«Βίοι… αντίθετοι», υπό μία έννοια, για τον αεροδρόμιο «Ν. Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο, που αναμένεται τα επόμενα χρόνια να «αντικατασταθεί» από το Νέο Διεθνές Αερολιμένα Ηρακλείου στο Καστέλι, μια εμβληματική επένδυση του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ύψους 500 εκατ. ευρώ, με Ινδούς εταίρους της GMR) για την περιοχή, η οποία θα αναβαθμίσει ουσιαστικά το επίπεδο αεροπορικών μετακινήσεων στο νησί της Κρήτης. Ζητήματα που σχετίζονταν με το ιδιοκτησιακό καθεστώς, με τις απαιτήσεις του τοπικού Δήμου που φέρονταν να διεκδικεί μέρος της έκτασης αλλά και ήπια ανάπτυξη, είχαν «παγώσει» τα επενδυτικά σχέδια για την έκταση – φιλέτο των σχεδόν 3.000 στρεμμάτων που σήμερα στεγάζει το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» του Ηρακλείου. Σημειώνεται ότι καίριο ζήτημα αποτελεί και το μέρος της έκτασης που θα διατηρήσει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, προφανέστατα για εθνικούς λόγους.
Πάντως, και όσον αφορά στη μελλοντική αξιοποίηση του υφιστάμενου αεροδρομίου, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ανέφερε χτες ότι έχει ανατεθεί στο ΤΑΙΠΕΔ η ωρίμανση αξιοποίησης αυτού του περιουσιακού στοιχείου και εκτιμάται ότι έως το τέλος του έτους θα υπάρχει οδικός χάρτης για το ιδιοκτησιακό καθεστώς. «Στη συνέχεια θα δούμε, με βάση τις επιλογές που θα μας προταθούν - πρωτίστως - από την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και από άλλους φορείς που θα έχουν συγκεκριμένες προτάσεις, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε κατά τον βέλτιστο εφικτό τρόπο τον συγκεκριμένο χώρο στο μέλλον, συνεκτιμώντας βεβαίως και τις οικονομικές δυνατότητες που θα έχουμε», κατέληξε ο κ. Σταϊκούρας.
Προχωρά το Καστέλι της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Επί της ουσίας, η αξιοποίηση της έκτασης του υφιστάμενου αεροδρομίου Ηρακλείου Κρήτης, «Νίκος Καζαντζάκης», προβλέπεται να γίνει μετά τη λειτουργία του νέου υπό κατασκευή αερολιμένα στο Καστέλι, στις αρχές του 2027. Μάλιστα, σύμφωνα με σχετική παρουσίαση του υπ. Υποδομών και Μεταφορών σε εκδήλωση της Eurobank στην Κρήτη, για το έργο αφορά στη χρηματοδότηση – μελέτη – κατασκευή – λειτουργία – εκμετάλλευση – συντήρηση του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Hρακλείου Kρήτης, που θα αντικαταστήσει τον υπάρχοντα αερολιμένα, η πρόοδος υλοποίησης είναι ήδη στο 40%, τα χρονοδιαγράμματα παραμένουν ως έχουν παρά τα προβλήματα (αρχαιολογίες κ.α.). Σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης (35 έτη από την Ημερομηνία Έναρξης Παραχώρησης), το έργο περιλαμβάνει όλα τα κτίριά του, λοιπές υποδομές, εξοπλισμό, εγκαταστάσεις, συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του Οδικού Δικτύου Σύνδεσης. Ο Νέος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης θα είναι το δεύτερο πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο στην Ελλάδα, ως επιχειρησιακή συνέχεια του υφιστάμενου Κρατικού Αερολιμένα Ηρακλείου «Νίκος Καζαντζάκης». Θα εξυπηρετεί 10.000.000 επιβάτες ετησίως κατά την έναρξη, ενώ κατά τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης αναμένεται να ξεπεράσει τους 18.000.000 σε ετήσια βάση.
Ο Διεθνής Αερολιμένας θα περιλαμβάνει Εμπορική ζώνη προσβάσιμη από τον αστικό ιστό και κατάλληλα ενταγμένη στην ευρύτερη οικιστική και χωροταξική ανάπτυξη της περιοχής έκτασης 800 στρεμμάτων. Αναφορικά με την πρόσβαση στο Αεροδρόμιο, επιτυγχάνεται η πρώτη μεγάλη σύνδεση Βόρειας και Νότιας Κρήτης με το διαμήκη άξονα που ενώνει τη Χερσόνησο με τη Νότια Κρήτη, μήκους 25 χιλιομέτρων, ενώ με την ολοκλήρωση της κατασκευής του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) εκτιμάται ότι το αεροδρόμιο θα είναι προσβάσιμο από το Ηράκλειο σε λιγότερο από 25 λεπτά. Ο Αεροσταθμός θα διαθέτει 19 πύλες επιβίβασης, εκ των οποίων οι 8 θα είναι συνδυαστικής χρήσης για πτήσεις Εντός και Εκτός Σένγκεν. Ο Αεροσταθμός θα έχει έκταση 94.000 τ.μ. κατά την έναρξη λειτουργιών και διαθέτει 8 επίπεδα.
