Σε στενή συνεργασία με το Ελληνικό Δημόσιο και το ΥΠΕΝ με στόχο την αντιμετώπιση μιας πιθανής λειψυδρίας, ως απόρροια των κλιματικών κινδύνων, βρίσκεται η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ, εξετάζοντας εναλλακτικά σενάρια υδροδότησης της Αθήνας (αλλά και περιοχών εκτός Λεκανοπεδίου, εφόσον χρειαστεί και ζητηθεί) για τα επόμενα χρόνια. Ανάμεσα σε αυτά είναι η ένταξη νέων ταμιευτήρων στο υδροδοτικό σύστημα, ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφορέα με ανακυκλωμένο νερό από τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων και η αφαλάτωση. Το εκτιμώμενο κόστος για τα παραπάνω εναλλακτικά σενάρια εκτιμάται από 500 έως 750 εκατ. ευρώ. Πάντως, η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ δεν ανησυχεί για κάποιο έντονο πρόβλημα επάρκειας νερού προσεχώς (με ορίζοντα 3-5 έτη), πλην όμως, σπεύδει να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα. Κατά την ίδια, προβλήματα υπάρχουν σε πολλές περιοχές ανά το πλανήτη, από την Ευρώπη, το Ισραήλ έως το Λας Βέγκας, την Αυστραλία ή τη Σιγκαπούρη.
Τα νέα μέτρα και η ΕΤΕπ
Όπως ανέφερε χτες ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, κ. Χάρης Σαχίνης, στο πλαίσιο της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της εισηγμένης, οι επενδύσεις αυτές θα πραγματοποιηθούν από πλευράς του ελληνικού δημοσίου, μέσω της ΕΥΔΑΠ Παγίων, με την ΕΥΔΑΠ όμως να αναλαμβάνει τη διαχείριση και προώθηση όλων των απαραίτητων διαδικασιών και ενεργειών. Για να γίνουν οι επενδύσεις αυτές, η ΕΥΔΑΠ εξετάζει εντατικά όλες τις πηγές χρηματοδοτήσεων και ιδιαίτερα τις επιδοτήσεις από διάφορα προγράμματα εγχώρια και ευρωπαϊκά, όπως και χρηματοδοτήσεις με χαμηλά επιτόκια. Προς την κατεύθυνση αυτή, κινείται και η συμφωνία τεχνικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την υποστήριξη του επενδυτικού προγράμματος της Εταιρείας. Η συμφωνία προβλέπει παροχή τεχνικής βοήθειας από τις υπηρεσίες της ΕΤΕπ για την ιεράρχηση των δράσεων και την υλοποίηση έργων χαρτοφυλακίου, στο πλαίσιο της στρατηγικής που έχει αναπτύξει η ΕΥΔΑΠ για τη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας ως μέρος της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Πάντως, σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι το απαιτούμενο ποσό (ή έστω μεγάλο μέρος του) θα χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια καθώς το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης δεν είναι μόνο ελληνικό.
Όπως σημείωσε ο κ. Σαχίνης στην ομιλία του, «η ΕΥΔΑΠ προσεγγίζει τους κλιματικούς κινδύνους και από την πλευρά φαινομένων όπως ανομβρία και πλημμύρες αλλά και ως προς τις εκπομπές άνθρακα και το μετριασμό τους, ώστε όλες οι ενέργειές μας να συντείνουν σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής αλλά κυρίως την αποφυγή τους, η εταιρεία προχωρά ήδη σε προληπτικές ενέργειες που αποτελούν μέρος του επενδυτικού προγράμματος. Η έλλειψη βροχών των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν περιορίσει σημαντικά τα υδατικά αποθέματα των ταμιευτήρων που τροφοδοτούν την Αττική. Αυτές τις μέρες αναμένεται να ενεργοποιηθεί η άντληση νερού από την Υλίκη ενώ θα τεθούν σε λειτουργία έως και 17 γεωτρήσεις στην Μαυροσουβάλα. Τέλος προετοιμαζόμαστε να θέσουμε σε λειτουργία και τις γεωτρήσεις του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού. Το μεγαλύτερο κόστος ενέργειας που θα προκύψει θα πληρωθεί από την Εταιρεία ΕΥΔΑΠ Παγίων».
