Ανοδική πορεία καταγράφουν οι τιμές σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων στο λιανεμπόριο τροφίμων από την αρχή της πανδημίας έως και τον Ιούλιο του 2021 αλλά και στη σύγκριση που γίνεται με το περσινό καλοκαίρι. Ωστόσο τα στοιχεία όπως αποτυπώνονται σε μελέτη του ΙΕΛΚΑ δείχνουν καλύτερη εικόνα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Συγκεκριμένα, με βάση και τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και ενώ αναμένονται τα νεότερα για τον Αύγουστο, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα νωπά φρούτα, κατά 13,31% σε σύγκριση με πριν από την πανδημία και κατά 5,19% σε σχέση με τον περσινό Ιούλιο, κάτι που αποδίδεται και στις καιρικές συνθήκες του φετινού καλοκαιριού. Η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στο αρνί και το κατσίκι με άνοδο 6,24% και 12,21% αντίστοιχα, καθώς οι τιμές εξακολουθούν να επηρεάζονται από την προσφορά και τη ζήτηση το φετινό Πάσχα. Τα νωπά λαχανικά από την άλλη πλευρά έχουν μεν αρκετά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020 κατά 13,28, αλλά συγκριτικά με τον Ιούλιο 2020 είναι αυξημένες κατά 8,01.
Οι υπόλοιπες ομάδες καταγράφουν μικρότερες διακυμάνσεις με σαφή όμως την επίδραση των αυξήσεων των διεθνών τιμών πρώτων υλών. Για παράδειγμα στα τυριά η αύξηση είναι στο 3,68% σχέση με το Ιανουάριο του 2020 αλλά και 3,54% σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020 ενώ σε έλαια και λίπη η μεγαλύτερη άνοδος τιμών καταγράφηκε τον τελευταίο χρόνο, κατά 4,12%. Η μεγαλύτερη μείωση από την άλλη πλευρά καταγράφηκε σε γιαούρτι και χοιρινό κρέας.
Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στην Ουγγαρία κατά 7,2%, στην Ρουμανία κατά 4,8%, στην Εσθονία κατά 4,8% και στην Γερμανία κατά 3,8%. Αντίθετα μείωση καταγράφεται στην Κύπρο κατά 1,8%, στην Ιρλανδία κατά 0,5% και στην Φινλανδία κατά 0,2%. Στην Ελλάδα ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή τροφίμων καταγράφει αύξηση κατά 1,1% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020, το οποίο αποτελεί την 7η καλύτερη επίδοση ανάμεσα στις 27 χώρες.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ, υπάρχουν ενδείξεις για εντονότερες αυξητικές πιέσεις και αυξήσεις της τελικής τιμής καταναλωτή για τα συγκεκριμένα προϊόντα τους επόμενους μήνες καθώς μέχρι τώρα ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχει απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο. Κάτι όμως που δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο για το μέλλον, εφόσον οι αυξητικές τάσεις συνεχιστούν.
Το ΙΕΛΚΑ επισημαίνει ως σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα τους υψηλούς συντελεστές ΦΠΑ, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα έχει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκεται στην 6η θέση: «Η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες και ιδιαίτερα οι χώρες της δυτικής Ευρώπης έχουν έναν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κλπ), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ 13%. Όμως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ, στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα ο συντελεστής αυτός στην Ελλάδα είναι 24%, ο 6ος υψηλότερος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ο μέσος όρος των χωρών είναι 21%» σημειώνεται στη μελέτη του ΙΕΛΚΑ.