«Μπερδέματα» και αναμονή για το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης»
Ωστόσο, για το «Νίκος Καζαντζάκης», δεν ήταν ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό, καθώς άλλα στοιχεία έχει π.χ. στα χέρια του το υπ. Υποδομών και Μεταφορών και άλλα παρουσιάζει ο τοπικός Δήμος. Προφανώς, χρειάζεται να λυθεί αυτό το θέμα, ίσως και με κάποιους συμβιβασμούς, ώστε να βρεθεί, μετά, το βέλτιστο μοντέλο αξιοποίησης, με τη συνδρομή του ΤΑΙΠΕΔ, και βέβαια με οφέλη για την τοπική κοινωνία. Χτες, ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι «είναι ένα περιουσιακό στοιχείο πολύ σημαντικό για την πόλη, αυτό γίνεται απολύτως αντιληπτό από τη Κεντρική Διοίκηση, προέχει να επιλύσουμε το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά κοινή σύγκλιση σε ό,τι αφορά το τελικό αποτέλεσμα. Να αξιοποιηθεί επ’ ωφελεία της τοπικής κοινωνίας. Και το ΤΑΙΠΕΔ που έχει αναλάβει εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας την ωρίμανση του Έργου και η Δημοτική Αρχή, έχουν ανταλλάξει συγκεκριμένα στοιχεία και θα τεθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Ώστε να πάμε στο επόμενο πολύ σημαντικό βήμα, το οποίο είναι να δούμε τι θα κάνουμε και πώς θα χρηματοδοτηθεί το περιουσιακό στοιχείο».
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, κατέθεσε στη Βουλή πίνακα που απορρέει από τη μελέτη, την αεροφωτογράφιση και τη σύνταξη ορθοφωτοχαρτών, με το σύνολο των εκτάσεων που απεικονίζονται να εκτιμάται σε 2.573.400 στρέμματα. Από τη μελέτη προκύπτει ότι εξ αυτών 2.219.774 τ.μ. είναι ιδιοκτησίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Επίσης, περίπου 253 τετραγωνικά μέτρα είναι ιδιοκτησίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τα άλλα, άγνωστης προέλευσης. Πλην όμως, δεν φαίνονταν κάπου ως συνιδιοκτήτης της έκτασης ο δήμος Ηρακλείου, με τον ίδιο όμως να διεκδικεί χώρο και προφανώς λόγο στο μοντέλο αξιοποίησης.
Δεδομένου ότι τη διαδικασία αξιοποίησης της έκτασης έχει αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ, ο κ. Σταϊκούρας σημείωνε ότι «το ΤΑΙΠΕΔ θα διερευνήσει περαιτέρω το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης». Όπως παλιότερα ανέφεραν στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, το Ταμείο ως project manager θα ωριμάσει το ακίνητο, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας, με στόχο η εκμετάλλευσή του να έχει πολλαπλασιαστική αξία για την εθνική και την τοπική οικονομία και κοινωνία της Κρήτης. Σε αυτή τη διαδικασία πορεία θα αποσαφηνιστεί και το θέμα των χρήσεων, με το ΤΑΙΠΕΔ να λαμβάνει υπόψη τα τοπικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, το γεγονός ότι υπάρχει κοντά πανεπιστημιούπολη, τις ανάγκες για «πράσινο» κ.α.. Πάντως, είναι ερωτηματικό κατά πόσο μπορεί να γίνει κάτι φαραωνικό, καθώς, ήδη κοντά υπάρχει και η ανάπτυξη της έκτασης στις Γούρνες (της REDS, με τουριστικές – εμπορικές χρήσεις, κατοικία, εστίαση, καζίνο κ.α.). Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η παραχώρηση μιας έκτασης και η προσέλκυση επενδυτών προϋποθέτει να δοθούν και κίνητρα στους ιδιώτες ώστε να εξασφαλίσουν έσοδα (κατοικίες, εμπορικά ή επιχειρηματικά πάρκα, ήπια τουριστική δόμηση κ.α.).
Σε κάθε περίπτωση, όμως, το ιδιοκτησιακό ζήτημα αποτελεί σοβαρό θέμα και πρέπει να ξεκαθαρίσει πριν προχωρήσει οποιοδήποτε μοντέλο αξιοποίησης της έκτασης, είτε στο σύνολό της είτε σε μέρος της.
Ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ
Όπως αναφέρθηκε, το ΤΑΙΠΕΔ έχει οριστεί ως φορέας ωρίμανσης, διενέργειας της διαγωνιστικής διαδικασίας και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων για το έργο «Δράσεις Ωρίμανσης – Οδικός Χάρτης για την αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Νίκος Καζαντζάκης», ύστερα από απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας. Στις 11 Ιουνίου 2024, το ΤΑΙΠΕΔ κοινοποίησε πρόσκληση υποβολής προσφορών για τη σύναψη εκτελεστικής σύμβασης, για την παροχή υπηρεσιών τεχνικού και νομικού συμβούλου για το έργο. Αντικείμενο αυτής ήταν η πλήρης αποσαφήνιση και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της έκτασης από νομικής και τεχνικής πλευράς, η δημιουργία ενιαίου τεχνικού και νομικού πλάνου ωρίμανσης, ως βάση εκπόνησης μελέτης σκοπιμότητας/μελέτης εναλλακτικών λύσεων.
Η εικόνα του Υφιστάμενου Αεροδρομίου Ηρακλείου
Σύμφωνα με την παρουσίαση του υπουργείου, περίπου το 20% του εισερχόμενου τουρισμού όλης της χώρας εξυπηρετείται και διακινείται μέσω του εν λόγω αεροδρομίου. Η συνολική κίνηση αφιχθέντων και αναχωρούντων επιβατών, μόνο το 2024, θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ, φτάνοντας περίπου τους 9.200.000 επιβάτες, αυξημένη κατά 7% από την περυσινή καλύτερη χρονιά.
Σε σχέση με τις εργασίες αναβάθμισης που είναι σε εξέλιξη καταγράφονται τα εξής: Ασφαλτόστρωση στον κυρίως διάδρομο προσγείωσης, με νέο ασφαλτοτάπητα επιπλέον 800 μ. Συνυπολογίζοντας τις εργασίες ασφαλτόστρωσης και το 2023, η ασφαλτόστρωση ξεπερνά τα 1.500 μ. Αντικατάσταση 24 κεντρικών κλιματιστικών μονάδων. Αντικατάσταση θυρών εισόδου. Αντικατάσταση διαδρόμου - τροχοδρόμων. Ανάθεση εργολαβίας αντικατάστασης των πινακίδων καθοδήγησης αεροσκαφών. Ανάθεση εργολαβίας αντικατάστασης όλων των κυκλωμάτων φωτοσήμανσης. Ανάθεση εργολαβίας προμήθειας και τοποθέτησης δύο νέων κλιματιστικών ψυκτικών μονάδων συνολικής ισχύος 700 Kw. Αντικατάσταση αρκετών μέτρων παλαιών σωληνώσεων του κυκλώματος κλιματισμού. Μόνωση ολόκληρης της ταράτσας του κτηρίου. Ολοκλήρωση διαδικασίας αντικατάστασης όλων των ταινιoζυγών στα 40 counters του αεροδρομίου. Ολοκλήρωση ανακατασκευής των πεσμένων τοιχίων εξαιτίας της μεγάλης πλημμύρας του 2022. Αποκατάσταση ευρημάτων της EASA που αφορούν στην ασφάλεια, με εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος καμερών και τοποθέτηση εσωτερικού φυλακίου ελέγχου στην περιοχή διαχωρισμού στρατιωτικής και πολιτικής περιοχής. Ολοκλήρωση εγκατάστασης των νέων αυτόματων συστημάτων ελέγχου διαβατηρίων στις αφίξεις και τις αναχωρήσεις, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό. Ενίσχυση του προσωπικού με αποσπάσεις διαφόρων ειδικοτήτων (ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί, ψυκτικοί, αερολιμενικοί, κ.τ.λ.) από άλλα αεροδρόμια της χώρας.
Μελλοντικές εργασίες αναβάθμισης: Υπό έγκριση η ολοκλήρωση συντήρησης στον υποσταθμό του αεροδρομίου. Ανακαίνιση τουαλετών στις αφίξεις και τις αναχωρήσεις. Έγκριση κονδυλίου για εξωτερικό και εσωτερικό ελαιοχρωματισμό όλου του κτηρίου του Αερολιμένα. Αντικατάσταση του φωτισμού πίστας με φωτιστικά σώματα σύγχρονης τεχνολογίας Led για μείωση της ηλεκτρικής κατανάλωσης. Ενίσχυση προσωπικού καθαριότητας στην επόμενη διαγωνιστική διαδικασία της νέας σύμβασης καθαριότητας του Αερολιμένα. Ορισμός project manager για τη διαδικασία ORAT (Operational Readiness and Airport Transfer), με στόχο την οργάνωση, συντονισμό και επίβλεψη της ομαλής μεταφοράς των λειτουργιών του υφιστάμενου αεροδρόμιου (κυρίως αεροναυτιλία) στο νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι.
