Την επιβολή περιορισμών στην βραχυχρόνια μίσθωση ακίνητων μέσω πλατφόρμων τύπου Airbnb τουλάχιστον για την Αθήνα εξετάζει η κυβέρνηση, ακολουθώντας την οδό που χαράζουν και άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις με πιο πρόσφατη την Μαδρίτη.
Ουσιαστικά αυτό που εξετάζουν τα υπουργεία Οικονομίας, Τουρισμού και Εργασίας είναι να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα που τους δίνει ο νόμος για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις (ν.4446/2016) να θέσουν περιορισμό στον αριθμό ακινήτων που μπορεί να μισθώνει κάθε ΑΦΜ καθώς και στον αριθμό των ημερών που μπορεί να μισθωθεί το κάθε ακίνητο μέσα σε ένα χρόνο.
Ειδικότερα, όπως ορίζει ο νόμος με Κοινή Υπουργική Απόφαση μπορεί για «λόγους που σχετίζονται με την προστασία της κατοικίας» να καθοριστούν περιοχές της χώρας όπου δεν θα επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο ακινήτων ανά ΑΦΜ δικαιούχου εισοδήματος, ενώ δεν θα επιτρέπεται η μίσθωση για κάθε ακινήτου πέρα από τις 90 ημέρες συνολικά.
Πώς οι αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές πόλεις το φαινόμενο Airbnb
Κάπως έτσι η Αθήνα αναμένεται να προστεθεί στην μακρά λίστα των ευρωπαϊκών πόλεων που λαμβάνουν μέτρα κατά της εκτεταμένης χρήσης του Airbnb. Τελευταία πόλη που πήρε μέτρα, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, ήταν η Μαδρίτη.
Το δημοτικό συμβούλιο της ισπανικής πρωτεύουσας ενέκρινε την προηγούμενη εβδομάδα ένα ειδικό σχέδιο ρύθμισης των τουριστικών μισθώσεων, το οποίο σύμφωνα με την El Pais αναμένεται να κλείσει άμεσα πάνω από 10.000 διαμερίσματα στο κέντρο της πόλης. Η νέα τοπική νομοθεσία μεταξύ άλλων καθορίζει ότι τα διαμερίσματα που χρησιμοποιούνται για μίσθωση σε τουρίστες για πάνω από 90 ημέρες τον χρόνο θα πρέπει να έχουν διαφορετική είσοδο απ’ αυτή που χρησιμοποιούν οι μόνιμοι κάτοικοι.
Όπως είναι λογικό οι παραπάνω ρυθμίσεις προκάλεσαν αντιδράσεις, καθώς σύμφωνα με τα ισπανικά ΜΜΕ πάνω από το 95% των διαμερισμάτων που αξιοποιούνται τουριστικά στη Μαδρίτη δεν μπορούν να καλύψουν τις προϋποθέσεις. Η ίδια η Airbnb σε ανακοίνωσή της χαρακτήρισε τις ρυθμίσεις «άδικες» και με «δυσανάλογους περιορισμούς».
Πριν τη Μαδρίτη αυστηρούς περιορισμούς είχαν θέσει πολλές άλλες πόλεις της Ισπανίας. Στη Βαρκελώνη τα διαμερίσματα που αξιοποιούνται τουριστικά χρειάζονται ειδικές άδειες, οι οποίες έχουν σταματήσει να δίνονται από το 2014. Στη Βαλένθια τουριστικά μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο τα διαμερίσματα που βρίσκονται πάνω από καταστήματα και επιχειρήσεις. Στη Πάλμα ντε Μαγιόρκα η τουριστική εκμίσθωση απαγορεύεται πλήρως. Από την υπόλοιπη Ευρώπη ξεχωρίζει το Άμστερνταμ όπου η εκμίσθωση κάθε ακινήτου σε τουρίστες επιτρέπεται για μόλις 30 ημέρες τον χρόνο. Στο Παρίσι το όριο έχει τεθεί στις 120 ημέρες τον χρόνο.
