Τα δύο μεγάλα προβλήματα που συνδέονται μεταξύ τους στον μετα-πανδημικο κόσμο είναι η ραγδαία αύξηση των τιμών των αγαθών στον δυτικό κόσμο και τα προβλήματα που παρουσιάζονται σε όλο το εύρος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στην ουσία έχουμε μια εμφάνιση του «αντιληπτού πληθωρισμού», δηλαδή της «αόρατης» τάσης αύξησης των τιμών των αγαθών, που την καταλαβαίνουν άμεσα οι καταναλωτές, πριν περάσει στην επίσημη κρατική στατιστική.
Το διπλό αυτό πρόβλημα δημιουργεί έναν ιδιότυπο «δεσμό» των αγαθών που συγκεντρώνονται υπερβολικά εκεί που παράγονται και τελικά στο πόσο γρήγορα μπορούν να μεταφερθούν στη Δύση. Στον δεσμό αυτό η λύση βρίσκεται στις παραγωγικές χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού.
Τί είναι ο APEC και γιατί μας ενδιαφέρει η ανάπτυξή του;
Η Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού (APEC) είναι ένα φόρουμ 21 οικονομιών που τα σύνορα και τα συμφέροντά τους ακουμπάνε στην γεωγραφική περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Οι οικονομίες-μέλη της APEC φιλοξενούν περισσότερα από 2,7 δισεκατομμύρια πληθυσμό και αποτελούν πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο APEC συστάθηκε με πρωτοβουλία της Αυστραλίας και οικονομίες-μέλη του αποτελούν πάνω από το 70% του συνολικού εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών της Αυστραλίας.
Εκτός από τις μικρότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες της περιοχής, στον APEC «συμβιώνουν» οικονομικά οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ρωσία και η Κίνα κυρίως διαμέσου του Χονγκ-Κονγκ.
Η λέξη-κλειδί γιατί μας ενδιαφέρει ο APEC είναι "ανθεκτικότητα" (resilience). Μέσα στην οικονομική ζώνη του APEC παράγεται σήμερα σχεδόν το 60% της παγκόσμιας, μεταποιητικής προστιθέμενης αξίας, η οποία εντοπίζεται σε τέσσερις κύριους κόμβους. Είναι πλέον καταμετρημένο ότι τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας έριξαν τις εξαγωγές από τον APEC προς τον υπόλοιπο κόσμο τουλάχιστον 6,5%, ένα ποσοστό τεράστιο, αν σκεφτεί κανείς το πόσο συγκεντρώνονται και πώς διανέμονται τα αγαθά που παράγονται στη ζώνη του APEC.
Πώς λοιπόν θα επιτευχθεί η "ανθεκτικότητα"; Υπάρχουν 2 δρόμοι. Ο ένας είναι η μείωση των ενδιάμεσων διαμετακομιστικών κόμβων και η αύξηση της δυνατότητας μεταφοράς εμπορευμάτων μέσα από την εξέλιξη των μεταφορικών μέσων. Αυτός ο δρόμος σίγουρα ευνοεί τους τρεις μεγάλους του APEC (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία) που μπορούν να επενδύσουν στις τεχνολογίες αυτές, αλλά παράλληλα δεν μειώνει τα ρίσκα που έχουν προκύψει πλέον (βλ. πρόβλημα στο Σουέζ, πανδημία και περιορισμοί). Βέβαια, η τεχνολογική ανάπτυξη των μεταφορών εγγυάται γρηγορότερη παράδοση, υπό προϋποθέσεις.
Ο άλλος δρόμος είναι η αύξηση των περιφερειακών διαμετακομιστικών κόμβων. Δηλαδή στην εφοδιαστική αλυσίδα αντί να φτιαχτούν λιγότεροι αλλά ισχυρότεροι "κρίκοι", να υπάρξουν πολλαπλάσιοι, μικρότεροι. Αυτό σημαίνει επενδύσεις σε εναλλακτικές διαδρομές για τη διαφοροποίηση των κινδύνων, ή πιο κοντά στις αγορές ή τα κεντρικά γραφεία για ευκολότερη διαχείριση, εάν προκύψουν έκτακες καταστάσεις, όπως το κλείσιμο του Σουέζ. Αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επαναπροώθηση ή μετεγκατάσταση σημείων της εφοδιαστικής αλυσίδας σε άλλες οικονομίες για την αποφυγή των υφιστάμενων κινδύνων. Μια τέτοια προσέγγιση βλέπουμε να ψάχνει η Ρωσία, για παράδειγμα και βέβαια η Κίνα, η οποία έχει σχεδιάσει 3 μεγάλες εναλλακτικές διόδους μέσα από την πρωτοβουλία "Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος" και τον "Νέο Δρόμο του Μεταξιού".
Ο ρόλος των κρατικών παρεμβάσεων
Μια προσέγγιση "ανθεκτικότητας" χρειάζεται να δει με θετικό μάτι τις επιχειρηματικές λειτουργίες που επιστρέφουν στην εγχώρια οικονομία τους ή τη μετακίνηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων πιο κοντά στην εγχώρια οικονομία. Κάτι τέτοιο σημαίνει περισσότερες περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού που για να δουλέψουν γρηγορότερα χρειάζονται τον συνδυασμό των νέων τεχνολογιών και νέες εφοδιαστικές στρατηγικές (π.χ. τη δημιουργία "μαξιλαριών" με τη μορφή αποθεμάτων ή έκτακτων τρόπων μείωσης των χρόνων παράδοσης) και γενικά χρειάζονται περισσότερα σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων και έκτακτης ανάγκης παρά ποτέ.
Τα κράτη λοιπόν, πρέπει να επιμείνουν στην προώθηση της ψηφιοποίησης και της ορατότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας επιλέγοντας την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας για το εμπόριο, τη διασύνδεση και την οικονομική διαφάνεια. Αυτό σημαίνει για την Ευρώπη να επιμείνει σε έναν δρόμο βοήθειας και προσέγγισης με την περιοχή του APEC, καθώς η επίλυση των προβλημάτων του εφοδιασμού "στην πηγή" θα σημάνουν και άμεση επίλυση του προβλήματος των αυξημέων τιμών.
Μια τέτοια επιλογή, δεν πρέπει να αφήσει αδιάφορη ούτε την ελληνική διεθνοποιημένη επιχειρηματικότητα, που κάνει ανοίγματα προς την APEC τα τελευταία χρόνια, κυρίως μέσα από εμπορικές σχέσεις με τους "μεγάλους" (Κίνα, ΗΠΑ, Ιαπωνία). Η περαιτέρω προώθηση των ελληνικών επιχειρηματικών συμφερόντων και διακρατικών συνεργασιών με τις ασιατικές χώρες της ζώνης του APEC, μπορούν να αποτελέσουν μια άμεση, βιώσιμη στρατηγική ανθεκτικότητας όχι μόνο για τα ελληνικά προϊόντα και την (αναγκαία) πολιτική για μείωση των τιμών τους, αλλά και για την Ευρώπη που είναι συνολικά αντιμέτωπη με το πρόβλημα του «αντιληπτού πληθωρισμού».