Σύμφωνα με τον CEO της ΕΥΔΑΠ, τα 2 τελευταία χρόνια χάνονται από τους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ κατά μέσο όρο 200 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Με τα τωρινά δεδομένα, ακόμα και αν δεν αλλάξουν άρδην προς το καλύτερο οι συνθήκες, δηλαδή να βρέξει περισσότερο, υπάρχει απόθεμα για τουλάχιστον 3 έτη. Ωστόσο, με διάφορες ενέργειες θα προστίθενται 100 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, αναλόγως δε της στάθμης των αποθεμάτων νερού θα μπαίνουν τα μέτρα σε εφαρμογή.
«Αδειάζουν» οι ταμιευτήρες, εξετάζονται επιλογές
Πρόσφατα, μιλώντας στη Βουλή, ο κ. Σαχίνης είχε σημειώσει ότι «ουσιαστικά τα τελευταία δύο χρόνια δεν έχει βρέξει. Στην Αθήνα, στην Αττική καταναλώνουμε περίπου 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού και με όλα αυτά τα έργα τα οποία έχουν γίνει τις προηγούμενες δεκαετίες και τον Μόρνο και τον Εύηνο ουσιαστικά όσο νερό μπαίνει στους ταμιευτήρες μας τόσο νερό βγαίνει, μπαίνουν 400 εκατομμύρια κυβικά και βγαίνουν 400 εκατομμύρια κυβικά. Πρόπερσι και εμείς βλέπουμε υδρολογικές περιόδους, δηλαδή αρχίζουμε από τότε που αρχίζει να βρέχει, να χιονίζει, έχουμε περισσότερο νερό στους ταμιευτήρες μας και μετά έρχεται το καλοκαίρι δεν βρέχει και το νερό μειώνεται. Στο τέλος της προπέρσινης υδρολογικής περιόδου, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2022, οι ταμιευτήρες μας είχαν 1,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, 1100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Αντί να μείνουν σταθερά στο τέλος της επόμενης υδρολογικής περιόδου, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2023, αυτό μειώθηκε στα 950 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, άρα χάσαμε 150 εκατομμύρια. Επίσης βλέπουμε, γιατί το παρακολουθούμε συνέχεια αυτό, ότι δεν έβρεξε, δεν χιόνισε φέτος καθόλου, ακόμη χειρότερα από πέρυσι και πιστεύουμε στο τέλος της υδρολογικής αυτής περιόδου θα είμαστε στα 700 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Άρα έχουμε ένα έλλειμμα 250 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, το οποίο παρουσιάστηκε τους τελευταίους μήνες ειδικά. Δηλαδή αν δει κανείς τις καμπύλες, κανονικά θα περίμενε κανείς να μην κατέβει και παρουσιάστηκε αφού τους τελευταίους μήνες. Εμείς, στην ΕΥΔΑΠ έχουμε μοντέλα, τα οποία ακολουθούμε, για το τι θα κάνουμε αν παρουσιαστούν τέτοιες συνθήκες. Βέβαια, για να δούμε τι έγινε τα τελευταία 2 χρόνια, λοιπόν, έχουμε ένα έλλειμμα 200.000.000 κυβικών μέτρων. Τώρα έχουμε 700.000.000 κυβικά στους ταμιευτήρες μας, άρα, αν συνεχιστεί το ίδιο πράγμα, έχουμε ένα απόθεμα για περίπου 3 χρόνια».
Στη Γ.Σ., και απαντώντας και σε ερωτήσεις σχετικά με τα μέτρα, ο κ. Σαχίνης αναφέρθηκε, για παράδειγμα, στις αφαλατώσεις, που είναι ένα μοντέλο που μπορεί να βοηθήσει αν και έχει υψηλό ενεργειακό κόστος. Στην ΕΥΔΑΠ ήδη εξετάζουν 4-5 περιοχές – περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσε η εταιρεία να προχωρήσει σε αφαλατώσεις.
