Ροή
Για την εγχώρια οικονομία αλλά και για την Ευρωζώνη στο σύνολό της, έχουν αρχίσει να σκιαγραφούνται τα κομβικά σημεία του χρονοδιαγράμματος του νέου κύκλου οικονομικής επιδείνωσης. Ειδικά όμως για την Ελλάδα, λόγω της αναμενόμενης τουριστικής «έκρηξης» το φετινό καλοκαίρι, το χρονοδιάγραμμα αυτό φαίνεται να αναδεικνύει σαν πρώτο σημείο «δυσκολίας» το φθινόπωρο.
Βασικά στοιχεία που καθορίζουν αυτή τη διαδρομή μέχρι το πρώτο σημείο υψηλής έντασης δυσκολίας το φθινόπωρο, είναι:
- η εξέλιξη του πληθωρισμού και οι συνέπειές του στην διαμόρφωση της ιδιωτικής κατανάλωσης,
- η επερχόμενη σύσφιξη των συνθηκών χρηματοδότησης της ιδιωτικής και της δημόσιας δαπάνης από την ΕΚΤ,
- οι συνέπειες από την απότομη εκ νέου διόγκωση του ιδιωτικού χρέους,
- οι πολιτικές εξελίξεις που συμπεριλαμβάνουν ως ενδεχόμενο τις πρόωρες εκλογές.
Ενδιάμεσα, η τουριστική «εισβολή», που όπως φαίνεται θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο από τη διαρκή διολίσθηση του Ευρώ, αν και ο «ανταγωνιστικός» τουρκικός προορισμός διαθέτει μεγαλύτερο πλεονέκτημα στον τομέα αυτό, (πτώση της λίρας), θα παράσχει κάποια στοιχεία ανακούφισης. Το μειονέκτημα βέβαια στο σημείο αυτό είναι ότι η όποια αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας, από τον τουρισμό, λόγω της διάρθρωσης της εγχώριας οικονομίας τροφοδοτεί σε επικίνδυνο βαθμό το εμπορικό έλλειμμα και έτσι τον (εισαγόμενο) πληθωρισμό.
Όσον αφορά το πρώτο στοιχείο, ήτοι την ανεξέλεγκτη άνοδο του πληθωρισμού, τα χειρότερα είναι μπροστά και όχι... πίσω.
Όπως παραδέχθηκε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Ντε Γκίντος, θα υπάρξει συνέχεια στην άνοδο του πληθωρισμού τους επόμενους μήνες, αν και οι προσδοκίες της ΕΚΤ είναι ότι μέσα στο β' εξάμηνο θα αρχίσει να κάμπτεται ο ρυθμός αύξησης των τιμών. Ακόμα όμως και αν αυτό συμβεί, η οικονομία θα πρέπει να συνεχίσει να «λειτουργεί» με ένα επίπεδο πολύ υψηλών τιμών, στις οποίες ήδη έχουν φθάσει προϊόντα και υπηρεσίες και στα οποία θα συνεχίσουν να προστίθενται οι νέες – μικρότερες – αυξήσεις...
Μέσα στο περιβάλλον αυτό, η ΕΚΤ ήδη με επίσημες ανακοινώσεις προειδοποιεί ότι είναι πολύ πιθανή η αύξηση του κόστους του δανειακού χρήματος, με την έναρξη αύξησης των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ. Αυτό δεν θα αφορά μόνο το κόστος δανεισμού και εξυπηρέτησης των δανείων του δημοσίου, αλλά και του δανειακού κύκλου των τραπεζών, οι οποίες αφενός θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη δραστική μείωση του επιδοτούμενου χρήματος που παίρνουν (μέχρι και τον Ιούνιο) από την ΕΚΤ (TLTROs) και αφετέρου να αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο δανεικό κόστος της κεφαλαιακής τροφοδοσίας τους από τις χρηματαγορές, με ό, τι αυτό προφανώς σημαίνει για την προσφορά δανείων προς την οικονομία...
Ο επιπλέον κίνδυνος για το τραπεζικό σύστημα προέρχεται από το γεγονός ότι οι δύο προηγούμενες συνθήκες, ήτοι του συνδυασμού πληθωρισμού και νομισματικής σύσφιξης, εντείνουν την οικονομική δυσπραγία και αυξάνουν τη δυστοκία στην εξυπηρέτηση του ιδιωτικού δανεισμού (Npls), ο οποίος μόλις πρόσφατα περιορίσθηκε μέσω του Ηρακλή Ι και ΙΙ σε σχετικά ανεκτά επίπεδα...
Ο συνδυασμός αυτών των εξελίξεων – με ζωντανές τις εξωτερικές αλλά και τις εγχώριες αιτίες τους – ήδη έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται και θα ενισχυθεί περαιτέρω με την ανακοίνωση της νέας αύξησης του πληθωρισμού σε λίγα 24ωρα, αλλά και του εμπορικού ελλείμματος ειδικά από τον μήνα Μάιο.
Το τουριστικό «τσουνάμι» που αναμένεται να αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου, αναμφίβολα θα εκτονώσει ένα μέρος των πιέσεων που αρχίζουν να διογκώνονται, αλλά η επίδρασή του θα εξαντληθεί, όπως εκτιμάται από τα μέσα του Σεπτέμβρη, αν δεν προκύψουν άλλες έκτακτες καταστάσεις μέσα στο καλοκαίρι.
Αυτός ο εκρηκτικός συνδυασμός, ενώ θα ευνοούσε προβλέψεις για πολιτικές εξελίξεις, είτε άμεσα πριν από το καλοκαίρι, είτε στις αρχές του φθινοπώρου, φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα. Και αυτό γιατί τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στην Ουάσιγκτον – σύμφωνα με καλά πληροφορημένους διπλωματικούς κύκλους – το ενδεχόμενο εκλογών στην Ελλάδα μέσα στις τρέχουσες συνθήκες αποσταθεροποίησης στην περιοχή, «δεν αντιμετωπίζεται ευνοϊκά...». Και αυτό φαίνεται ότι από το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου, λαμβάνεται υπόψη με πολύ «σοβαρότητα», σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
