Ο πληθωρισμός είναι μια λέξη και ένα ποσοστό που, είτε ανεβαίνει, είτε κατεβαίνει. Τα τελευταία 40 κανείς δεν ασχολήθηκε με αυτό, πολύ περισσότερο μετά το 2020 με την πανδημία να κυριαρχεί στις ζωές μας.
Όμως όχι από τα μέσα του 2021 και ιδιαίτερα από τον περασμένο Αύγουστο, η λέξη αυτή και το ποσοστό που εκφράζει, έχει αρχίσει να διεκδικεί την πρώτη θέση στην λίστα των ενδιαφερόντων μας, ακόμα και από την πανδημία και μάλιστα με βίαιο τρόπο κάθε μέρα και περισσότερο.
Ο λόγος είναι απλός, καθημερινά αλλάζει την «αξία» των χρημάτων που έχουμε στην τσέπη μας, στον τραπεζικό λογαριασμό, στο …στρώμα, στον μισθό ή στις συντάξεις και στα κάθε είδους επιδόματα με τα οποία επιβιώνει τον καιρό της πανδημίας το μεγαλύτερο πλήθος των ανθρώπων.
Όταν η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε τον πληθωρισμό του Δεκέμβρη στο 5,1%, η «μετάφρασή» του θα έπρεπε να είναι ότι σε γενικές γραμμές τα 100 ευρώ έγιναν περίπου 94,5 ευρώ σε αγοραστική αξία…
Ίσως και λιγότερα αν πρόκειται για προϊόντα και υπηρεσίες που τον Δεκέμβρη γνώρισαν αυξήσεις στις τιμές τους πάνω από το ποσοστό αυτό και αυτά δεν ήταν λίγα.
Ήδη αυτή η στροφή των αυξήσεων έχει αρχίσει να γίνεται από την ενέργεια στα τρόφιμα και στην στέγαση, πέρα από τις μεταφορές και το ηλεκτρικό ρεύμα.
Οι ανατιμήσεις τον Δεκέμβριο σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο ελαιόλαδο ήταν 17%, στις πατάτες 14,2%, στο ψωμί ήταν 4,9%, στα ζυμαρικά 7,6%, σε αρνί και κατσίκι 19,7%, σε πουλερικά 6,6%, σε ψάρια νωπά 6,7%, με άλλα λόγια η αγοραστική αξία του ευρώ έχει αρχίσει να κατρακυλάει με ρυθμούς ταχύτατους…
Βέβαια η πιο μεγάλη άνοδος καταγράφεται στο φυσικό αέριο (135,7% από 180,9% τον Νοέμβριο), στο πετρέλαιο θέρμανσης που έχει φτάσει στο 34,1% (από 45,2% τον Νοέμβριο), κ.α. με το ηλεκτρικό ρεύμα να χτυπάει κόκκινο στο 45,% (από άνοδο 37,8% τον Νοέμβριο).
Όμως πέρα από τις μεταφορές και τα τρόφιμα, η στέγαση είναι το άλλο «αγαθό» που απορροφά μεγάλο μέρος του εισοδήματος καθώς έχει αυξηθεί κατά 18%.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει μία δραστική μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα. Και μία βίαιη αναγκαστική αρνητική αλλαγή στην καταναλωτική συμπεριφορά, καθώς οι ανατιμήσεις αυτές και το ποσοστό του πληθωρισμού ισοδυναμούν με την αυτόματη «μείωση» της πραγματικής αξίας του «μετρητού» που ο καθένας διαθέτει, είτε στην τσέπη του, είτε στον λογαριασμό του και το οποίο ανανεώνεται με την μορφή του μισθού της σύνταξης ή των επιδομάτων κάθε μήνα…
Αυτή η «αόρατη» αλλά σε συγκεκριμένα ποσοστά μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, οδηγεί αναπόφευκτα σε αλλαγές καταναλωτικής συμπεριφοράς με βασικό χαρακτηριστικό βέβαια την μείωση στο εύρος της καταναλωτικής δαπάνης.
