Καλή πρόοδο στην εκτέλεση του ΕΣΠΑ, αλλά και περιπτώσεις στις οποίες «υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος» έως την πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων διαπιστώνει ο Κάρστεν Ράσμουσεν, Προϊστάμενος Μονάδας Κύπρου και Ελλάδας της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνέντευξή του στο insider.gr.
Ο κ. Ράσμουσεν που συμμετείχε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών το οποίο έλαβε χώρα μεταξύ 6-9 Απριλίου, αναφέρεται σε κονδύλια της Ε.Ε. αξίας άνω των 30 δισ. ευρώ που θα έχει στη διάθεσή της η Ελλάδα για επενδύσεις τα επόμενα χρόνια και κάνει σαφές πως «αυτό το άνευ προηγουμένου ποσό χρηματοδότησης απαιτεί αλλαγή ταχύτητας όσον αφορά στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των έργων», αλλά και απευθύνει εύσημα στις ελληνικές αρχές για τις κινήσεις προετοιμασίας που γίνονται για την ισχυροποίηση των φορέων που θα διαχειριστούν τα κονδύλια.
Εκτιμά πως για κάποια Επιχειρησιακά Προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ η Επιτροπή είναι «κοντά σε συναίνεση» με την ελληνική πλευρά. Περιγράφει την αλλαγή στη χρήση του REACT-EU για το 2022 (280 εκατ. ευρώ) την οποία συζητά η Ελλάδα με αντικείμενο το σε ποιο βαθμό θα οδηγηθεί μέρος από τα κονδύλια αυτά σε ένα νέο πρόγραμμα κατ' αποκοπήν ενίσχυσης για κάθε Ουκρανό Πρόσφυγα και για μέγιστο διάστημα 13 εβδομάδων από την άφιξή του.
- Ως γνώστης της ελληνικής αναπτυξιακής πολιτικής, ποια είναι η γνώμη σας για την πρόοδο που σημειώθηκε στο ελληνικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τα διαθρωτικά ταμεία της ΕΕ (ΕΣΠΑ); Πιστεύετε ότι η αύξηση της απορρόφησης έγινε φανερή το τελευταίο διάστημα αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς υλοποίησης των έργων στη νέα προγραμματική περίοδο (2021-2027);
Κάθε χρηματοδοτική περίοδος είναι μία ευκαιρία να εξερευνήσουμε νέα πεδία και να διαμορφώσουμε τα εργαλεία μας. Πράγματι, έχει σημειωθεί καλή πρόοδος στην εκτέλεση των προγραμμάτων της περιόδου 2014-20, αλλά επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος έως ότου επιτύχουν πλήρη απορρόφηση των κονδυλίων. Η νέα περίοδος 2021-27 συνοδεύεται από ακόμη μεγαλύτερη χρηματοδότηση από ότι προηγουμένως, ενώ επιπλέον το Ταμείο Ανάκαμψης (RFF) έχει διαθέσει ένα ισοδύναμο ποσό, πράγμα που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα έχει στη διάθεσή της τα επόμενα χρόνια περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια ευρώ κονδυλίων της ΕΕ για επενδύσεις. Αυτό το άνευ προηγουμένου ποσό χρηματοδότησης απαιτεί αλλαγή ταχύτητας όσον αφορά στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των έργων. Από αυτή την άποψη, χαιρετίζουμε θερμά την ελληνική πρόταση να προχωρήσει στη λήψη συστημικών δράσεων για την ενίσχυση ορισμένων από τους κύριους δικαιούχους των κονδυλίων, μεταξύ άλλων δήμους, εταιρείες ύδρευσης και φορείς διαχείρισης απορριμμάτων. Ισχυροί και ικανοί δικαιούχοι αποτελούν την προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης που θα βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής συνοχής (της ΕΕ) τα επόμενα χρόνια.
- Το υπουργείο Ανάπτυξης και τα άλλα υπουργεία και οι Περιφέρειες είχαν στείλει πριν από λίγους μήνες στην Επιτροπή τα νέα Επιχειρησιακά Προγράμματα για την περίοδο 2021-2027 (νέο ΕΣΠΑ). Κατά τη γνώμη σας, πότε θα ολοκληρώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αξιολόγηση αυτών των προγραμμάτων, Προκειμένου να υπάρξουν νέες προκηρύξεις;
Το 2021 η Ελλάδα ήταν το πρώτο κράτος μέλος που πέτυχε την υιοθέτηση του Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 που παρέχει τη συνολική στρατηγική για την πολιτική συνοχής και το Φθινόπωρο η Ελλάδα ήταν επίσης η πρώτη που υπέβαλε επίσημα όλα τα προγράμματά της. Μετά από ενδελεχή έλεγχο που περιλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες – για παράδειγμα από το περιβάλλον έως τις μεταφορές, την ενέργεια και την έρευνα – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε τις παρατηρήσεις της στην Ελλάδα μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου και επί του παρόντος βρισκόμαστε σε συνεχείς συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές με στόχο τη διαμόρφωση των τελικών κειμένων. Τα προγράμματα είναι 21, εκ των οποίων τα 13 είναι περιφερειακά, και δεν βρίσκονται όλα τα προγράμματα στο ίδιο στάδιο ωρίμανσης, επομένως η διαδικασία έγκρισης πιθανότατα θα διαρκέσει κάποιους μήνες. Οι συζητήσεις για πολλά προγράμματα πάνε καλά και έχω την εντύπωση ότι για κάποια είμαστε κοντά σε συναίνεση.
- Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα; Ποια είναι τα ελληνικά Επιχειρησιακά Προγράμματα που βρίσκονται κοντά σε συναίνεση; Πότε πιστεύετε ότι θα έχουμε την πρώτη συμφωνία;
Όπως ανέφερα προηγουμένως, οι διαπραγματεύσεις είναι ακόμη σε εξέλιξη, αλλά προχωρούν. Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε με τις ελληνικές αρχές με σκοπό την ανάπτυξη ποιοτικών προγραμμάτων. Η στρατηγική που συμφωνήθηκε στο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης θα πρέπει να αναπτυχθεί σε λεπτομερές επίπεδο τώρα, σε κατευθύνσεις πολιτικής ανά τομέα ή σε ρυθμίσεις αναφορικά με τη διαδικασία για την εφαρμογή και για την διοικητική ικανότητα. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, σύμφωνα με τον Κανονισμό για τον Καθορισμό Κοινών Διατάξεων, η Επιτροπή έχει στη διάθεσή της 5 μήνες για να εγκρίνει τα προγράμματα. Ας μην θυσιάσουμε την ποιότητα στο όνομα της ταχύτητας.
- Πώς αλλάζουν οι νέες συστάσεις τη Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρήση του REACT-EU για το 2022 τη στρατηγική που είχε αναπτύξει το υπουργείο Ανάπτυξης πριν την κρίση που προκάλεσε ο Πόλεμος;
Το REACT-EU και η Πρωτοβουλία Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού (CRII) σχεδιάστηκαν ως εργαλεία για την ελάφρυνση από την κρίση του COVID και η Ελλάδα ήταν μεταξύ των κρατών μελών που χρησιμοποίησαν άμεσα και αποτελεσματικά την ευελιξία που εισήχθη, ιδίως με σκοπό την υποστήριξη άνω των 400.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων (MME) που πλήττονται σοβαρά από την οικονομική ύφεση που ακολούθησε. Στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τις τελευταίες ημέρες μια πρόταση για Δράση της πολιτικής Συνοχής για τους Πρόσφυγες στην Ευρώπη (CARE), η οποία αφορά μια σειρά προσαρμογών στη χρήση του REACT-EU ως στήριξη για να βοηθήσει τα κράτη μέλη στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν κατά την υποδοχή των εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων. Ένα από τα μέσα είναι μία κατ' αποκοπή ενίσχυση ανά άτομο, η οποία θα καθιστά εύκολη και άμεση τη διεκπεραίωση του κάθε αιτήματος αποζημίωσης. Αυτή τη στιγμή συζητάμε με τις ελληνικές αρχές για το σε ποιο βαθμό επιθυμούν να επωφεληθούν από το νέο αυτό εργαλείο.
- Μπορείτε να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη νέα κατ' αποκοπή ενίσχυση; Για παράδειγμα, σχετίζεται μόνο με τους πρόσφυγες ή με τις συνέπειες του πολέμου στους πολίτες και στις ΜΜΕ γενικότερα;
Η πρόταση αυτή εισάγει μια νέα «απλουστευμένη επιλογή κόστους», για την κάλυψη άμεσων αναγκών των προσφύγων, όπως τρόφιμα, βασική υλική βοήθεια καθώς και έξοδα διαμονής και μετακίνησης. Τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα μπορούν να επωφεληθούν από ένα προκαθορισμένο ποσό ανά εβδομάδα για όλους όσοι έχουν λάβει προσωρινή προστασία βάσει της Οδηγίας για την Προσωρινή Προστασία Εκτοπισθέντων και βρίσκονται σε κάθε κράτος μέλος. Αυτή η επιλογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μέγιστο διάστημα 13 εβδομάδων από την άφιξη κάθε ατόμου στην ΕΕ.
- Λόγω των νέων αναγκών που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, σχεδιάζετε αλλαγές στην αρχιτεκτονική των νέων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων;
Η αρχιτεκτονική των Προγραμμάτων 2021-2027 περιγράφεται ξεκάθαρα στο Ελληνικό Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Η πολιτική συνοχής θα υλοποιηθεί μέσω 21 προγραμμάτων, 13 περιφερειακών και εθνικών. Όσον αφορά στις νέες ανάγκες που προκύπτουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όπως ανέφερα προηγουμένως, η Επιτροπή αντέδρασε γρήγορα και υιοθέτησε το CARE, εισάγοντας την απαραίτητη ευελιξία στους κανόνες της πολιτικής συνοχής 2014-2020, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία ανακατανομή της διαθέσιμης χρηματοδότησης σε υποστήριξη έκτακτης ανάγκης τέτοιου είδους.
- Είναι δυνατόν τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες να έχουμε νέες ευκαιρίες για μέτρα στήριξης που σχετίζονται με τις συνέπειες της πολεμικής κρίσης όπως τα μέτρα που ελήφθησαν το 2020 σχετικά με την πανδημία; Αναφέρομαι στην ευκαιρία να χρησιμοποιηθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη στήριξη μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία αντί για επενδύσεις ή για νέα εργαλεία.
Αυτή είναι πράγματι η πρόθεση, δηλαδή να επιτραπεί η αντικατάσταση των παραδοσιακών επενδύσεων από μέτρα προσωρινής στήριξης που συνδέονται είτε με τον Covid είτε με την ουκρανική προσφυγική κρίση. Η κατανομή του REACT-EU για το 2022 στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 280 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα είναι επαρκή για να κάνουν τη διαφορά.
