Η είδηση για επικείμενη απόφαση, μετά την Σύνοδο Κορυφής, που θα αφορά την έκδοση ευρωομολόγου μεγάλης κλίμακας που θα χρηματοδοτήσει την ενεργειακή μετάβαση και τις εξοπλιστικές δαπάνες στην Ε.Ε, ανάλογο εκείνου που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU) από την πανδημία (750 δισ. ευρώ), δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία.
Η σχετική ζύμωση στους «διαδρόμους» της Κομισιόν - που ήταν εν γνώσει της ΕΚΤ - έχει αρχίσει πριν από την εκκίνηση των ρωσικών τανκ και είχε σαν αφετηρία αφενός την σε ευρωπαϊκή κλίμακα αντιμετώπιση της ασφυκτικής πληθωριστικής πίεσης από τις τιμές ενέργειας και τις επενδύσεις απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αφετέρου τη διευκόλυνση της ΕΚΤ στο να διατηρήσει τη γραμμή απόσυρσης της «χαλαρής» νομισματικής πολιτικής. Η μοναδική εναλλακτική «λύση» ήταν και παραμένει, η δημοσιονομική υποκατάσταση της νομισματικής παρέμβασης της ΕΚΤ (μέσω PEPP), κάτι που λόγω των συνθηκών ακόμα και πριν από την εκδήλωση της κρίσης στην Ουκρανία φαινόταν εξαιρετικά δύσκολη.
Η πολεμική κρίση στην Ουκρανία και η δραματική αλλαγή της θέσης της γερμανικής Βουλής με το πρωτοφανές πρόγραμμα εξοπλιστικών δαπανών των 100 δισ. ευρώ που θα συνοδεύεται από την ετήσια αύξησή τους στο 2% του ΑΕΠ, άλλαξε εντελώς το κλίμα και επέτρεψε στις «ζυμώσεις» να ...νομιμοποιηθούν δρομολογώντας την δημιουργία του νέου Ταμείου που θα στηρίξει ενεργειακές δαπάνες και εξοπλισμούς. Το ύψος του δεν έχει ακόμα καθοριστεί, αλλά οι πληροφορίες που μετέδωσε το Bloomberg, συνοδεύονται από ανεπιβεβαίωτες αναφορές που κάνουν λόγο για τουλάχιστον μισό τρισ. ευρώ. Ενώ άλλες πληροφορίες κάνουν λόγο για ένα Ταμείο που ανεξάρτητα από το ποσό εκκίνησης, θα ξεπεράσει τελικά το NGEU, το οποίο έτσι κι αλλιώς υπό τις παρούσες συνθήκες εμφανίζεται ανεπαρκές για την κάλυψη των αναγκών (πανδημία) για τις οποίες συγκροτήθηκε.
Η χρηματοδότησή του θα γίνει μέσω της έκδοσης ευρωομολόγων και τα ποσά που θα συγκεντρώνει θα κατανέμονται στις χώρες μέλη με όρους δανείου, αλλά με εξαιρετικά χαμηλό – σχεδόν μηδενικό – επιτόκιο.
Με το σχήμα αυτό και σε συνδυασμό με το NGEU, στην πραγματικότητα επιχειρείται αφενός η έμμεση και σιωπηρή αναδιάρθρωση μέρους του χρέους των χωρών της Ε.Ε. και ιδιαίτερα των υπερχρεωμένων, με όρους δημοσιονομικής εποπτείας που δεν θα ξεπερνούν όμως το πλαίσιο των εν ισχύ δημοσιονομικών κανόνων. Αφετέρου με τα δάνεια αυτά θα καλύπτεται με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια ένα σημαντικό μέρος της δημοσιονομικής ανάγκης, που μέχρι τώρα εξυπηρετούσε κάθε χώρα μέλος με χαμηλότοκο δανεισμό που εξασφάλιζε η παρέμβαση της ΕΚΤ μέσω του PEPP.
Είναι σαφές ότι το Ταμείο αυτό αποτελεί μηχανισμό στήριξης των υπερχρεωμένων κυρίως οικονομιών και ειδικά της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αλλά ταυτόχρονα ισχυροποιείται και ο μηχανισμός δημοσιονομικής σύγκλισης στην Ευρωζώνη.
Χαρακτηριστική άλλωστε ήταν η αντίδραση των αγορών.
Με το που κυκλοφόρησε από το Bloomberg η σχετική είδηση μειώθηκαν τα spreads των ιταλικών ομολόγων και παράλληλα ενισχύθηκε σχετικά το Ευρώ που συνεχίζει να διολισθαίνει έναντι του δολαρίου σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η νέα αυτή σειρά εκδόσεων ευρωομολόγων που θα χρηματοδοτήσει το νέο ενεργειακό και εξοπλιστικό Ταμείο αυξάνει το εύρος και το βάθος της αγοράς ευρω-ομολόγων, σχεδόν ταυτόχρονα με την σταδιακή απόσυρση των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωζώνης, ενώ παράλληλα θα υποκαταστήσει ένα μέρος του εθνικού κρατικού δανεισμού.
