της Ασίας και της Αφρικής. Στις εγκαταστάσεις της Pharmathen International S.A, στις Σάπες, απασχολούνται σήμερα περισσότεροι από 500 εργαζόμενοι.
Παρά την εξωστρέφεια και το παγκόσμιο αποτύπωμά της, η Pharmathen, διατηρεί την παραγωγική της δραστηριότητα στην Ελλάδα, στη μονάδα της στη Ροδόπη, η οποία από το 2017 έχει πιστοποιηθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), αλλά και στη πρώτη εκσυγχρονισμένη παραγωγική της μονάδα στην Παλλήνη Αττικής.
Σημειώνεται ότι η εταιρεία έχει προγραμματίσει και εντατικοποιεί ένα φιλόδοξο πενταετές επενδυτικό πλάνο, ύψους 500 εκατ. ευρώ.
Pfizer: Τέσσερις επενδύσεις σε τέσσερα χρόνια στη Θεσσαλονίκη
Η Pfizer «πόνταρε» για πρώτη φορά στη Βόρεια Ελλάδα το 2020, με τη δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας (CDI) στη Θεσσαλονίκη. Έργο του είναι η ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων για τη φαρμακευτική καινοτομία και τους ασθενείς σε όλο τον κόσμο και αυτή τη στιγμή «τρέχει» 200 παγκόσμια πρότζεκτ. Η τεχνογνωσία παράγεται στη χώρα μας και μεταδίδεται σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Έκτοτε, ο αμερικανικός βιοφαρμακευτικός κολοσσός έχει προχωρήσει σε άλλες τρεις επενδύσεις στη συμπρωτεύουσα.
Το 2021 δημιουργήθηκε το Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών και Υπηρεσιών, με στόχο την παροχή εσωτερικών υπηρεσιών για την Pfizer σε περισσότερες από 50 χώρες στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Πρόκειται για 1 από τα 6 τέτοιου είδους Κέντρα της εταιρείας στον κόσμο.
Στο τέλος του 2022 τέθηκε σε λειτουργία ένα μικρότερο, αλλά νευραλγικό τμήμα, για την ασφάλεια των φαρμάκων και τη φαρμακοεπαγρύπνηση, το οποίο έχει παρουσία σε συνολικά 8 χώρες στον κόσμο και 4 χώρες στην Ευρώπη. Απασχολεί 15 γιατρούς, οι οποίοι ασχολούνται με την ανάλυση και κατανόηση δεδομένων ασφαλείας των προϊόντων της Pfizer παγκοσμίως.
Η 4η επένδυση αφορά στη δημιουργία, εντός του 2023, Κέντρου Κλινικών Μελετών. Η επένδυση αναμένεται να ανοίξει πάνω από 100 νέες θέσεις εργασίας για επιστήμονες Υγείας. Με τη δημιουργία του η Ελλάδα καθίσταται μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου κόμβων κλινικών μελετών, μαζί με χώρες όπως η Αμερική, η Μεγάλη Βρετανία, ο Καναδάς κ.ά.
Συνολικά, οι εργαζόμενοι που απασχολούνται στη Pfizer στη Θεσσαλονίκη είναι περί τους 900, με περίπου το 15% αυτών να αφορούν σε Έλληνες που επέστρεψαν από το εξωτερικό και το 63% να διαθέτουν τουλάχιστον έναν τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών. Σύντομα εκτιμάται ότι θα φτάσουν τους 1000.
Σύμφωνα με ανάλυση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), μόνο με τις δύο πρώτες επενδύσεις της εταιρείας, η συνολική συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας ανέρχεται σε 1,6 δισ. ευρώ, σε βάθος δεκαετίας, και 0,4% η επίδραση στο ΑΕΠ της Θεσσαλονίκης.
Η έρευνα εκτιμά ότι η λειτουργία του CDI θα υποστηρίξει συνολικά, για την περίοδο 2020-2030, 8.100 ετήσιες θέσεις εργασίας σε όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας.
DEMO: Το μεγαλύτερο κέντρο φαρμακευτικής Έρευνας & Ανάπτυξης στην περιοχή
Τον Ιούλιο του 2022 η DEMO εγκαινίασε το νέο Κέντρο Έρευνας & Ανάπτυξης χημικών μορίων στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελεί και τον πρώτο σταθμό του επενδυτικού της πλάνου (2021-2027), ύψους άνω των 350 εκατομμυρίων ευρώ.
