Με αμείωτη ένταση συνεχίζεται το ράλι των ανατιμήσεων στα βασικά είδη διατροφής, με τους καταναλωτές να συνεχίζουν να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Κι ενώ η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέα δέσμη παρεμβάσεων με στόχο την καταπολέμηση της ακρίβειας στο ρεύμα, οι ενδείξεις για νέο γύρο ανατιμήσεων στα τρόφιμα ολοένα και πληθαίνουν, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία.
Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για «τσιμπημένους» τιμοκαταλόγους στα σούπερ μάρκετ ενόψει του Ιουνίου, προαναγγέλλοντας νέες αυξήσεις στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς». Η Ελλάδα έχει βουτήξει για τα καλά στο τούνελ του πληθωρισμού, ενώ για την ώρα δεν φαίνονται τάσεις αποκλιμάκωσης του φαινομένου. Σύμφωνα άλλωστε με τα στοιχεία για την πορεία του εναρμονισμένου πληθωρισμού τον Απρίλιο, τα οποία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η Eurostat, στην Ελλάδα η άνοδος των τιμών έφτασε στο 9,4%, από 8% τον Μάρτιο, ενώ πλέον δεν αποκλείεται διψήφια άνοδος στο Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Απριλίου που θα ανακοινωθεί στις 10 Μαΐου από την ΕΛΣΤΑΤ.
Πόσο έχει ακριβύνει το καλάθι της νοικοκυράς
Τα στοιχεία της πλατφόρμας e-Καταναλωτής του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων επιβεβαιώνουν πως δεν αργεί να γίνει… απλησίαστο το «καλάθι της νοικοκυράς». Οι τιμές σε αρκετά είδη διατροφής που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ τραβούν την ανηφόρα, προκαλώντας ασφυκτικές πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Από την επεξεργασία των στοιχείων για τις τιμές σε δέκα προϊόντα που δεν λείπουν από κανένα νοικοκυριό προκύπτει ότι το κύμα ανατιμήσεων τους τελευταίους δύο μήνες είναι σφοδρό.
Είναι ενδεικτικό ότι την 1η Μαρτίου οι καταναλωτές αγόραζαν 400 γραμμάρια τυρί φέτα προς 4,84 ευρώ, με την τιμή του να έχει αυξηθεί κατά 15% την 1η Μαΐου, φτάνοντας στα 5,56 ευρώ. Αντίστοιχα, 500 γραμμάρια φακές πωλούνταν στις αρχές του περασμένου Μαρτίου για 1,88 ευρώ, για να φτάσουν στις αρχές Μαΐου να πωλούνται στα 2,02 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 7,5%, ενώ άνοδο 9% μετρά η τιμή για ένα λίτρο ηλιέλαιο, καθώς από 3,62 ευρώ τον Μάρτιο, πλέον πωλείται στα 3,95 ευρώ. Για να αγοράσει μια νοικοκυρά σήμερα 700 γραμμάρια ψωμί για τοστ, πρέπει να πληρώσει 1,70 ευρώ, από 1,59 ευρώ την 1η Μαρτίου, με το δημοφιλές σε όλα τα σπίτια προϊόν να μετρά μέσα σε εξήντα μέρες μια αύξηση 7%.
«Πρωταγωνιστής» στο σήριαλ των ανατιμήσεων αναδεικνύεται ωστόσο το αλεύρι, υπό το βάρος της ρωσο-ουκρανικής κρίσης και των φόβων που γεννά για ελλείψεις, καθώς μια συσκευασία του ενός κιλού για όλες τις χρήσεις πωλείται έναντι 1,82 ευρώ (1 Μαΐου), από 1,28 ευρώ στις αρχές της άνοιξης (1 Μαρτίου), καταγράφοντας μια αύξηση που ξεπερνά το 40%. Την ίδια στιγμή, ένα κιλό μήλα (ποικιλίας στάρκιν) πωλούνταν έναντι 1,31 ευρώ τον Μάρτιο, για να φτάσουν δύο μήνες μετά να καταγράφουν αύξηση 13% και να πωλούνται προς 1,48 ευρώ.
