Η ανάγκη για «έλεγχο» του ύψους του χρέους και της δημιουργίας πλεονασμάτων- ενόψει της επαναφοράς των δημοσιονομικών κανόνων έστω και με μία νέα μορφή η οποία όμως ακόμη δεν είναι «εμφανής» - οδηγεί σε συγκράτηση των προσδοκιών όχι μόνο για νέα μέτρα στήριξης, αλλά ακόμα και για υψηλές δημόσιες επενδυτικές δαπάνες. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν που ανακοινώθηκαν χθες και σκιαγραφούν τη θέση της Ελλάδας ως ένα success story όσον αφορά στην πορεία του ΑΕΠ, των εξαγωγών, των επενδύσεων, ακόμη και της επαναφοράς σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2023, ο «χώρος» που απομένει για δαπάνες είναι περιορισμένος, και φέτος και τα επόμενα χρόνια.
Ο κεντρικός στόχος, όπως φαίνεται από τις προβλέψεις της Επιτροπής - οι οποίες αποτυπώνουν τις συστάσεις που σε λίγες ημέρες θα απευθύνει στη χώρα εν όψει του νέου Προϋπολογισμού - είναι η δημιουργία πλεονασμάτων, με παράλληλη αποκλιμάκωση του «βάρους» των φόρων και με μοχλό στήριξης τη μείωση των δημοσίων δαπανών στο σύνολό τους.
H πίεση που δέχεται ο κρατικός προϋπολογισμός, ακόμη και για επενδυτικές δαπάνες, φαίνεται από τα στοιχεία της Επιτροπής που ανακοινώθηκαν χθες. Δείχνουν πως η χώρα, αν αφαιρεθούν τα δυνητικά κονδύλια της ΕΕ που έχει σχεδιασθεί να εισρέουν ετησίως (πχ από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και είναι πολύ «πλουσιοπάροχα»), δίνει από το κρατικό «ταμείο» ως αναλογία του ΑΕΠ για δημόσιες επενδύσεις ένα από τα χαμηλότερα ποσά ανά την ΕΕ: η αμιγώς εθνική δαπάνη είναι κάτω από το 2% του ΑΕΠ το 2019 (σ.σ. φτάνει στο 2,5% του ΑΕΠ το 2019 και στο 3,1% φέτος μαζί με τους κοινοτικούς και άλλους πόρους).
Μάλιστα, για το 2022 εκτιμάται πως η εθνική δαπάνη για επενδύσεις θα αυξηθεί μεν οριακά (σε επίπεδα περί το 2% του ΑΕΠ), αλλά εκτιμάται πως θα είναι μακράν η χαμηλότερη ανά την ΕΕ. Και τούτο αφού τα άλλα κράτη προβλέπεται να αυξήσουν σημαντικά τη κρατική τους δαπάνη. Μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ οι δημόσιες επενδύσεις του 2022 θα φτάσουν στο 4,3% του ΑΕΠ μία επίδοση που τοποθετεί τη χώρα στο «μέσο» των κρατών της ΕΕ και προκύπτει κυρίως από την πολύ μεγάλη «ένεση» του Ταμείου Ανάκαμψης και των κονδυλίων του που έχει υπολογίζει η Επιτροπή πως θα εισρεύσουν στη χώρα τον επόμενο χρόνο...
Μάλιστα, η Επιτροπή εμμέσως επιβραβεύει αυτήν την «υποκατάσταση» του κρατικού χρήματος από τις επιδοτήσεις της ΕΕ μιλώντας (σ.σ. αναφερόμενη στην ΕΕ) για βελτίωση της «ποιότητας» των δημοσίων οικονομικών μέσα από τη χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Η εξήγηση, ειδικά για την Ελλάδα, δίδεται αμέσως μετά: αναλύεται το υψηλό χρέος της χώρας που ξεπερνά λόγω των μέτρων στήριξης από την πανδημία και την ύφεση το 200% του ΑΕΠ...
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, η επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα 1,3% του ΑΕΠ το 2023 στηρίζεται κυρίως στην πλευρά των δαπανών. Γιατί ως αναλογία του ΑΕΠ τα έσοδα από φόρους καταγράφονται οριακά χαμηλότερα.
