Οι κρίσιμες πρώτες ύλες αποτελούν το νέο «μήλον της έριδος» στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα με την Ευρώπη να αντιλαμβάνεται τη σημασία τους με καθυστέρηση. Στην Ελλάδα, ο κλάδος αναπτυσσόταν αθόρυβα και με σταθερά βήματα ακολουθώντας μια διακοπτόμενη πορεία συχνά λόγω εξωγενών παραγόντων οι οποίοι έφρασσαν την ομαλή και γοργή ανάπτυξή του. Η «Ελληνικός Χρυσός» με την επένδυσή της στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική συνιστά ένα σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης όχι μόνο για την Κεντρική Μακεδονία αλλά και για ολόκληρη τη χώρα με έντονο κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα, το οποίο καταγράφτηκε σε ειδική μελέτη του ΙΟΒΕ και παρουσιάστηκε την Πέμπτη.
H ανάλυση της μελέτης καλύπτει δύο χρονικές φάσεις: από το 2012 (όταν αρχίζει η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου της εταιρείας) μέχρι σήμερα, με βάση ιστορικά στοιχεία, και εκτιμήσεις σε ορίζοντα 25ετίας, με βάση τις παραμέτρους της Επενδυτικής Συμφωνίας. Πρόκειται για μια συμφωνία η οποία έχει θέσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας σε τροχιά δυναμικής ανάπτυξης, τονώνοντας την τοπική οικονομία και ενισχύοντας τις προοπτικές της Ελλάδας στον κρίσιμο τομέα των πρώτων υλών, που είναι απαραίτητος για τις ενεργειακές απαιτήσεις της Ευρώπης. Τα μεταλλεία Ολυμπιάδας (σε λειτουργία) και Σκουριών (υπό κατασκευή) έχουν τη δυνατότητα να εδραιώσουν την Ελλάδα ως κορυφαία παραγωγό χώρο χαλκού και χρυσού στην Ευρώπη και να ενισχύσουν την ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η δραστηριότητα της Ελληνικός Χρυσός έχει ήδη αποφέρει και αναμένεται να συνεχίσει να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας και ειδικότερα στον Δήμο Αριστοτέλη. Την περίοδο 2017-2023, εκτιμάται ότι η δραστηριότητα της εταιρείας ενίσχυσε το ΑΕΠ της χώρας κατά μέσο όρο κατά €190 εκατ. ετησίως, εκ των οποίων τα €83 εκατ. παρήχθησαν τοπικά στην Κεντρική Μακεδονία, με τα €55 εκατ. να έχουν παραχθεί τοπικά στον Δήμο Αριστοτέλη. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική επίδραση της δραστηριότητας της Ελληνικός Χρυσός εκτιμάται σε 5,6 χιλ. θέσεις εργασίας στο σύνολο της χώρας, σταθερές για τα έτη 2017-2023, από τις οποίες οι 3 χιλ. θέσεις δημιουργήθηκαν στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ οι 2,2 χιλ. θέσεις δημιουργήθηκαν τοπικά στον Δήμο Αριστοτέλη. Το 6,5% του συνολικού αποτυπώματος της Μεταλλευτικής & Λατομικής βιομηχανίας στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας, όπως και το 10,5% του αποτυπώματος της εξόρυξης στην απασχόληση στην χώρα, αντιστοιχούν στις δραστηριότητες της Ελληνικός Χρυσός, όπως κατεγράφησαν σε αυτήν την περίοδο.
Όσον αφορά στο αποτύπωμα των προβλεπόμενων δραστηριοτήτων της Ελληνικός Χρυσός τις επόμενες δύο δεκαετίες, η συνολική συνεισφορά της εταιρείας στην παραγωγή ΑΕΠ στην χώρα εκτιμάται ότι θα ανέλθει κατά μέσον όρο σε €550 εκατ. ετησίως, εκ των οποίων €300 εκατ. ετησίως αναμένεται να παραχθούν τοπικά στον Δήμο Αριστοτέλη και επιπλέον €40 εκατ. στο υπόλοιπο της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Σε όρους απασχόλησης, η δραστηριότητα της Ελληνικός Χρυσός τις επόμενες δύο δεκαετίες δηλαδή για την περίοδο 2024-2044 αναμένεται ότι θα στηρίξει συνολικά 8,6 χιλ. σταθερές θέσεις εργασίας κατά μέσο όρο σε εθνικό επίπεδο, από τις οποίες 3,2 χιλ. θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν τοπικά στον Δήμο Αριστοτέλη και άλλες 1,1 χιλ. θα δημιουργηθούν στο υπόλοιπο της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ως αποτέλεσμα, κάθε άμεση θέση εργασίας στην εταιρεία υποστηρίζει, κατά μέσο όρο, 4,7 επιπλέον θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία.
Ως προς τις επιδράσεις των δραστηριοτήτων της εταιρείας στο εξωτερικό εμπόριο, θεωρώντας ότι το σύνολο της παραγωγής της κατευθύνεται στο εξωτερικό, αναμένεται οι εξαγωγές της χώρας να ενισχυθούν κατά €480 εκατ., ποσό που αντιστοιχεί στο 1% των εξαγωγών αγαθών για το έτος 2023, υπογραμμίζοντας τη δυναμική της επένδυσης στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας.
Δείκτες και πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης
Λειτουργώντας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, η Ελληνικός Χρυσός σημειώνει θετικές επιδόσεις σε μια σειρά από δείκτες βιωσιμότητας. Οι δαπάνες για την αποκατάσταση των μεταλλείων και για την προστασία του περιβάλλοντος προσεγγίζουν τα €9 εκατ. ετησίως για την τριετία 2021-2023 (Διάγραμμα 3), ενώ η εταιρεία εφαρμόζει ένα πρωτοποριακό σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης των επιδόσεων του έργου.
