Σύσφιξη των πιστοδοτικών κριτηρίων για τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και για την καταναλωτική πίστη και μια πολύ μικρή αυστηροποίηση των όρων δανεισμού για στεγαστικά δάνεια, περιμένουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες για το δεύτερο τρίμηνο του 2025, καθώς εντείνονται οι αβεβαιότητες στο διεθνές περιβάλλον.
Όπως προκύπτει από την έρευνα τραπεζικού δανεισμού (Banking Lending Survey) του Απριλίου 2025, η οποία διενεργήθηκε μεταξύ 10 και 25 Μαρτίου 2025 σε 155 τράπεζες της ζώνης του ευρώ, στο α΄ τρίμηνο 2025 τα πιστωτικά κριτήρια για τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις έγιναν ελαφρώς αυστηρότερα και η καθαρή ζήτηση δανείων επανήλθε σε ελαφρώς αρνητικό έδαφος. Τα πιστωτικά πρότυπα για τα στεγαστικά δάνεια χαλάρωσαν και η καθαρή ζήτηση δανείων συνέχισε να αυξάνεται έντονα.
Στην Ελλάδα, αντιθέτως, όπως δείχνει η Έρευνα Χρηματοδότησης της ΤτΕ, οι συνολικοί όροι χορήγησης δανείων προς τις επιχειρήσεις έγιναν πιο χαλαροί σε σχέση με το δ΄ τρίμηνο του 2024, καθώς η βελτίωση της ρευστότητας των τραπεζών, οι πιέσεις από τον ανταγωνισμό και η φερεγγυότητα των δανειοληπτών, συνέβαλαν στη μείωση του περιθωρίου των τραπεζών κυρίως για τα συνήθη δάνεια. Οι συνολικοί όροι χορήγησης στεγαστικών δανείων έγιναν πιο αυστηροί λόγω των αυξήσεων στις επιβαρύνσεις των δανείων εκτός τόκων, ενώ οι όροι χορήγησης των καταναλωτικών και λοιπών δανείων παρέμειναν αμετάβλητοι.
Στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, ενώ ο ανταγωνισμός στις αγορές στεγαστικών δανείων παραμένει υψηλός, οι εκτιμήσεις για τον αναλαμβανόμενο πιστωτικό κίνδυνο και η υποβάθμιση της πιστωτικής ποιότητας συνεχίζουν να επιβαρύνουν τον δανεισμό σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ ανέφεραν μια μικρή περαιτέρω καθαρή αυστηροποίηση των πιστωτικών κριτηρίων - εσωτερικές οδηγίες των τραπεζών ή κριτήρια έγκρισης δανείων - για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Οι τράπεζες ανέφεραν επίσης μια μέτρια χαλάρωση των πιστωτικών κριτηρίων για δάνεια προς νοικοκυριά για αγορά κατοικίας, ενώ τα πιστωτικά πρότυπα για την καταναλωτική πίστη και άλλα δάνεια προς τα νοικοκυριά έγιναν ελαφρώς αυστηρότερα. Όσον αφορά τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις, η καθαρή σύσφιξη ακολούθησε την εκ νέου αυστηροποίηση των πιστωτικών κριτηρίων που παρατηρήθηκε το προηγούμενο τρίμηνο και ήταν χαμηλότερη από ό,τι περίμεναν οι τράπεζες.
Όσον αφορά τα δάνεια προς τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας, οι τράπεζες χαλάρωσαν τα πιστωτικά πρότυπα, αφού τα διατήρησαν σε γενικές γραμμές αμετάβλητα το προηγούμενο τρίμηνο και παρόλο που περίμεναν μια μικρή σύσφιξη. Η χαλάρωση οφείλεται κυρίως στον ανταγωνισμό από άλλες τράπεζες. Τα πιστωτικά πρότυπα έγιναν ελαφρώς πιο αυστηρά για την καταναλωτική πίστη, κυρίως λόγω των υψηλότερων αντιληπτών κινδύνων. Για το δεύτερο τρίμηνο του 2025, οι τράπεζες αναμένουν περαιτέρω καθαρή αυστηροποίηση των πιστωτικών προτύπων και στους τρεις τομείς δανείων.
Το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ ανέφεραν ανανεωμένη μικρή μείωση της ζήτησης από τις επιχειρήσεις για δάνεια ή για την άντληση πιστωτικών ορίων, μετά από δύο τρίμηνα ασθενούς ανάκαμψης. Η ζήτηση δανείων μειώθηκε, κυρίως λόγω της αρνητικής συμβολής των αποθεμάτων και του κεφαλαίου κίνησης των επιχειρήσεων και παρά τη στήριξη από την πτώση των επιτοκίων.
Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια συνέχισε να αυξάνεται έντονα, κυρίως λόγω της μείωσης των επιτοκίων και, σε μικρότερο βαθμό, από τη βελτίωση των προοπτικών της στεγαστικής αγοράς και την υψηλότερη καταναλωτική εμπιστοσύνη, και αυτό συνάδει με τη σταδιακή ανάκαμψη των δανειακών ροών που παρατηρείται σε αυτό το τμήμα από τα μέσα του 2024.
Η ζήτηση για καταναλωτική πίστη και άλλα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε μέτρια, υποστηριζόμενη κυρίως από τη μείωση των επιτοκίων, με περαιτέρω μικρή συμβολή από την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τις δαπάνες για διαρκή αγαθά. Το δεύτερο τρίμηνο του 2025, οι τράπεζες αναμένουν μικρή καθαρή αύξηση της ζήτησης δανείων από τις επιχειρήσεις και περαιτέρω αυξήσεις για τα νοικοκυριά, ειδικά για στεγαστικά δάνεια. Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα σημειώθηκε αύξηση της στεγαστικής πίστης ως αποτέλεσμα του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ».
