Ο προϋπολογισμός του 2022 που ψήφισε χθες η Βουλή δημιουργεί αισιοδοξία για μία ισχυρή ανάκαμψη με την οποία θα καλυφθούν οι απώλειες της πανδημίας. Υπολογίζει πως στο τέλος του 2022 το ΑΕΠ θα επιστρέψει στα 187,3 δισ. ευρώ, από 183,3 δισ. ευρώ το 2019, χωρίς να αποκλείεται μάλιστα μία ακόμα πιο μεγάλη άνοδος (κοντά στα 190 δισ. ευρώ). Ανάλογα και με την πορεία του πληθωρισμού θα οδηγήσει σε μία διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2022 για να απορροφηθεί μέρος από τους τριγμούς της ενεργειακής κρίσης.
Η ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα προέλθει από την επαναφορά της οικονομίας (και του τουρισμού), από ένα ισχυρό επενδυτικό πακέτο αξίας 11 δισ. ευρώ με όχημα το ΕΠΣΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης , αλλά και από την αλλαγή κλίματος που προσδοκά η κυβέρνηση με όχημα την πρόωρη αποπληρωμή δανείων και την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία.
Το ζήτημα ωστόσο στον Προϋπολογισμό που ψηφίστηκε χθες είναι πως πρέπει να εφαρμοσθεί υπό πρωτόγνωρα ρευστές συνθήκες. Κάτι που αποδείχθηκε και από την ανακοίνωση ενός διπλού πακέτου μέτρων στήριξης (για το υγειονομικό και το ενεργειακό μέτωπο) λίγη ώρα πριν από την ψήφισή του.
Η δέσμευση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την ομιλία του ότι θα υπάρξουν και επόμενες κινήσεις, ειδικά στο ενεργειακό πεδίο, καθώς θεωρείται δεδομένο πώς οι πιέσεις θα συνεχιστούν ήταν ξεκάθαρη στην τοποθέτησή του. Μάλιστα, ανέφερε πως στο πεδίο της ακρίβειας θα εξετασθούν όχι μόνο ενεργειακές παρεμβάσεις όπως αυτές που χθες ανακοινώθηκαν, αλλά και μέτρα που θα αντισταθμίζουν το πλήγμα στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς».
Στο ενεργειακό πεδίο τα μέτρα στήριξης για το ρεύμα, το φυσικό αέριο αλλά και για τον αγροτικό τομέα αφορούν μόνο στο 2021. Και προς το παρόν, σύμφωνα με πηγές της κυβέρνησης, δεν έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα καθώς, όπως λένε, τα μέτρα για το ρεύμα θα καλυφθούν από τα έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων ρύπων, ενώ η έκπτωση στο αέριο παρέχεται από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας.
Όσον αφορά στις παρεμβάσεις για την πανδημία, αυτό που ανακοινώθηκε είναι 3μηνες – 6μηνες παρατάσεις μέτρων στήριξης ή αναβολές πληρωμών και φορολογικά κίνητρα που εντάσσονται ως μεταρρυθμίσεις το Σχέδιο Ανάκαμψης . Αρμόδιες πηγές αναφέρουν πως οι μεταθέσεις στο χρόνο πληρωμής της Επιστρεπτέας είναι δημοσιονομικά ουδέτερες (σ.σ. με βάση τον τρόπο καταγραφής της επιστροφής του ποσού και με ειδική εξαίρεση που δόθηκε λόγω της πανδημίας) και έτσι θα έχουν μόνο ταμειακό αποτύπωμα. Επιπλέον, προς το παρόν υπάρχει υπέρβαση στόχου εσόδων η οποία – αν συνεχισθεί και ανάλογα με την εξέλιξη των κρίσεων – θα δίνει το περιθώριο για την εφαρμογή λελογισμένων μέτρων, χωρίς να υπάρξει ανατροπή του στόχου της δημοσιονομικής ισορροπίας, αναφέρουν αρμόδιες πηγές.
Η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στις αντοχές της οικονομίας και σε αυτές των κρατικών ταμείων, επισημάνθηκε – κατ' επανάληψη – στις χθεσινές ομιλίες της κυβέρνησης. Και αποτυπώνεται στο μείγμα των μέτρων που ανακοινώθηκαν. Για παράδειγμα δεν υπάρχει παράταση στην πληρωμή των «παγωμένων» χρεών της πανδημίας, κάτι που επίσης ζητήθηκε από τον επιχειρηματικό κόσμο.
Επίσης, έγινε σαφές πως η αγωνία για την ένταση, τη διάρκεια και τις επιπτώσεις της διπλής κρίσης (υγειονομικής και ενεργειακής) είναι μεγάλη και θα καθορίσει το επόμενο διάστημα τις επόμενες κινήσεις στήριξης που θα λάβει η κυβέρνηση, αλλά και την πορεία της οικονομίας.