Οι συνολικές δαπάνες της κυβέρνησης ως αναλογία του ΑΕΠ αναμένονται φέτος στο 57,9% (από το 59,8% το 2020) για να υποχωρήσουν στο 50,8% το 2022 και στο 48,3% του ΑΕΠ το 2023. Η μεγάλη πτώση συνδέεται με το τεράστιο πακέτο μέτρων στήριξης που διατέθηκε και είναι το 3ο μεγαλύτερο ανά την ΕΕ σύμφωνα με τον ESM (XXhttps://www.insider.gr/oikonomia/198214/porisma-esm-i-ellada-pire-3o-pi…). Μάλιστα και πάλι το 2023 θα βρίσκονται πάνω από τα επίπεδα του 2019 (σ.σ. όταν οι δαπάνες έφταναν στο 47,9% του ΑΕΠ).
Ειδικά οι καταναλωτικές δαπάνες του κράτους εκτιμάται πως φέτος θα αυξηθούν κατά 4,4% και από το 2022 θα μειωθούν κατά 3,5% και κατά 2,2%. Εξηγώντας και το «μείγμα» της δημοσιονομικής προσαρμογής. Να σημειωθεί πως ανά την ΕΕ αναμένεται οριακή άνοδος δαπανών και τα επόμενα χρόνια, ενώ μείωση (πολύ μικρότερη) εκτιμάται μόνο σε 2 ακόμη χώρες, στην Αυστρία και στη Λετονία.
Τα κρατικά έσοδα σε αναλογία του ΑΕΠ αναμένονται στο 48% του ΑΕΠ φέτος, στο 46,8% του ΑΕΠ το 2022 και στο 47,1% του ΑΕΠ το 2023. Είναι χαμηλότερα από τα επίπεδα της προ πανδημίας εποχής (49% το 2019).
Να σημειωθεί πως η Επιτροπή για το 2023 εκτιμά ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να επιστρέψει σε πλεονάσματα της τάξης του 1,3% (σ.σ. η επίδοση που θα είναι η καλύτερη στην ευρωζώνη με μέσο όρο πρωτογενές έλλειμμα στο 1,2% και πλεονασματικούς προϋπολογισμούς να επιτυγχάνουν ακόμα 3 κράτη: το Λουξεμβούργο, η Κύπρος και η Ιρλανδία).
Το έλλειμμα μαζί με τόκους υπολογίζεται στο 9,9% του ΑΕΠ φέτος, στο 3,9% του ΑΕΠ το 2022 και στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023. Πρόκειται για ένα από τα χαμηλότερα «ανοίγματα» πανευρωπαϊκά με το μέσο όρο της ευρωζώνης να καταγραφεί έλλειμμα 2,4% του ΑΕΠ το 2023 (σ.σ. αν και η αποκλιμάκωση είναι βραδύτερη από ότι αναμενόταν πριν προφανώς λόγω των νέων τριγμών στην παγκόσμια κρίση).
Η δημοσιονομική επίπτωση των μέτρων στήριξης υπολογίζεται στο 6,5% του ΑΕΠ το 2021 και τα πιο πολλά από αυτά, όπως αναφέρεται, αναμένεται να λήξουν στο τέλος του έτους. Καταγράφονται και τα μέτρα στήριξης αξίας 1,5% του ΑΕΠ θα συνεχιστούν το 2022 αλλά και η επίπτωση που θα αρχίσει να φαίνεται από τις από τους από τις αμυντικές δαπάνες (0,1% του ΑΕΠ το 2022).
Το χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 203% του ΑΕΠ του 2021 και στο 197% το 2022, αλλά και στο 192,1 % το 2023. Στηριζόμενο από το ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ.
Παρά την συγκράτηση των επενδυτικών δαπανών, η άνοδος των επενδύσεων αναμένεται να είναι επίσης εντυπωσιακή (κατά 15,3% φέτος, κατά 13,4% το 2022 και κατά 8,2% το 2023), με τα ποσοστά ανόδου να είναι τα δεύτερα υψηλότερα πανευρωπαϊκά μετά την Ιταλία.