Ευχή ή κατάρα;
Είναι προφανές ότι ακόμη οι πόλεις προσαρμόζονται στο «φαινόμενο» Airbnb. το οποίο όπως φαίνεται ανεβάζει τα έσοδα των ιδιοκτητών ακινήτων σε τουριστικές περιοχές, αλλά από την άλλη δημιουργεί προβλήματα στις τοπικές αγορές κατοικίας.
Οι επιπτώσεις των βραχυπρόθεσμων τουριστικών μισθώσεων απασχόλησαν και τα μέλη του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής (ΕΛΙΕ). Όπως τονίστηκε κατά τη διάρκεια πρόσφατης ημερίδας των μελών του ΕΛΙΕ η αύξηση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων έχει και καλά και κακά: Από τη μία αυξάνονται τα ενοίκια και τα έσοδα των ιδιοκτητών σε μια δύσκολη περίοδο, αλλά από την άλλη περιορίζεται η κατοικία με αποτέλεσμα να μπορεί να προκληθούν προβλήματα στον κοινωνικό ιστό.
Πάντως, όπως σημειώνει ο Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος Επιστημονικός Σύμβουλος της Solum Property Solutions και πρώην Πρόεδρος ΕΛΙΕ, «εκτιμάται ότι σε ένα διάστημα διετίας θα υπάρξουν πιο κατασταλαγμένες και πιο έγκυρες πληροφορίες για τις διαστάσεις αυτής της αγοράς στη χώρα μας διότι το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη και Πολιτεία θα προβεί ενδεχομένως και στη λήψη μέτρων εκεί όπου θα παρατηρηθούν προβλήματα. Εξ άλλου, και οι ιδιοκτήτες θα σταθμίσουν τα οριστικά οφέλη αφού κάνουν τον τελικό λογαριασμό (κόστος κοινοχρήστων, ΔΕΗ, νερό, κλινοσκεπάσματα, φορολογία, διαχείριση)». Ήδη το 2018 σε σχέση με το 2017 λόγω της εισόδου πολλών ακινήτων στην αγορά αυτή μειώθηκε η μέση πληρότητα και η μέση τιμή δωματίου στο Airbnb.
Το «φαινόμενο Airbnb» απασχόλησε και πρόσφατη εκδήλωση του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ) «Η κατοικία καταβαραθρώθηκε στα χρόνια της κρίσης» ανέφερε κατά την εκδήλωση ο καθηγητής του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Λόης Λαμπριανίδης επισημαίνοντας ότι κατά τη διάρκειά της άλλαξε ο τρόπος που αντιλαμβάνεται κάποιος το σπίτι του. «Παλαιότερα επικρατούσαν ταμπού που δεν επέτρεπαν στους Έλληνες να το νοικιάζουν σε ξένους το εξοχικό τους και πολύ περισσότερο το σπίτι τους, κάτι το οποίο δεν ίσχυε στο εξωτερικό» εξήγησε.
Ο κ. Λαμπριανίδης επισήμανε, ακόμη, ότι είναι αναγκαίο να διατηρηθούν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων σε επίπεδο μη επαγγελματικού χαρακτήρα, που έχουν την έννοια του διαμοιρασμού, να ελεγχθούν οι «μεγάλοι παίκτες», καθώς και να υπάρξουν μνημόνια συνεργασίας με πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ακόμη, εκτίμησε ότι είναι σημαντική η επιστροφή μέρους των ιδιοκτητών που νοικιάζουν με βραχυχρόνια μίσθωση στη μακροχρόνια, μέσω παροχής κινήτρων και υποστήριξης για τις μακροχρόνιες μισθώσεις (ώστε να μειωθεί η διαφορά στην κερδοφορία μακροχρόνιας – βραχυχρόνιας μίσθωσης). Τέλος, χαρακτήρισε αναγκαία την ύπαρξη μίας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής για την παραγωγή κοινωνικής κατοικίας.