Σε συνολική έκταση 2.400 τ.μ., το Κέντρο, στεγάζει 13 ξεχωριστά εργαστήρια και 34 βοηθητικούς χώρους, ενώ έχουν εγκατασταθεί 403 εργαστηριακά όργανα και πολλά ειδικά συστήματα και κατασκευές.
Τα 50 υπερσύγχρονα Συστήματα Χρωματογραφίας (HPLC, UPLC, GC) είναι τα περισσότερα που εγκαταστάθηκαν το 2021 σε φαρμακευτική εταιρεία στην Ευρώπη. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στο Κέντρο υπάρχει Εργαστήριο Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR), που επιτρέπει την αποτύπωση και ταυτοποίηση της δομής των οργανικών μορίων, το οποίο είναι και το μοναδικό NMR σε μη ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα.
Το Κέντρο της DEMO, είναι το μεγαλύτερο κέντρο φαρμακευτικής Έρευνας & Ανάπτυξης στην περιοχή. Είναι επανδρωμένο με υψηλής κατάρτισης επιστημονικό προσωπικό και σε πλήρη λειτουργία θα απασχολεί περίπου 100 νέους επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης.
Ήδη έχουν ξεκινήσει οι ερευνητικές δραστηριότητες και ο στόχος της εταιρείας είναι η ανάπτυξη 5 νέων δραστικών πρώτων υλών και 21 τελικών προϊόντων κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας, η επέκταση του τμήματος Έρευνας και ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη έγινε για να αξιοποιηθεί το υψηλού επιπέδου επιστημονικό και ερευνητικό προσωπικό της Βόρειας Ελλάδας.
Η τεχνογνωσία που αναπτύσσεται εκεί, θα μεταφερθεί μέσω του εξειδικευμένου της προσωπικού, στα νέα εργοστάσια που κατασκευάζει στην Τρίπολη, τα οποία, ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητές τους, θα παράγουν σε βιομηχανική κλίμακα δραστικές πρώτες ύλες φαρμάκων σε μεγάλες ποσότητες, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ: Παραγωγή ραδιοφαρμάκων στη Χαλκιδική
Το 2019 η ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ προχώρησε στην κατασκευή νέας μονάδας παραγωγής PET ραδιοφαρμάκων, στη ΒΙ.ΠΕ. Λακκώματος Χαλκιδικής, μια επένδυση που άγγιξε τα 5 εκατ. ευρώ. Με τη λειτουργία της μονάδας, άνοιξε ακόμα ένας δίαυλος προς τις αγορές του εξωτερικού, με δεδομένο ότι τα παραγόμενα προϊόντα της εταιρείας διανέμονται όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια και την Κύπρο.
Η ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ είναι μία ελληνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και διάθεση των ραδιοφαρμάκων, τα οποία χρησιμοποιούνται για διαγνωστικούς σκοπούς στα νοσοκομεία που διαθέτουν PET/CT. Με κύκλο εργασιών 15 εκατ. ευρώ το χρόνο, αναδεικνύεται ως η μεγαλύτερη στην Ελλάδα εταιρεία παραγωγής και εμπορίας ραδιοφαρμάκων, τα οποία αφορούν στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου. Εκτός από τη μονάδα παραγωγής στη Χαλκιδική διαθέτει και μία στο Λαύριο Αττικής (2004). Οι δύο μονάδες αποτελούν σημείο αναφοράς για τον κλάδο στην Ε.Ε. και πόλο έλξης για επισκέψεις από ερευνητές, ειδικευόμενους ή φοιτητές για τις μεταπτυχιακές μελέτες τους.
Συνολικά, απασχολεί περί τα 50 άτομα, από τα οποία περίπου τα μισά είναι υψηλής εξειδίκευσης επιστημονικό προσωπικό. Είναι η μοναδική εταιρεία του είδους της στην Ελλάδα, που έχει αναπτύξει Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης. Όσον αφορά στην εμπορική της δραστηριότητα, αξιοσημείωτο είναι ότι πριν από λίγους μήνες, η εταιρεία ξεκίνησε τη διάθεση στην Ελλάδα ενός νέου ραδιοφαρμάκου, που προσφέρει για πρώτη φορά μεγάλη ακρίβεια στη διάγνωση του καρκίνου προστάτη. Η ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ έχει λάβει άδεια παρασκευής και διάθεσης του σκευάσματος εκτός από την Ελλάδα και στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων.
