Σχετικά πρόσφατα ο αρμόδιος Επίτροπος της Κομισιόν Τζεντιλόνι είχε μιλήσει για την αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας στη βάση μιας a la carte προσέγγισης ορίων για κάθε χώρα. Όλοι περίμεναν τη συνέχεια, η οποία όμως μέχρι στιγμής δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας, παρά το γεγονός ότι το 2022 είναι η χρονιά που αυτό το καυτό θέμα θα πρέπει να «ωριμάσει» ώστε να επιστρέψει το ανανεωμένο (;) Σύμφωνο Σταθερότητας σε εφαρμογή από το 2023.
Η «συνέχεια» βρίσκεται στα συρτάρια της Κομισιόν και σύντομα θα βγει προς «διαβούλευση», σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, που επιχείρησε να διερευνήσει τις σχετικές προθέσεις απευθυνόμενο σε αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες στις Βρυξέλλες.
Η πρόταση αφορά ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας του Συμφώνου, που εν μέρη βασίζεται σε ένα πολύ παλαιότερο «σχήμα» (πρόταση Μπράντ), πολύ πριν υπογραφεί το Σύμφωνο του Μάαστριχτ.
Ο τίτλος της πρότασης που φαίνεται να προ-παρουσίασε με τις δηλώσεις του ο ευρωπαϊκός Επίτροπος Τζεντιλόνι έχει τον τίτλο “The new European fiscal framework: How to harmonise rules and discretion” (To νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο: Πως να εναρμονιστούν οι κανόνες και η (σ.σ. σχετική) διακριτική ευχέρεια).
Το σχέδιο αυτής της πρότασης ως βάσης για διαπραγματεύσεις σχετικά με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για την εποπτεία των δημόσιων οικονομικών των κρατών μελών της νομισματικής ένωσης από το 2023 είναι ήδη οικείο στο επιτελείο του αρμόδιου Επιτρόπου αλλά έχει φτάσει, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες και σε ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Το συγκεκριμένο σχέδιο προϋποθέτει άλλες δύο συμπληρωματικές μελέτες, οι οποίες αφορούν την «τεχνική» αλλά και τη «νομική» υποστήριξή του τόσο σε κοινοτικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Στη βάση του πλεονεκτήματος της πρότασης αυτού του σχεδίου βρίσκεται το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες δεν θα χρειαστεί να αλλάξουν. Αντίθετα χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία που αποτέλεσε τη βάση της ταχύτατης – για τα ευρωπαϊκά δεδομένα – προώθησης του Next Generation EU, μπορούν να παρακαμφθούν όλα εκείνα τα νομικά εμπόδια που καθιστούν τη μετατροπή του Συμφώνου Σταθερότητας κάτι ουσιωδώς αδύνατο λόγω της ομοφωνίας των εθνικών κοινοβουλίων.
Σύμφωνα λοιπόν με το σχέδιο αυτό τα επιμέρους ευρωπαϊκά κράτη αντί να συμφωνήσουν όλα μαζί σε κάτι ενιαίο, θα συνάψουν, όπως και για το NGEU, διμερείς συμφωνίες, κάτι σαν MoU (τα πάλαι ποτέ μνημόνια) με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για δεκαετή προγράμματα διαρθρωτικής αναδιοργάνωσης.
Τα προγράμματα αυτά θα διαμορφώνουν τους στόχους της κάθε μιας από τις χώρες της Ευρωζώνης για μία δεκαετία, προκειμένου να επιστρέψουν σε χαμηλότερο χρέος, με τους γενικούς όρους που προβλέπονται από τις Συνθήκες.
Με άλλα λόγια, χωρίς πρόσθετους περιορισμούς, που τέθηκαν στη συνέχεια, όπως π.χ. η μείωση του ενός εικοστού του χρέους ετησίως, κάτι δηλαδή που δεν υπήρχε στο αρχικό κείμενο συμφωνίας στο Μάαστριχτ το 1992.
Αυτά τα μνημόνια ή αλλιώς Δημοσιονομικά και Διαρθρωτικά σχέδια (FSPs) θα παρακολουθούνται από την Επιτροπή και, φυσικά, κατά τη διάρκεια δέκα ετών θα άλλαζαν αν το απαιτούσαν οι όροι του πλαισίου. Το «κλειδί» εδώ είναι ότι με την... τεχνική αυτή δεν χρειάζεται να υπάρχουν οριζόντια ισχύουσες προδιαγραφές για όλες τις χώρες, αλλά κάθε μία θα έχει το δικό της a la carte σχέδιο συμφωνίας με την Κομισιόν που θα είναι αποτέλεσμα της συμφωνίας της (MoU) με την Κομισιόν και όχι μέσω της αλλαγής του Συμφώνου.
Επειδή δε όλα τα σχέδια θα στοχεύουν στους οριζόντιους σκοπούς της ανάπτυξης και του οικολογικού και ψηφιακού μετασχηματισμού μπορούν να προϋποθέτουν όρους στη βάση των οποίων οι δαπάνες για τα δύο αυτά στοιχεία (του οικολογικού και ψηφιακού μετασχηματισμού) θα είναι εκτός του υπολογισμού του χρέους κεντρικής κυβέρνησης και του χρέους Γενικής Κυβέρνησης. Ταυτόχρονα βέβαια θα υπάρχει σαφής ορισμός των κλιμακωτά επιλέξιμων δαπανών προκειμένου να μην υπάρξει περιθώριο «εκμετάλλευσης» από κάποιες κυβερνήσεις. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούν να ενταχθούν προσωρινές προσαρμογές που θα αφορούν σε ρυθμίσεις για το χρέος που δημιουργήθηκε στην διάρκεια και για τις ανάγκες της πανδημίας... Βέβαια η λειτουργία αυτή θα είναι πάντα συνάρτηση της παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των μνημονίων, κάτι που η Ελλάδα έχει... μεγάλη πείρα τα τελευταία 11 χρόνια...
Τα ευρωπαϊκά κονδύλια από όλα τα επιμέρους Ταμεία, θα «ενεργοποιηθούν» για τη στήριξη αυτών των στόχων. Αυτό βέβαια προϋποθέτει αύξηση των πόρων της Επιτροπής, είτε μέσω αύξησης του προϋπολογισμού της, είτε μέσω δανεισμού, ήτοι της προσφυγής στην αγορά με ομόλογα αντίστοιχα εκείνων που χρηματοδοτούν το NGEU...
Ο στόχος, σύμφωνα με το σχέδιο της πρότασης αυτής, είναι να μειωθεί το χρέος, μέσω της ανάπτυξης του ΑΕΠ που θα πατάει στην κατάλληλη διαρθρωτική αναδιοργάνωση, η οποία συνεπάγεται μεταρρυθμίσεις και όχι μόνο καλά σχεδιασμένες επενδύσεις.
Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, οι διαρθρωτικές αναδιαρθρώσεις και μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον που θα «υποχρεώσει» τις επιχειρήσεις να επιστρέψουν στις επενδύσεις και την καινοτομία.
