Όσο εντείνεται η ανησυχία για τον πληθωρισμό τόσο ανοίγει η συζήτηση στις αγορές για τον χρυσό. Τόσο για τον «χάρτινο» (συμβόλαια παραγώγων χρυσού), όσο και για τον χρυσό σε φυσική μορφή. Και δεν είναι μόνο οι μνήμες της δεκαετίας του 70' που τροφοδοτούν τις ανήσυχες αυτές συζητήσεις.
Αντίθετα με την δεκαετία του 70' είναι και το ανυπολόγιστης έκτασης και βάθους χρέος που έχει συσσωρευτεί έκτοτε στον δημόσιο και κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, που κάνει ορισμένους αναλυτές να σκέφτονται τον πληθωρισμό σαν... δίκοπο μαχαίρι.
Ακόμα και η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν έρχεται να θυμίσει γεγονότα που εμπλέκονται στην δεκαετία του 70', με τα κύματα πληθωρισμού που ακολούθησαν την απόφαση του Νίξον (19/8/1971) να «σπάσει» την σχέση δολαρίου-χρυσού, πάνω στην οποία είχε ανοικοδομηθεί η παγκόσμια οικονομία μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου.
Τα στοιχεία από την εξέλιξη των τιμών σε ΗΠΑ και Ευρώπη, παρά την μικρή διόρθωση των τιμών των πρώτων υλών, εξακολουθούν να διατηρούν την ανοδική τους τάση, με τις ΗΠΑ να βρίσκονται ήδη πάνω από το 5,4% και την Γερμανία να υπολογίζει ότι θα βρίσκεται σε ανάλογο επίπεδο μέσα στο φθινόπωρο. Πριν καν αναλάβει την Καγκελαρία ο διάδοχος της Μέρκελ...
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οι αναλύσεις που συγκρίνουν διαχρονικά τιμές προϊόντων, μετοχών και κάθε είδους assets με τον χρυσό, για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 50 ετών, ήτοι από την ημέρα που ο Νίξον κατάργησε το «χρυσό» δολάριο μέχρι σήμερα, πυκνώνουν.
Ενδεικτικός είναι ο ακόλουθος πίνακας των 50 χρόνων που έχουν μεσολαβήσει μέχρι σήμερα στη σχετική «τιμή» δολαρίου με όρους χρυσού. Η απώλεια τείνει να ξεπεράσει το 90%...
Ανάλογου ενδιαφέροντος είναι και ο επόμενος πίνακας του Bloomberg για την εξέλιξη των τιμών των μετοχών σε σχέση με την «τιμολόγηση» του χρυσού στις ενδιάμεσες περιόδους από το 1971 μέχρι και σήμερα. Διακρίνεται σαφώς ότι ο S&P 500 αποδίδει ελάχιστα περισσότερο από τον χρυσό παρά την εξωφρενική άνοδό του μετά την κατάρρευση του 2008 – 2009.
Είναι σαφές, όπως παραδέχονται οι αναλυτές που παρακολουθούν μακροπρόθεσμα την πορεία αυτή, ότι ο χρυσός δεν εμφανίζεται πάντα σαν εξασφάλιση απέναντι στις πληθωριστικές πιέσεις.
Καταφύγιο
Εμφανίζεται όμως πάντα ως «καταφύγιο» όταν οι εξελίξεις προειδοποιούν για αναπάντεχα σοκ, για πολιτικές αναταραχές, κλπ. Όταν δηλαδή αρχίζει να εκλείπει η εμπιστοσύνη στους οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς για την ικανότητά τους να έχουν υπό έλεγχο τις εξελίξεις, τότε αυξάνεται η εμπιστοσύνη στο «κίτρινο» μέταλλο...
Το ενδιαφέρον εδώ είναι πάντως ότι έχει αρχίσει να παίρνει διαστάσεις στο πλαίσιο αυτών των συζητήσεων το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί ο πληθωρισμός και να... αφεθεί να κάνει τη βρώμικη δουλειά της απαξίωσης του χρέους.
Να αφεθεί δηλαδή ο πληθωρισμός να «συρρικνώσει» τον πραγματικό όγκο του χρέους, ιδιωτικού και κρατικού χωρίς να χρειασθεί να αρχίσει άμεσα η συρρίκνωση των κρατικών δαπανών και η αύξηση των επιτοκίων...
