Η κυβέρνηση, όπως όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς το παρόν μπορεί να χρησιμοποιεί τη ρήτρα διαφυγής για λαμβάνει μέτρα στήριξης, χωρίς να ισχύουν οι στόχοι των πλεονασμάτων. Ωστόσο οι πολύ αυστηροί (ειδικά όσον αφορά στην ταχύτητα μείωσης του χρέους μέσω πλεονασμάτων) δημοσιονομικοί κανόνες που θα ισχύουν στη συνέχεια, αν παραμείνουν ως έχουν, μοιραία περιορίζουν το εύρος κινήσεων. Όχι μόνο για μέτρα στήριξης, αλλά και για τη διενέργεια επενδύσεων.
Μετά το Eurogroup της Λισαβόνας, ο αρμόδιος Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι, ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε πως η συζήτηση για αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων θα ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Μάλιστα είπε ότι η εν λόγω συζήτηση θα καταλήξει σε πρόταση της Κομισιόν στα τέλη του έτους, αναδεικνύοντας τη δυσκολία που θα υπάρξει τόσο σε επίπεδο Eurogroup όσο και σε επίπεδο Ecofin (που θα λάβει την απόφαση) για την επίτευξη συμφωνίας.
Το καλό νέο είναι πως αναφέρθηκε με έμφαση - και κατ' επανάληψη - στην ανάγκη στήριξης των δημοσίων επενδύσεων μέσω ευελιξίας που πρέπει έχουν τα κράτη για να προχωρούν σε σχετικές δαπάνες. Με παράλληλη ανάγκη επιτάχυνσης των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης (για το οποίο εκκρεμεί ακόμη η έγκριση από 5 κράτη – μέλη στο θέμα των ιδίων πόρων). Επίσης μίλησε για ευελιξία αναφορικά με το κριτήριο του χρέους, ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες πανδημίας και, κατά συνέπεια, για τα πλεονάσματα με τα οποία συνδέεται.
Υπενθυμίζεται πως ο πιο δύσκολος από όλους τους κανόνες είναι αυτός για το χρέος. Ορίζει ότι θα πρέπει να μειώνεται κατά 1/20ο κάθε έτος το ποσοστό του χρέους που ξεπερνά το στόχο του 60% του ΑΕΠ. Κάτι που είναι ιδιαίτερα πνιγηρό για κράτη όπως η Ελλάδα και η Ιταλία και συνεπάγεται πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% του ΑΕΠ στην περίπτωση της Ελλάδας (σ.σ. με την Κυβέρνηση να εκτιμά στο Μεσοπρόθεσμο την επιστροφή σε οριακό πλεόνασμα το 2023 και στο φάσμα του 2,5% στην συνέχεια).
Σημειώνεται πως αρχικά είχε ειπωθεί ότι η εν λόγω συζήτηση θα αρχίσει το πρώτο εξάμηνο το 2021. Το ορόσημο μεταφέρθηκε για το δεύτερο εξάμηνο το Μάρτιο, αφού ορίστηκε πως τον Ιούνιο θα ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με τη ρήτρα διαφυγής. Η καθυστέρηση, συνδέεται εδώ και καιρό με τον εκλογικό κύκλο στην Γερμανία αλλά και στη… Γαλλία, κάτι που οδηγεί αρκετά «μέσα» στο 2022…
Στην επίσημη ατζέντα του Eurogroup για το δεύτερο εξάμηνο του 2021 που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, η δημοσιονομική στάση που θα ακολουθήσει η Ευρωζώνη τοποθετείται ως θέμα στη Σύνοδο της 12ης Ιουλίου. Η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική της Ευρωζώνης καταγράφεται ως θέμα συζήτησης στο Eurogroup της 8ης Νοεμβρίου.
Όπως ανέφερε ο Επίτροπος το δεύτερο εξάμηνο θα υπάρχει και μία καλύτερη εικόνα για το πώς θα κινείται η οικονομία στα κράτη μέλη και πόσο θα έχει προχωρήσει η διαδικασία επιστροφής σε διατηρήσιμη ανάπτυξη. Αλλά θα μπορεί να γίνει και ένας πιο καλός απολογισμός των πληγών που θα έχει αφήσει η πανδημία και αποτέλεσαν ένα από τα θέματα στην ατζέντα της σημερινής συνόδου, με την επισήμανση από τους θεσμούς κατά τις κοινές δηλώσεις τους, πως μπορεί να πράγματα να πηγαίνουν καλύτερα, αλλά είναι πιθανό να μην είναι ακόμη εμφανές ένα μεγάλο μέρος του πλήγματος στην οικονομία.
Το ζήτημα είναι ότι το φθινόπωρο θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι προϋπολογισμοί του 2022. Ως εκ τούτου, τα βήματα θα γίνονται με το… σταγονόμετρο και ανάλογα με τις δυνατότητες που σήμερα υπάρχουν.
Για την Ελλάδα η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη, αφού είναι κράτος σε ενισχυμένη εποπτεία. Πρέπει να συζητά με τους θεσμούς τα μέτρα που λαμβάνει, όπως συνέβη και με το πακέτο μειώσεων φόρων και εισφορών που συνδέεται με την 10η αξιολόγηση, αλλά και με την προσπάθεια που θα ξεκινήσει για μία νέα ρύθμιση οφειλών.
