Λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση του νέου τεράστιου ελλείμματος στον προϋπολογισμό του Οκτωβρίου, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξαναχτυπά την τουρκική λίρα. Για τρίτο συνεχόμενο μήνα, με πολιτική απόφαση του Ερντογάν η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας μειώνει το επιτόκιο δανεισμού κατά 100 μονάδες αναφοράς στο 15% (από 18% που ήταν αρχές Αυγούστου).
Το αποτέλεσμα είναι μια νέα υποτίμηση – ρεκόρ για την τουρκική λίρα, που έφτασε στα 10,9765 έναντι του δολαρίου (την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) και έγινε το νόμισμα αναδυόμενης αγοράς με τη μεγαλύτερη υποτίμηση το 2021 μέχρι στιγμής.
«Διόρθωση» του πληθωρισμού προς τα επάνω
Το πόσος είναι ο πληθωρισμός στην Τουρκία είναι ένα «μυστήριο για δυνατούς λύτες». Μέχρι τώρα, όπως δείχνουν στοιχεία που παρουσιάζει η ανεξάρτητη ερευνητική Ομάδα Έρευνας για τον Πληθωρισμό, που αποτελείται από ακαδημαϊκούς και πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους, ο πληθωρισμός υπολογιζόταν με όσο πιο συντηρητικό τρόπο γινόταν, «κρύβοντας» στοιχεία για να φαίνεται κάτω από 20%. Πλέον, με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών το «ταμπού» του 20% φαίνεται να έσπασε και πλέον υπάρχει δημόσια παραδοχή ότι υπάρχει η χειρότερη πληθωριστική κρίση από το 2018. Η Ομάδα Έρευνας για τον Πληθωρισμό λέει ότι πλέον ο πραγματικός πληθωρισμός στην Τουρκία «τρέχει» στο 50%.
Έχει σημασία να ειπωθεί το εξής: Οι διαρκείς πιέσεις και υποτιμήσεις που δέχεται η τουρκική λίρα δεν είναι βοηθητικές για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και των συνεπειών του παρά τα όσα για το αντίθετο διαβεβαιώνει ο Ερντογάν. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό αυτό παραθέτουμε τα εξής στοιχεία για σύγκριση:
- Οι τιμές στις ΗΠΑ αυξήθηκαν περίπου 6% σε σχέση με πέρσι (η μεγαλύτερη αύξηση τιμών από το 1990)
- Ο πληθωρισμός στις 19 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χρησιμοποιούν το ευρώ ξεπέρασε το 4% (και θεωρείται ο υψηλότερος των τελευταίων 13 ετών).
Τα προϊόντα πρώτης ανάγκης, τα τρόφιμα και τα καθαριστικά, αυξάνουν τις τιμές τους κάθε ημέρα. Σε ρεπορτάζ του Associated Press που δημοσιεύθηκε προχθές, η τιμή του λαδιού διπλασιάστηκε από το πρωί ως το απόγευμα. Στην τουρκική οικονομία αυτή τη στιγμή συσσωρεύεται ένας εκρηκτικός συνδυασμός: Από τη μία έχουμε την οικονομική κακοδιαχείριση, από την άλλη υπάρχει η διαρκής υπόνοια ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαχειρίζεται τα χρηματοοικονομικά αποθέματα της χώρας του σαν προέκταση του προσωπικού του πορτοφολιού, είναι λογικό να μεταφέρεται η πίεση στους καταναλωτές που πολλοί από αυτούς στήριζαν φανατικά τον Ερντογάν, αλλά βλέπουν τη θέση τους να δυσχεραίνει.
Τα Erdonomics «λύνουν» το κοινωνικό συμβόλαιο του Ερντογάν
Η ισχυρή τουρκική οικονομία ήταν ο βασικός αρμός πάνω στον οποίο στήθηκε το κοινωνικό συμβόλαιο στην Τουρκία όσα χρόνια διοικείται από το ΑΚΡ και τον Ερντογάν. Η αδυναμία του Ερντογάν να «πειθαρχήσει» στα παραδοσιακά οικονομικά, κυρίως γιατί επιθυμεί να κρύψει το πρόβλημα των τιμών στο εσωτερικό παρουσιάζοντας υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και η κατάσταση με την επιδείνωση των συνθηκών ζωής λόγω της αύξησης των τιμών, μειώνει τη δημοσκοπική διαφορά του Ερντογάν από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι έχει ξεκινήσει η φθορά για τον Ερντογάν και οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες μέχρι τις εκλογές.