Και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ: «Ο πληθωρισμός στην περιοχή του ΟΟΣΑ αυξήθηκε στο 5,8% ετησίως έως τον Νοέμβριο του 2021, έναντι 5,2% τον Οκτώβριο (και 1,2% τον Νοέμβριο 2020), το υψηλότερο ποσοστό από τον Μάιο του 1996… Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας στην περιοχή αυξήθηκε σε 27,7% ετησίως τον Νοέμβριο (Οκτώβριος: 24,3%), ο υψηλότερος ρυθμός από τον Ιούνιο του 1980, ενώ οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 5,5% (Οκτώβριος: 4,6%). Εξαιρουμένων των τροφίμων και της ενέργειας, για τα υπόλοιπα είδη ο πληθωρισμός ήταν σε πιο μέτριο ποσοστό 3,8% (Οκτώβριος: 3,5%) - αν και πιο μέτριος αυτός ο ρυθμός συνέβαλε στον συνολικό πληθωρισμό των μεγαλύτερων οικονομιών».
Η διάρκεια της πληθωριστικής περιόδου παραμένει αβέβαιη.
Αλλά αυτό που ήδη έχει συμβεί μέχρι σήμερα, έτσι κι αλλιώς, αξίζει για να δούμε τις βέβαιες συνέπειες του.
Η κύρια και άμεση συνέπεια είναι η μείωση της πραγματικής αξίας του νομίσματος: με 100 ευρώ πριν από ένα χρόνο αγόραζες μια συγκεκριμένη ποσότητα αγαθών, σήμερα αγοράζεις αξιοπρόσεκτα λιγότερα…
Όλοι οι κάτοχοι μετρητών (στην τράπεζα ή κάτω από το στρώμα) χωρίς να μεσολαβήσει κάτι ορατό «πληρώνουν» ένα είδος …αόρατου φόρου. Δεν βλέπει κανείς να του αφαιρούν χρήματα από τον λογαριασμό του αλλά ο ίδιος πλέον μπορεί να κάνει πολύ λιγότερα από πριν με τα ίδια χρήματα…
Ανάμεσα στα κύρια θύματα του «αόρατου» αυτού φόρου τα πρώτα στην λίστα αναπόφευκτα είναι όλα τα εισοδήματα από την αμειβόμενη εργασία. Οι μισθοί χωρίς να υποστούν ονομαστική μείωση χάνουν μέρος της πραγματικής τους αξίας χωρίς να μεταβληθεί τίποτα στην αποδιδόμενη εργασία…
Μαζί με τους μισθούς βέβαια πέφτει και η αξία των συντάξεων, όπως επίσης, των επιδομάτων ανεργίας, αποζημίωσης απολύσεων, αλλά και κάθε είδους επιδόματος.
Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, μεταξύ των μεγάλων θυμάτων του πληθωρισμού είναι βέβαια και οι κατώτατοι μισθοί.
Στην πραγματικότητα οι αυξήσεις που έχουν δοθεί σε όποιες χώρες της Ε.Ε. έχουν δοθεί με βάση την σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία, στην καλύτερη περίπτωση αγγίζουν από τα κάτω το ποσοστό απώλειας από τον πληθωρισμό.
Για την Ελλάδα η σχετική συζήτηση με απλά μαθηματικά οδηγεί σε αποτελέσματα που αφορούν σε μείωση του κατώτατου μισθού με πραγματικούς όρους, πίσω από τις προβλεπόμενες ονομαστικές αυξήσεις…
Ο πληθωρισμός προφανώς ακυρώνει και τα πλεονεκτήματα των συλλογικών συμβάσεων, όπου υπάρχουν, καθώς οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, κατά παράδοση, απαιτούν πολύ χρόνο και μεσολάβηση με αποτέλεσμα η τελικές συμφωνίες να υστερούν σε ότι στο μεταξύ έχει προκληθεί ως απώλεια εισοδήματος από τον πληθωρισμό.