Ένα τέτοιο σενάριο δεν αποτρέπει τη μελλοντική αύξηση των επιτοκίων και το τέλος της νομισματικής χαλάρωσης, αλλά την αναβάλει και δίνει ίσως πολιτικό χρόνο στις κυβερνήσεις.
Ένα τέτοιο σενάριο αναμφίβολα δικαιολογεί την αναβίωση των συζητήσεων για τον χρυσό και εξηγεί γιατί κινείται πάλι με δυναμική να ξεπεράσει τα 1.800 δολ. η ουγκιά. Να θυμίσουμε ότι μέχρι την ανακοίνωση του Νίξον στις 19/8/1971, η τιμή του ήταν μόλις 35 δολ. η ουγκιά.
Και πάνω σ' αυτή τη «συνθήκη» είχε ανοικοδομηθεί ο καπιταλισμός μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το ερώτημα στο οποίο οδηγούν οι συζητήσεις που έχουν αρχίσει και πάλι για τον χρυσό είναι αν υπάρχει κάποια «συνθήκη» που θα μπορούσε να ξαναδώσει ζωή σε ένα αξιόπιστο διεθνές νομισματικό σύστημα. Μέχρι στιγμής η απάντηση στο ερώτημα αυτό, ιδιαίτερα μετά το Αφγανιστάν, δεν φαίνεται στον ορίζοντα...
Θα ήταν χρήσιμο να θυμηθούμε στο σημείο αυτό ένα διαφωτιστικό και καταγεγραμμένο στη διεθνή οικονομική και πολιτική φιλολογία επεισόδιο με ενδιαφέρουσες αναλογίες στο σήμερα.
Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 60' όταν ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είχε περικόψει τους φορολογικούς συντελεστές ενώ ταυτόχρονα είχε ενισχύσει τις κοινωνικές κρατικές δαπάνες σε μία προσπάθεια να στηρίξει τη διακυβέρνησή του, συνεχίζοντας παράλληλα να «αιμορραγεί» οικονομικά και πολιτικά στο Βιετνάμ.
Ο τότε επικεφαλής της Fed (William McChesney) επιχείρησε να εξισορροπήσει την κατά 10% αύξηση των κρατικών δαπανών όσο αφορά τον πληθωρισμό (1965) με αύξηση των επιτοκίων.
Ο Τζόνσον, σχεδόν δημόσια, τον προκάλεσε λέγοντάς του ότι «τα παιδιά της Αμερικής πεθαίνουν στο Βιετνάμ» και αυτός αρνείται «να τυπώσει τα λεφτά που χρειάζονται για να νικήσουν...». Ο πρόεδρος της Fed υπέκυψε και υποχρεώθηκε να τριπλασιάσει την νομισματική κυκλοφορία από το 1965 μέχρι το 1969.
Σήμερα μισό αιώνα μετά, ο Πάουελ και οι άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν... εκατονταπλασιάσει τη νομισματική κυκλοφορία, πολύ πριν τους το ζητήσουν, λόγω της ύφεσης και της πανδημίας. Και δεν μένει τίποτα άλλο για να δώσουν στον Μπάιντεν για να... κρατήσει την Καμπούλ, που μέχρι σήμερα έχει «κοστίσει» περί τα 2 τρισ. δολάρια σε χρέη στο αμερικανικό δημόσιο τα τελευταία 20 χρόνια.
Τίποτα άλλο ίσως εκτός από... πληθωρισμό
Για ορισμένους οικονομολόγους, όπως και για τους πυροσβέστες, η φωτιά παλεύεται με τη... φωτιά. Και η φούσκα του χρέους με τη φούσκα του πληθωρισμού. Ίσως γι' αυτό ο χρυσός έχει αρχίσει να κινεί το ενδιαφέρον των αγορών... αλλά και της BIS, η οποία υποχρεώνει πλέον τις τράπεζες να καλύψουν τα στοιχήματα/παράγωγα χρυσού στα οποία έχουν ανοίγματα με φυσικό χρυσό, ή αλλιώς να κλείσουν τα συμβόλαια...