Μέχρι το 2023, το 44% της γης που χρησιμοποιεί η Ελληνικός Χρυσός, που κληρονομήθηκε κυρίως από προηγούμενους ιδιοκτήτες, είτε βρισκόταν σε φάση αποκατάστασης είτε είχε ολοκληρώσει πλήρως την περιβαλλοντική αποκατάσταση. Η συγκεκριμένη δέσμευση για την αποκατάσταση γης ευθυγραμμίζεται με τις ευρύτερες τάσεις του κλάδου, όπως αποδεικνύεται από στοιχεία του 2022 που δείχνουν ότι έως το 2022 η αποκατάσταση γης έφτασε στο 50% της χρησιμοποιούμενης γης (42% ολοκληρωμένη και 8% σε εξέλιξη). Παράλληλα, η Ελληνικός Χρυσός πέτυχε μείωση κατά 75% ως προς την κατανάλωση νερού στην παραγωγική διαδικασία της κατά την τελευταία δεκαετία, παρά το γεγονός ότι η μέθοδος πρωτογενούς επεξεργασίας μεταλλευμάτων της εταιρείας, η επίπλευση, απαιτεί εγγενώς σημαντική χρήση νερού για την παραγωγή συμπυκνωμάτων μεταλλεύματος.
Σημαντικές είναι οι επιδόσεις της Ελληνικός Χρυσός και σε όρους εκπαίδευσης του προσωπικού, εμπεδώνοντας στην εταιρεία την κουλτούρα που θέτει ως προτεραιότητα την ασφάλεια και τη διαφύλαξη της υγείας. Ειδικότερα, η Ελληνικός Χρυσός παρείχε 19% περισσότερες ώρες κατάρτισης ανά εργαζόμενο το 2022 σε σχέση με τον μέσο όρο του κλάδου στην Ελλάδα. Οι ώρες εκπαίδευσης ανά εργαζόμενο σε θέματα Υγείας και Ασφάλειας το 2022 ήταν επίσης σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με τον μέσο όρο του κλάδου (7,44 ώρες ανά εργαζόμενο έναντι 4,04 ώρες για τον κλάδο), ενώ το 2023 αυξήθηκαν περαιτέρω (σε 8,95 ώρες). Συνολικά, στην Ελληνικός Χρυσός οφείλεται το 27,3% των συνολικών ωρών εκπαίδευσης για Ασφάλεια και Υγεία των εργαζομένων του κλάδου το 2022.
Ταυτόχρονα, για την περίοδο 2014-2024, η Ελληνικός Χρυσός έχει επενδύσει άνω των €26 εκατ. σε κοινωνικές επενδύσεις για την τοπική ανάπτυξη. Στο νέο επενδυτικό σχέδιο της εταιρίας προβλέπονται συνολικές κοινωνικές επενδύσεις ύψους $80 εκατ. σε βάθος 25ετίας σε υποδομές, υγεία, εκπαίδευση και άλλες τοπικές ανάγκες.
Χρήστος Μπαλάσκας: Οι νέες συνθήκες της αγοράς και οι ευκαιρίες για τον κλάδο των κρίσιμων πρώτων υλών
«Η Ευρώπη ξύπνησε αργά όσον αφορά στους ορυκτούς πόρους» επεσήμανε μιλώντας στην εκδήλωση ο πρόεδρος της «Ελληνικός Χρυσός», Χρήστος Μπαλάσκας, ενώ τόνισε ότι ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (Critical Raw Materials Act) αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη του κλάδου. Όπως εκτίμησε, αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να κάνουν “restart” καθώς μέσω του κανονισμού οι επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν πιο εύκολα, το αδειοδοτικό πλαίσιο θα καταστεί πιο φιλικό ενώ θα προωθηθούν οι εξορύξεις σε ευρωπαϊκό έδαφος με τρόπο κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνο. Ο κ. Μπαλάσκας εξήγησε ότι η «Ελληνικός Χρυσός» στέλνει το 60% της παραγωγής της στην Κίνα, κάτι το οποίο πρέπει να αλλάξει, πιθανώς μέσω της υιοθέτησης ενός επιπέδου προστατευτισμού προκειμένου να αναπτυχθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Για την επένδυση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας ο πρόεδρος της «Ελληνικός Χρυσός» σημείωσε ότι από το 1995 έγιναν τρία «restart» της επένδυσης αλλά με επιμονή το έργο εξελίχθηκε. Η εταιρεία βρίσκεται σε καλό δρόμο για να ολοκληρώσει τις επενδύσεις στις Σκουριές (χαλκός, χρυσός) και εξετάζει την καθετοποίηση της παραγωγής καθώς και project σε νέες περιοχές (με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών) όπως είναι η Θράκη, μια επένδυση ύψους 430 εκατ. δολαρίων.
Αναφερόμενος στα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις ειδικά για τις καναδικές επενδύσεις (δεδομένου ότι η «Ελληνικός Χρυσός» είναι θυγατρική της καναδικής εταιρείας Eldorado Gold) και το ενδιαφέρον που καταγράφεται για την Ευρώπη και την Ελλάδα, ο κ. Μπαλάσκας εξέφρασε την εκτίμηση ότι ο Καναδάς φαίνεται ότι θέλει να ενισχύσει τις εμπορικές του σχέσεις εκτός ΗΠΑ και η Ευρώπη αποτελεί ένα σταθερό επενδυτικό προορισμό για τις καναδικές εταιρείες. Μάλιστα, σημείωσε ότι ο Καναδάς αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην Ελλάδα όσον αφορά στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό.