Επίσης, ακολουθώντας και ευρωπαϊκές οδηγίες περί ανακύκλωσης και «καθαρισμού» υδάτων, στην ΕΥΔΑΠ εστιάζουν και σε αυτό το μοντέλο, π.χ. για το υδάτινο στοιχείο στην Ψυττάλεια. Που μέσω «καθαρισμού» - ανακύκλωσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κυρίως για αγροτική και βιομηχανική χρήση, ακόμα και για εμπλουτισμό υδροφόρου ορίζοντα. Μάλιστα, προς αυτή την κατεύθυνση, εκπονείται και σχετικό master plan σχετικά με τις ανάγκες για ανακυκλωμένο νερό στην ευρύτερη περιοχή. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΥΔΑΠ προωθεί τέτοια παρεμφερή μοντέλα (ΚΕΛ) και σε άλλες περιοχές, όπως για παράδειγμα στην ανάπτυξη στο Ελληνικό (με επέκταση και σε κοντινές περιοχές των Ν. Προαστίων), για να ποτίζεται το Πάρκο, το Γκολφ και γειτονικές εγκαταστάσεις.
Επιπρόσθετα, άλλη λύση θα μπορούσε να είναι η «συνένωση» (μέσω της σήραγγας) Εύηνου και Μόρνου αλλά και η επιπλέον διασύνδεση παραποτάμων με τη λίμνη Κρεμαστών. Μάλιστα, ο κ. Σαχίνης αναφέρθηκε και στην ιδέα για προώθηση μοντέλου αντλησιοταμίευσης στην λίμνη.
Το μέρισμα, οι τιμές, οι επενδύσεις, οι νέες δράσεις
Όπως ανέφερε ο κ. Σαχίνης, η ΕΥΔΑΠ προχωρά στη διανομή μερίσματος κερδών χρήσης 2023 ποσού ύψους 10.650.000 ευρώ, δηλαδή μέρισμα 0,10 ευρώ ανά μετοχή.
Οσον αφορά στις τιμές, με βάση τις ενέργειες που γίνονται με στόχο τη συγκράτηση των τιμολογίων, και την αναμενόμενη πλήρη λειτουργία της ΡΑΑΕΥ, η ΕΥΔΑΠ προτίθεται να εισηγηθεί το νέο τιμολόγιο που θα βασίζεται στη λογική του επιτρεπόμενου εσόδου και της ρυθμιζόμενης περιουσιακή βάσης, όπως ορίζεται από το ρυθμιστικό πλαίσιο. «Θέλουμε καθαρό νερό αλλά και προσιτό, δηλαδή να μπορούν να το πληρώνουν όλοι», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Το 2023, η εταιρεία τριπλασίασε τις επενδύσεις της σε σχέση με το 2019. Η απορρόφηση του επενδυτικού προγράμματος ανήλθε σε 44,2 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 45% σε σύγκριση με την απορρόφηση του 2022. Το επενδυτικό πρόγραμμα 2024 - 2033 αφορά σε :
- μεγάλα έργα στην Ανατολική Αττική (958,7 εκατ. ευρώ.)
- έργα του δικτύου ύδρευσης (681,6 εκατ.) με ανάπτυξη της Αθήνας προς το παραλιακό μέτωπο, αντικατάσταση παλαιών δικτύων με μέσο όρο ζωής 60 ετών και έξυπνους μετρητές
- έργα αποχέτευσης (364,5 εκατ.)
- έργα ενεργειακά, κτιριακά, ψηφιακής διακυβέρνησης και μετασχηματισμού (103,8 εκατ.).
Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται σε περίπου 2,1 δις ευρώ, εκ των οποίων το 50% του προϋπολογισμού χρηματοδοτείται από την Ε.Ε.
