Τον οδικό χάρτη επιστροφής σε πλεονάσματα από το 2023, με παράλληλη υλοποίηση του προγράμματος της κυβέρνησης για πρόσθετες παροχές τα επόμενα χρόνια, περιλαμβάνει ο πολυετής προϋπολογισμός (Πρόγραμμα Σταθερότητας) που σύμφωνα με πληροφορίες οδεύει προς τις Βρυξέλλες στο πλαίσιο της υποχρέωσης που λήγει στις 30/4 για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, τα «αποκαλυπτήρια» των προθέσεων της Κομισιόν θα γίνουν πολύ αργότερα, στις 26 Μαΐου. Και τούτο αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, τότε σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκδώσει το πόρισμά της για τον ελληνικό προϋπολογισμό στο πλαίσιο του εαρινού κύκλου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Οι ανακοινώσεις θα είναι διπλές. Στις 26 Μαΐου η Κομισιόν έχει εδώ και καιρό προγραμματίσει να ανακοινώσει και το πόρισμα για την 10η αξιολόγηση της χώρας σε καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας, η οποία συνδέεται πακέτο παρεμβάσεων στο χρέος αξίας 645 εκατομμυρίων ευρώ περίπου.
Στο θέμα της Ενισχυμένης Εποπτείας, όπως επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, στη συνέντευξή του στο Insider.gr, οι επαφές συνεχίζονται, αλλά «φαίνεται πως η αξιολόγηση πηγαίνει πολύ καλά» και το ποσό «θα ενισχύσει τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας».
Ο νέος προϋπολογισμός της Ελλάδας
Όσο για το ζήτημα του νέου πολυετούς προϋπολογισμού (Πρόγραμμα Σταθερότητας), τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα. Και τούτο λόγω της πανδημίας και της ρήτρας γενικής διαφυγής που ισχύει φέτος και σε έναν βαθμό (που θα αποφασισθεί το νωρίτερο τον Μάιο) το 2022. Δηλαδή δεν ισχύουν οι στόχοι περί πρωτογενών πλεονασμάτων/ελλειμμάτων όσο διαρκούν οι περιορισμοί. Οι κυβερνήσεις είναι ελεύθερες να λαμβάνουν - εντός λογικών ορίων - μέτρα στήριξης και θωράκισης οικονομίας όσο χρειάζεται και διαρκεί η πανδημία.
Το ζήτημα που μένει να αποσαφηνισθεί από την Κομισιόν το Μάιο, αλλά και να επικυρωθεί πολιτικά στη συνέχεια είναι τι ακριβώς θα γίνει μετά. Πως θα γίνει η επιστροφή από τα μέτρα στήριξης στη δημοσιονομική σταθερότητα.
Ο λόγος για ένα θέμα που επηρεάζει καίρια την Ελλάδα λόγω του καθεστώτος Ενισχυμένης Εποπτείας στο οποίο τελεί. Υπενθυμίζουμε ότι θεωρητικά η Ενισχυμένη Εποπτεία λήγει στα μέσα του 2022 με την υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι τότε. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε κατά την υπογραφή της συμφωνίας εκτιμήσει πως μπορούν να αποκλιμακωθούν (εν μέρει) τα επόμενα χρόνια στο 3% του ΑΕΠ το 2023, στο 2,5% του ΑΕΠ το 2024 και στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2025 και μετά, ούτως ώστε να διατηρείται η βιωσιμότητα του χρέους.
Στη νέα έκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας η Κομισιόν θα διεξάγει νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους. Το οποίο – προφανώς - έχει αυξηθεί και αναμένεται να διατηρηθεί φέτος σε επίπεδα άνω του 200% του ΑΕΠ λόγω της πανδημίας και των αναγκών για μέτρα στήριξης, αλλά και της ύφεσης. Η κυβέρνηση φιλοδοξεί μέσα από το Σχέδιο Ανάκαμψης να επιστρέψει σε δημοσιονομική «πειθαρχία», να περιορίσει το έλλειμμα το 2022 και να επιστρέψει σε πλεονάσματα από το 2023 και μετά.
Η κατάθεση
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Συλακάκης, μίλησε την Πέμπτη για επιπλέον 6 δισ. ευρώ αναγκών για μέτρα στήριξης φέτος. Ανέφερε πως «εμείς σήμερα θα παρουσιάσουμε το σχέδιο σταθερότητας που υποβάλουμε στις 30 Απριλίου στην Κομισιόν, φαίνεται ότι υπάρχει μικρός δημοσιονομικός χώρος για μετά το 2023 αλλά δεν έχει οριοθετηθεί γιατί δεν ξέρουμε τους στόχους».
Το ύψος των πλεονασμάτων που φιλοδοξεί να πετύχει θα αποτυπωθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Ωστόσο, οι στόχοι των πλεονασμάτων είναι κάτι που, όπως εξηγούν και αρμόδιες πήγες, δεν έχει αποφασιστεί. Όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλα τα κράτη-μέλη.
Είναι ζήτημα διαβουλεύσεων εντός των επόμενων εβδομάδων, καθοριστικής σημασίας για τα περιθώρια που θα έχουν τα κράτη-μέλη και ειδικά η Ελλάδα, για την υλοποίηση των μέτρων μείωσης φόρων και εισφορών.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες και θα αποτυπωθεί και στο Μεσοπρόθεσμο Προϋπολογισμό που θα φτάνει έως και το 2025 (τον οποίο έχει προαναγγείλει ότι θα καταθέσει η κυβέρνηση στη Βουλή στα τέλη Μαΐου) είναι η κατάθεση προθέσεων. Καθώς από τη μία πλευρά η Ελλάδα θα έχει καλύτερη εικόνα των κρατικών ταμείων τον Οκτώβριο κατά την κατάθεση του προσχεδίου του Προϋπολογισμού.
Από την άλλη πλευρά το δεύτερο εξάμηνο του 2021 (πιθανόν μετά τις γερμανικές εκλογές), αναμένεται να κορυφωθεί η μεγάλη διαπραγμάτευση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για το μέλλον των δημοσιονομικών κανόνων με την επιθυμία για ελαστικότητα αλλά και για αλλαγή στόχων όπως είναι το χρέος και η μείωσή τους κατά ένα εικοστό ετησίως στο ποσοστό που υπερβαίνει το όριο του 60% του ΑΕΠ. Ο λόγος για έναν κανόνα ο οποίος «επιβάλλει» ουσιαστικά στην Ελλάδα, άσχετα από την Ενισχυμένη Εποπτεία, στο πλαίσιο των κοινών σε όλα τα κράτη κανόνων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% ετησίως (που θεωρούνται μη βιώσιμα για μεγάλο χρονικό διάστημα).
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να πετύχει τη δημοσιονομική προσαρμογή και την επιστροφή σε πλεονάσματα χωρίς μέτρα λιτότητας, με μοχλό την ανάπτυξη και τις μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν και αύξηση όχι μόνο του παρανομαστή μέτρησης του χρέους (ΑΕΠ), αλλά και των εσόδων, με παράλληλη λογική απόσυρση των μέτρων στήριξης.
