«Άμυνες» έναντι των αυξημένων μακροοικονομικών κινδύνων εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων και του πολέμου στην Ουκρανία διαθέτουν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, όπως εκτιμά η Fitch Ratings.
Ο Pau Labro Vila, CFA και υπεύθυνος της Fitch για τις ελληνικές τράπεζες, επισημαίνει πως η Eurobank, η Εθνική Τράπεζα, η Αlpha Βank και η Τράπεζα Πειραιώς έχουν καταγράψει σημαντική πρόοδο στο σκέλος της εξυγίανσης των ισολογισμών τους και στο de-risking (απομείωση κινδύνου), η οποία έχει βελτιώσει τη διαρθρωτική τους ικανότητα να παράγουν κέρδη συμβάλλοντας στη στήριξη της κεφαλαιοποίησής τους. Ο οίκος αξιολόγησης αναβάθμισε τις τράπεζες τον Φεβρουάριο ώστε να αντικατοπτρίζεται ακριβώς αυτή η πρόοδος που έχουν καταγράψει, και τα outlook εξακολουθούν να αντανακλούν τα επαρκή περιθώρια όσον αφορά την αξιολόγηση όλων των τραπεζών και τις θετικές πιστωτικές τάσεις για δύο από αυτές.
Στο τέλος του 2021, οι τράπεζες είχαν μειώσει το σύνολο των απομειωμένων δανείων τους κατά 54 δισ. ευρώ ή περίπου 80%, από τα τέλη του 2019, παρά την έλευση της πανδημίας, σύμφωνα με τη Fitch. Αυτό το πέτυχαν κυρίως μέσω των τιτλοποιήσεων και της πώλησης προβληματικών δανείων στη βάση του προγράμματος «Ηρακλής». Ο αμερικανικός οίκος εκτιμά ότι ο συνολικός δείκτης απομειωμένων δανείων των τραπεζών διαμορφώθηκε στο 11,5% στο τέλος του 2021 (από 38,5% στα τέλη του 2019) και αναμένει ότι θα υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό μέχρι το τέλος του 2022 καθώς οι τράπεζες θα ολοκληρώσουν τις συναλλαγές που έχουν προγραμματιστεί για φέτος ως προς τις τιτλοποιήσεις (περίπου 4 δισ. ευρώ).
Οι κρατικές επιδοτήσεις δόσεων δανείων του προγράμματος «Γέφυρα», οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκαν χρήσιμες για την παράταση της στήριξης για δάνεια που βγήκαν από τα μορατόριουμ, αποτελούν έναν μέτριο κίνδυνο για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών, σύμφωνα με τη Fitch. Οι επιδοτήσεις αφορούσαν σε 8 δισ. ευρώ δανείων στο τέλος του 2021 (6% των ακαθάριστων δανείων), ενώ μόλις στο 5% περίπου των δανείων που επηρεάστηκαν έχει γίνει παύση πληρωμών.
Παράλληλα και σύμφωνα με τη Fitch, ήπια κέρδη κατέγραψαν η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα για το 2021, ενώ η Τράπεζα Πειραιώς και η Alpha Bank εξακολουθούν να είναι ζημιογόνες εξαιτίας του μεγάλου όγκου των απομειωμένων δανείων τους. Ωστόσο, ο οίκος αξιολόγησης αναμένει αύξηση των εσόδων φέτος, με τη στήριξη των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που διοχετεύονται στην ελληνική οικονομία, παρέχοντας ευκαιρίες ανάπτυξης των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Οι τράπεζες επιδιώκουν να επιστρέψουν στις διανομές μερισμάτων το 2023, υπό την επιφύλαξη της έγκρισης της ΕΚΤ (SSM), και η κερδοφορία τους αναμένεται να ωφεληθεί μόλις αυξηθούν τα επιτόκια από την ΕΚΤ.
Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αμελητέα άμεση έκθεση στη Ρωσία και την Ουκρανία, αν και ορισμένες έχουν σημαντικές δραστηριότητες σε χώρες των οποίων οι οικονομίες θα μπορούσαν να επηρεαστούν περισσότερο από τον πόλεμο, όπως η Κύπρος και χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Η Ελλάδα έχει περιορισμένους άμεσους εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και οι τουριστικές αφίξεις από τη συγκεκριμένη περιοχή δεν είναι σημαντικές για τον τουριστικό της κλάδο. Ωστόσο, ο πόλεμος έχει οδηγήσει υψηλότερα τις τιμές των εμπορευμάτων και έχει επιδεινώσει τις πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να περιορίσουν τη ζήτηση πιστώσεων και να αυξήσουν τον πιστωτικό κίνδυνο στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών, όπως προειδοποιεί. Η Fitch υποβάθμισε πρόσφατα την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του ΑΕΠ για το 2022 για την Ελλάδα στο 3,5% από 4,1% και αύξησε την εκτίμηση της για τον πληθωρισμό για το 2022 στο 4% από 1,3%.
Η Fitch αναμένει από τις τέσσερις τράπεζες να αναβάλουν το όποιο πλάνο εκδόσεων και αναχρηματοδότησή τους λόγω της αυξημένης αστάθειας των αγορών και των ευρύτερων spreads. Όπως σημειώνει, οι τράπεζες έχουν περιθώριο έως το τέλος του 2025 για να ανταποκριθούν στις ελάχιστες απαιτήσεις για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL) έως το 2025 και εκτιμά ότι πρέπει ακόμη να συγκεντρώσουν περίπου 12 δισ. ευρώ δεδομένων των μεταβατικών συνολικών κεφαλαίων τους στο τέλος του 2021. Επιπλέον, αναμένει ότι η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ θα είναι σταδιακή και δεν θα προκαλέσει ξαφνική αύξηση του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών, ενώ η Φρανκφούρτη έχει αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις ώστε να συνεχίσει την υποστήριξή της προς την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, θα συνεχίσει τις αγορές κρατικών τίτλων στο PEPP πέραν των επανεπενδύσεων, ενώ έχει παρατείνει το waiver για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που γίνονται αποδεκτά ως ενέχυρα στις πράξεις της ΕΚΤ μέχρι το τέλος του 2024. Επίσης, το προφίλ χρηματοδότησης και ρευστότητας των τραπεζών έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της αύξησης των καταθέσεων και της καλύτερης πρόσβασης στις αγορές.
Ωστόσο, η μεγάλη έκθεση των ελληνικών τραπεζών σε ελληνικά κρατικά ομόλογα θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στα κεφάλαια τους σε περίπτωση σημαντικής αύξησης των επιτοκίων ή διεύρυνσης των spreads, αλλά αυτό θα μετριαστεί με στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου.