Αναφορικά με την κορωνίδα του επενδυτικού προγράμματος, τα έργα στην Ανατολική Αττική, που αφορούν στη δημιουργία 3 Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων και 1.400 χλμ. αγωγών για 400.000 κατοίκους, 52% είναι σε εξέλιξη και 48% σε ωρίμανση. Συγκεκριμένα, υπάρχουν:
- 5 εργολαβίες σε κατασκευή
- 3 εργολαβίες σε διαγωνιστική διαδικασία
- 4 εργολαβίες σε σύνταξη τευχών δημοπράτησης
- 1 εργολαβία υπό εκκαθάριση και επαναδημοπράτηση
Την 1.9.2023, η ΕΥΔΑΠ παρέλαβε τα δημοτικά δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και το ΚΕΛ της πόλης των Μεγάρων καθώς και άλλα δημοτικά δίκτυα με τις συναφείς εγκαταστάσεις τους της ευρύτερης περιοχής. Τα δίκτυα ύδρευσης υδροδοτούν 13.500 παροχές. Αντίστοιχα, το δίκτυο αποχέτευσης της πόλης των Μεγάρων και της περιοχής Νέας Περάμου περιλαμβάνει περίπου 6.600 κατασκευασμένες εξωτερικές διακλαδώσεις ακινήτων.
Επίσης, στα μέσα Δεκεμβρίου 2023, η διαχείριση και λειτουργία του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων Κορωπίου –Παιανίας περιήλθε στην ΕΥΔΑΠ, αυξάνοντας τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμμάτων που διαχειρίζεται η εισηγμένη από 3 σε 5. Η εγκατάσταση έχει δυναμικότητα για την επεξεργασία λυμάτων ισοδύναμου πληθυσμού ίσου με 100.000 κατοίκους.
Προβλέπονται έργα επέκτασης του ΚΕΛ Κορωπίου-Παιανίας, που αφορούν σε μελλοντική νέα γραμμή επεξεργασίας (2η γραμμή επεξεργασίας) για να υποδεχθεί το πρόσθετο υδραυλικό και ρυπαντικό φορτίο των λυμάτων των παραλιακών περιοχών του Δήμου Σαρωνικού & Κρωπίας, όταν αυτά κατασκευαστούν.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2024 ψηφίστηκε ο Ν. 5106/2024 (ΦΕΚ A 63 - 01.05.2024) που αφορά σε ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε διάφορους τομείς μεταξύ των οποίων και στον τομέα διαχείρισης υδάτων. Τα σχετικά άρθρα του νομοσχεδίου αφορούν σε ρυθμίσεις για την ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και μεταξύ άλλων, σε θέματα όπως:
- άσκηση εκτός Αττικής δραστηριοτήτων λειτουργίας και συντήρησης δικτύων και εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης,
- δυνατότητα απόκτησης ελέγχου επιχειρήσεων σε συναφείς κλάδους,
- ευελιξίες για ανάπτυξη σε ΑΠΕ και επαναχρησιμοποίηση ανακυκλωμένου νερού,
- απλοποίηση διαδικασιών ανάθεσης της συντήρησης, λειτουργίας και αναβάθμισης
- του ΕΥΣ
- δυνατότητα ανάθεσης στην ΕΥΔΑΠ της συντήρησης φρεατίων και διασυνδετηρίων αγωγών ομβρίων.
Τα μεγέθη 2023
Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας το 2023 διαμορφώθηκε στα 351,6 εκατ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,4%. Συνολικά από τις κύριες δραστηριότητές της, (ύδρευση και αποχέτευση) η Εταιρεία παρουσίασε αύξηση εσόδων κατά +8 εκατ. (+2,5%). Τα κέρδη προ φόρων χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) παρουσίασαν σημαντική αύξηση κατά 56% ή 21,8 εκατ. και διαμορφώθηκαν στα 60,8 εκατ. , ενώ το EBITDA margin αυξήθηκε σε 17,3% από 11,4% το 2022. Τα κέρδη μετά από φόρους της Εταιρείας παρουσίασαν αύξηση και διαμορφώθηκαν σε 20,3 εκατ. Το καθαρό περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε στο 5,8% από 1,5% το 2022.
