Με ρεκόρ ρευστότητας που τους επιτρέπει να αυξήσουν σημαντικά τις δανειοδοτήσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, υπό την προϋπόθεση της υγιούς ζήτησης, βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες.
Έχοντας αφήσει πίσω τους, με ταχύτερους ρυθμούς από το 2019 και μετά, την πενία ρευστότητας της περιόδου της υπερδεκαετούς ελληνικής κρίσης, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες όχι μόνο έχουν καταφέρει να αυξήσουν την καταθετική τους βάση, συγκρατώντας το κόστος τους από την άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ, αλλά βρίσκονται σε μακράν καλύτερη θέση ρευστότητας από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες. Τα συγκριτικά στοιχεία εννεαμήνου 2023 όπως αποτυπώνονται από τον SSM για τις 109 εποπτευόμενες σημαντικές ευρωπαϊκές τράπεζες δείχνουν ότι οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες υπερέχουν στους δείκτες Καθαρής Σταθερής Χρηματοδότησης (Net stable funding ratio – NSFR) και Κάλυψης Ρευστότητας (LCR). Σε επίπεδο Δείκτη Καθαρής Σταθερής Χρηματοδότησης, οι ελληνικές τράπεζες όχι μόνο βρίσκονται σε καλύτερη θέση, αλλά επίσης βελτίωσαν τους δείκτες τους σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές που τους μείωσαν. Έτσι, ενώ ο δείκτης NSFR για τις τράπεζες της ΕΕ μειώθηκε στο 125,80% το γ΄ τρίμηνο του 2023 από 127,05% το γ΄ τρίμηνο του 2022, για τις ελληνικές αυξήθηκε στο 135,01% από 128,76% αντίστοιχα. Όσον αφορά τον Δείκτη Κάλυψης Ρευστότητας, η διαφορά των ελληνικών τραπεζών από τις ευρωπαϊκές είναι τεράστια. Ο δείκτης LCR για τις τράπεζες της ΕΕ μειώθηκε στο 158,78% το γ΄ τρίμηνο του 2023 από 161,98% το γ΄ τρίμηνο του 2022, ενώ για τις ελληνικές αυξήθηκε στο 211,75% από 194,92% αντίστοιχα. Συνολικά 86, μεταξύ των οποίων και τα 4 ελληνικά, από τα συνολικά 109 συστημικά πιστωτικά ιδρύματα είχαν την 30η Σεπτεμβρίου 2023 δείκτη κάλυψης ρευστότητας (Liquidity Coverage Ratio - LCR) μεγαλύτερο του 150%. Τα υπόλοιπα 23 συστημικά πιστωτικά ιδρύματα είχαν LCR μεταξύ 100% και 150%.
Οι παραπάνω δείκτες αποτυπώνουν βεβαίως την μεγάλη βελτίωση των ελληνικών τραπεζών σε επίπεδο ρευστότητας, ωστόσο δείχνουν την ύπαρξη ενός «φουσκωμένου μαξιλαριού» ρευστότητας το οποίο όχι μόνο μπορεί, αλλά και πρέπει να διοχετευθεί σε δάνεια προς την πραγματική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό δανείων προς καταθέσεις διαμορφωνόταν, στο τέλος εννεαμήνου 2023, για τα 109 ευρωπαϊκά συστημικά πιστωτικά ιδρύματα που εποπτεύει η ΕΚΤ στο 104,44% από 104,80% το γ΄ τρίμηνο του 2022. Την ίδια ώρα, οι τέσσερις ελληνικές τράπεζες είχαν δείκτες δανείων προς καταθέσεις μόλις 59,24% το γ΄ τρίμηνο 2023 και 61,12% το γ΄ τρίμηνο του 2022, ποσοστά που αντικατοπτρίζουν την επιφυλακτικότητα των τραπεζών της χώρας να χαλαρώσουν τα πιστοδοτικά κριτήρια (δεδομένου ότι η υγιής ζήτηση είναι περιορισμένη) και την ανάγκη να αξιοποιηθούν τα περιθώρια για σημαντική αύξηση της πιστωτικής επέκτασης.
Σημειώνεται ότι στο ρεκόρ ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών έχει συμβάλει καταλυτικά η αύξηση των καταθέσεων και υπό διαχείριση κεφαλαίων. Με τα στοιχεία για την πορεία των καταθέσεων τον μήνα Ιανουάριο να δημοσιεύονται από την ΤτΕ αύριο, 27 Φεβρουαρίου, υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2023 οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων σημείωσαν εκρηκτική μηνιαία αύξηση, κατά 6,3 δισ. ευρώ (πάντως, μετά από δυο μήνες πτώσης), ενώ η καθαρή ροή νέων χορηγήσεων διαμορφώθηκε σε 3,8 δισ. ευρώ (με «παγωμένα», ωστόσο, τα στεγαστικά δάνεια).
Η υπερβάλλουσα διαθέσιμη ρευστότητα επιτρέπει στις ελληνικές τράπεζες να συγκρατούν χαμηλά το κόστος που πληρώνουν για τις καταθέσεις , αυξάνοντας παράλληλα τα επιτοκιακά τους έσοδα αφού δουλεύουν με επιτοκιακό περιθώριο διπλάσιο από αυτό των ευρωπαϊκών τραπεζών (3,20% έναντι 1,56% για τις ευρωπαϊκές).
«Πρόγευση» για την εικόνα ρευστότητας που αναμένεται να παρουσιάσουν οι ελληνικές τράπεζες στις ανακοινώσεις αποτελεσμάτων 2023 τον ερχόμενο μήνα, έδωσαν τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε στις 14 Φεβρουαρίου η Τράπεζα Πειραιώς. Οι καταθέσεις πελατών της Τρ. Πειραιώς συνέχισαν να αυξάνονται, φτάνοντας τα 59,6 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2023 (+ 2% σε ετήσια και σε τριμηνιαία βάση). Συνολικά, η διαφοροποιημένη και σταθερή δομή καταθέσεων του Ομίλου αποτελεί βασικό πλεονέκτημα, με τις καταθέσεις της ευρείας λιανικής βάσης να αποτελούν το 51% της συνολικής βάσης καταθέσεων. Ο δείκτης κάλυψης ρευστότητας (LCR) του Ομίλου Πειραιώς αυξήθηκε περαιτέρω στο εξαιρετικά ικανοποιητικό επίπεδο του 241% κυρίως λόγω των ενισχυμένων ρευστών διαθεσίμων υψηλής ποιότητας. Το ισχυρό προφίλ ρευστότητας του Ομίλου αντικατοπτρίζεται και στον δείκτη δανείων μετά από προβλέψεις προς καταθέσεις, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 61% στο τέλος Δεκεμβρίου 2023. Σημειώνεται ότι μετά την αποπληρωμή 2,0 δισ. ευρώ της χρηματοδότησης TLTRO τον Δεκέμβριο του 2023, από προηγούμενο υπόλοιπο 5,5 δισ., η χρηματοδότηση του Ομίλου στο πλαίσιο των δημοπρασιών TLTRO διαμορφώθηκε σε 3,5 δισ. ευρώ στο τέλος 2023, από την οποία 2,5 δισ. λήγουν τον Ιούνιο 2024 και 1,0 δισ. τον Δεκέμβριο 2024.