Μια συσκευασία έξι μεγάλων αυγών σήμερα πωλείται προς 2,70 ευρώ έναντι 2,68 ευρώ πριν δύο μήνες, ενώ για να καλύψουν τις ανάγκες του μωρού τους οι γονείς θα πρέπει να πληρώσουν αυξημένη κατά 5% την τιμή της βρεφικής κρέμας. Μια συσκευασία των 350 γραμμαρίων πωλούνταν 3,50 ευρώ τον Μάρτιο, ενώ πλέον έχει φτάσει τα 3,68 ευρώ.
Αυξήσεις από 3% έως και 13% καταγράφουν την ίδια στιγμή και τα είδη καθαριότητας. Μια συσκευασία των 12 τεμαχίων χαρτί υγείας πωλούνταν στις αρχές Μαρτίου για 7,41 ευρώ, ενώ πλέον έχει αγγίξει τα 8,40 ευρώ, ήτοι αυξημένη κατά 13,3%. Μικρότερες οι αυξήσεις – της τάξης του 3% - για ένα απορρυπαντικό πιάτων των 400 ml, όπου πλέον διατίθεται στην αγορά προς 1,78 ευρώ από 1,73 ευρώ πριν δύο μήνες.
Σε ιστορικό υψηλό 60 ετών οι διεθνείς τιμές τροφίμων
Η αβεβαιότητα για τους επόμενους μήνες έχει χτυπήσει «κόκκινο», ενώ ανησυχητικά είναι τα μηνύματα που έρχονται από το μέτωπο των διεθνών τιμών τροφίμων. Όπως προκύπτει από τον σχετικό δείκτη τιμών του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), οι διεθνείς τιμές τροφίμων για το 2022 ανέρχονται στα διαχρονικά υψηλότερα επίπεδα, από το 1961 έως σήμερα.
Σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεση του Οργανισμού, ο γενικός δείκτης των τιμών των τροφίμων σημείωσε ελαφρά μείωση 0,8% τον Απρίλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Μάρτιο, κατέγραψε ωστόσο αύξηση 30% σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2021. Το ιστορικό υψηλό του έτους διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία του Μαρτίου, οπότε ο γενικός δείκτης ανήλθε στις 159,7 μονάδες και σημείωσε 13,2% αύξηση σε σχέση με τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αυτή είναι, μάλιστα, η μεγαλύτερη μηνιαία μεταβολή που έχει σημειωθεί τα τελευταία τρία χρόνια.
Τις 148,7 μονάδες φτάνει μέχρι στιγμής για το 2022 ο γενικός δείκτης των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων (Food Price Index), ενώ τα προηγούμενα υψηλά είχαν σημειωθεί το 2011 με 131,9 μονάδες, το 2021 με 125,7 μονάδες, το 2012 με 122,8 μονάδες, το 2013 με 120,1 μονάδες και το 2008 με 117,5 μονάδες.
Μελετώντας τα ετήσια δεδομένα για την εξέλιξη του δείκτη ανά ομάδα προϊόντων, τα οποία παρέχει ο FAO από το 1990 και εφεξής, προκύπτει ότι τα φυτικά έλαια είναι η ομάδα που φαίνεται να επηρεάζει την «εκτίναξη» του γενικού δείκτη. Συγκεκριμένα, ο δείκτης ονομαστικών τιμών για τα φυτικά έλαια φτάνει τις 219,3 μονάδες το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση 33% σε σύγκριση με το 2021, οπότε είχε παρουσιάσει άνοδο 66% σε σχέση με το 2020. Σημαντική αύξηση παρατηρείται και στις διεθνείς τιμές των δημητριακών και των γαλακτοκομικών προϊόντων.
Εστιάζοντας στα μηνιαία δεδομένα του γενικού δείκτη ονομαστικής τιμής τα τελευταία τρία χρόνια, από τον Απρίλιο του 2019 και έπειτα, η μεγαλύτερη αύξηση τιμών, σε μηνιαίο επίπεδο, παρατηρείται τον Μάρτιο του 2022, οπότε ο γενικός δείκτης ονομαστικών τιμών τροφίμων του FAO διαμορφώθηκε στις 159,7 μονάδες και αυξήθηκε κατά 13,2% σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Προγενέστερη αυξημένη μηνιαία μεταβολή του γενικού δείκτη παρατηρείται τον Μάιο του 2021, με αύξηση 5% σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2021.
