Στα 11 δισ. ευρώ οι δημόσιες επενδύσεις το 2021

Πανδημία αλλά και κονδύλια ανάκαμψης αυξάνουν τις ανάγκες χρηματοδότησης του ΠΔΕ. Για πρώτη φορά επανέρχεται στην προ μνημονίων εποχή. Οι ανάγκες του νέου ΕΣΠΑ. Το μεγάλο «θύμα» της δημοσιονομικής κρίσης.

Τα κονδύλια του React EU και του σχεδίου ανάκαμψης, αλλά και τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας μεγενθύνουν τις ανάγκες χρηματοδότησης παρεμβάσεων μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Έτσι, αυξάνεται, για πρώτη φορά, σε επίπεδα ανάλογα με αυτά που είχε την προ μνημονίων περίοδο: στα 11 δισ. ευρώ περίπου όπως εκτιμούν αρμόδιες πηγές.

Η τελευταία φορά που το ΠΔΕ είχε ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ ήταν στην αρχή του 2010. Όταν άρχισαν οι περικοπές των μνημονίων.

Όλη την προηγούμενη 10ετία είχε γίνει η βασική «δεξαμενή» μέτρων όταν ο λογαριασμός των πλεονασμάτων δεν «έβγαινε». Ήταν το πιο εύκολο μέσο μείωσης δαπανών, αφού δεν έχει άμεσο κοινωνικό κόστος. Ωστόσο, η περικοπή του στοιχίζει - και μάλιστα πολύ - στην ανάπτυξη, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές..

Ουσιαστικά όλα τα προηγούμενα χρόνια οι πόροι του ΠΔΕ περιορίστηκαν σχεδόν αποκλειστικά στα χρήματα που έδινε η ΕΕ. Πλέον η πανδημία και ο 2πλασιασμός των κονδυλίων της ΕΕ οδηγούν στην ενίσχυσή του.

Πως λειτουργεί ο «κουμπαράς» του ΠΔΕ

Το ΠΔΕ είναι ο «κουμπαράς» μέσα από τον οποίο καλύπτεται η εθνική συνδρομή σε παρεμβάσεις της ΕΕ τύπου ΕΣΠΑ, Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αντιμετώπισης προσφυγικών ροών κλπ. Χρηματοδοτεί όμως και αμιγώς εθνικές επενδύσεις όπως τα έργα του αναπτυξιακού νόμου ή παρεμβάσεις που δεν είναι επιλέξιμες από την ΕΕ. Επίσης πληρώνει όλα τα έργα και μετά λαμβάνει τα λεφτά από την ΕΕ.

Για παράδειγμα, στο νέο ΕΣΠΑ (επικαιροποιημένο σχέδιο του οποίου εστάλη στις Βρυξέλλες και δόθηκε στη δημοσιότητα από το αρμόδιο υπουργείο, εκτιμάται ότι η εθνική συνδρομή για τα 21,2 δισ. ευρώ που αναμένεται να δώσουν οι Βρυξέλλες την περίοδο 2021-2027 φτάνει στα 5,6 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι η αναγκαία συγχρηματοδότηση των έργων και έτσι διαμορφώνεται η Συνολική Δαπάνη για τα έργα αυτά στα 26,7 δισ. ευρώ.

Η μεγάλη αύξηση του 2021

Επισήμως στον προϋπολογισμό του 2021 το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τις «καθιερωμένες» δράσεις τύπου ΕΣΠΑ Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, προσφυγικού κ.λ.π. υπολογίζεται πως θα χρειασθεί 6,75 δισ. ευρώ. Ωστόσο αναφέρεται ρητά ότι στο ποσό αυτό δεν συνυπολογίζεται και χρηματοδότηση της τάξης των 2,64 δισ. ευρώ που αφορά δαπάνες χρηματοδοτούμενες από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ (δηλαδή τα λεφτά που θα διατεθούν από εθνικό χρήμα στην αρχή του 2021 για τα έργα του σχεδίου ανάκαμψης που θεωρούνται πιο ώριμα όπως είναι οι παρεμβάσεις του εξοικονομώ, της ψηφιοποίησης, της απολιγνιτοποίησης κλπ).

Με άλλα λόγια, τα 6,75 δισ. του «παραδοσιακού» ΠΔΕ αυξάνονται στα 9,4 δισ. ευρώ λόγω του σχεδίου ανάκαμψης.

Στο ποσό αυτό, όπως εξηγούν αρμόδιες πήγες, θα προστεθεί και ένα ποσό της τάξης των 1,6 δισ. ευρώ που είναι η δαπάνη χρηματοδότησης του React EU. Δηλαδή του νέου προγράμματος της ΕΕ για μέτρα στήριξης από την πανδημία. Έτσι, στην πράξη, ο προϋπολογισμός του ΠΔΕ θεωρείται εκ των προτέρων είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί στα 11 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν περαιτέρω αύξηση λόγω των αναγκαίων παρεμβάσεων για μέτρα στήριξης. Υπενθυμίζουν πως φέτος το ΠΔΕ έφτασε στα 10,6 δισ. ευρώ (από 10,4 δισ. ευρώ που εγγράφεται στον νέο Προϋπολογισμό) λόγω συμπληρωματικών κονδυλίων αξίας 200 εκατ. ευρώ τα οποία προστέθηκαν με τροπολογία πριν από λίγες μέρες με στόχο τη κάλυψη έκτακτων δαπανών που συνδέονται με την Πανδημία. Και τούτο όταν προ υγειονομικής κρίσης είχε προβλεφθεί για το 2020 προϋπολογισμός της τάξης των 6,75 δισ. ευρώ.

Το 2021 οι μεγάλες δαπάνες του ΠΔΕ αναμένεται ότι θα γίνουν από τον Μάιο και μετά. Με τη λογική της σταδιακής χρηματοδότησης των πρώτων δράσεων από το σχέδιο ανάκαμψης. Ωστόσο η παράταση των περιοριστικών μέτρων σύμφωνα με αρμόδιες πηγές μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες δαπάνες από την αρχή του χρόνου (νέες Επιστρεπτέες προκαταβολές, αναστολές κλπ).