Ο πρωθυπουργός, για την ενεργειακή κρίση ανέφερε πως «η ακρίβεια θα είναι μαζί μας ακόμη για ένα διάστημα, θα μας πολιορκεί», εξηγώντας πως η κυβέρνηση θα παρεμβαίνει όπου χρειάζεται από τους λογαριασμούς τού ρεύματος έως και το καλάθι της νοικοκυράς αλλά «χωρίς να πληγώσουμε τη δημοσιονομική ισορροπία». Ξεκαθάρισε πως αυτό που συμβαίνει στις διεθνείς αγορές της ενέργειας, «δεν έχει ιστορικό προηγούμενο», ειδικά στο φυσικό αέριο. Εξήγησε πως οι αυξήσεις στο φυσικό αέριο ήταν έξω από κάθε προβλεπτικό μοντέλο. Ουσιαστικά ο Πρωθυπουργός άφησε να εννοηθεί πως η κυβέρνηση εκτιμά ότι η ενεργειακή κρίση θα επεκταθεί και εντός του επόμενου έτους, με συνέπεια να σχεδιάζεται η παράταση των μέτρων προστασίας. «Τον ίδιο δυναμικό χαρακτήρα θα έχουν οι παρεμβάσεις μας και για τους πρώτους μήνες του 2022, στην περίπτωση που χρειαστεί – και που εκτιμώ ότι θα χρειαστεί», σημείωσε χαρακτηριστικά. Όπως συμπλήρωσε, θα διασφαλισθεί ότι η επιβάρυνση από τις ανατιμήσεις θα είναι η ελάχιστη δυνατή μέχρι να ξεπερασθεί αυτή την παγκόσμια κρίση ακρίβειας, κάτι που τουλάχιστον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκτιμά ότι θα γίνει το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Οι 5 παρεμβάσεις για την πανδημία
Στο πεδίο των μέτρων στήριξης για την πανδημία ο ΥΠΟΙΚ χρήστος Σταϊκούρας ανακοίνωσε χθες κατά την ομιλία του 5 πρόσθετες παρεμβάσεις:
1. Μετατίθεται η πληρωμή της πρώτης εκ των 60 άτοκων δόσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής, από την 31η Ιανουαρίου 2022, στις 30 Ιουνίου 2022. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα αποπληρωμής του συνόλου του επιστρεπτέου ποσού έως τις 31 Μαρτίου 2022 με έκπτωση 15% επί του ποσού προς επιστροφή.
2. Επεκτείνεται η περίοδος λήξης των πιστωτικών που έχουν εκδοθεί στο Πρόγραμμα των Παγίων Δαπανών, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
3. Επεκτείνεται το Πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ με την επιδότηση μέρους του μισθολογικού και ασφαλιστικού κόστους για εργαζόμενους, έως τις 31 Μαρτίου 2022.
4. Παρατείνονται, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για αγαθά που χρησιμοποιούνται στην αιμοκάθαρση, καθώς και στα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής για την προστασία από ιούς, έως τις 30 Ιουνίου 2022. Επίσης, παρατείνεται η αναστολή της υποχρέωσης των Μονάδων Χρόνιας Αιμοκάθαρσης να καταβάλλουν στο Δημόσιο το 5% των νοσηλίων που εισπράττουν, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
5. Από το 2022 και για 3 έτη, επιλεγμένες δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως 100% (σ.σ. μέσα από ανάλογες παρεμβάσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης).
Τα 3 μέτρα για την ενεργειακή κρίση
Ο πρωθυπουργός, ανακοίνωσε 3 κινήσεις για την επιπλέον στήριξη για την ενεργειακή κρίση. Η επιδότηση στο ρεύμα ανέρχεται τον Δεκέμβριο σε 49,5 ευρώ τον μήνα από 39 ευρώ τον μήνα. Για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), η στήριξη τον Δεκέμβριο ανέρχεται σε 55,5 ευρώ τον μήνα από 45 ευρώ τον μήνα.
Αντίστοιχα στα 34 ευρώ ανά Μεγαβατώρα θα ανέρχεται το Δεκέμβριο η έκπτωση στο φυσικό αέριο (από 16 ευρώ ανά θερμική MWh τον Νοέμβριο). Οι οικιακοί καταναλωτές θα έχουν επιπλέον μείωση κατά μέσο όρο 15 ευρώ ανά θερμική MWh από την αναστολή χρέωσης των τελών χρήσης δικτύου για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Για τους αγρότες δίδεται πρόσθετη επιδότηση σε όλα τα τιμολόγια για την κατανάλωση των μηνών Αυγούστου – Δεκεμβρίου που θα καλύψει το 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής που έχει επιβληθεί, αξίας 50 εκατ. ευρώ.
Οι βασικοί στόχοι του Προϋπολογισμού
Στο κείμενο του νέου Προϋπολογισμού, ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2021 εκτιμάται στο 6,9% (σ.σ. η πρόβλεψη θεωρήθηκε χθες συντηρητική), και για το 2022 στο 4,5%. Αναμένεται σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας, ενώ το έλλειμμα εκτιμάται πως θα διαμορφωθεί στο 7,0% του ΑΕΠ το 2021 και στο 1,4% του ΑΕΠ το 2022. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί από το 206,3% του ΑΕΠ το 2020 στο 197,1% το 2021 και στο 189,6% του ΑΕΠ το 2022.
Ο νέος Προϋπολογισμός περιλαμβάνει για το 2022 την εφαρμογή του προγράμματος «Πρώτο Ένσημο», την επέκταση του προγράμματος των 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με επιπλέον 50.000 νέες θέσεις, τη μείωση του τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας από 12% έως 20% στο 10% και την πλήρη κατάργησή του για νέους έως 29 ετών, την επέκταση της χορήγησης στεγαστικού επιδόματος για τους σπουδαστές των δημόσιων ΙΕΚ, τη μείωση του φόρου νομικών προσώπων από το 24% στο 22%, αλλά και την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης σε νέους αγρότες και αγρότες που συμμετέχουν σε συνεταιριστικά ή συνεργατικά σχήματα. Επίσης προβλέπονται κίνητρα (συμπεριλαμβανομένης και της έκπτωσης του φόρου) για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
