Το πιο σκληρό του πρόσωπο στα ελληνικά νοικοκυριά εξακολουθεί να δείχνει το κύμα ακρίβειας που πλήττει την οικονομία, με τις ανατιμήσεις στα βασικά είδη διατροφής να μην λένε να κοπάσουν. Παρά τα θετικά νέα δια στόματος της Κομισιόν για την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς εποπτείας τον ερχόμενο Αύγουστο, οι καταναλωτές παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα το ράλι τιμών στο οποίο έχουν επιδοθεί σχεδόν όλα τα είδη τροφίμων, με τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς να μοιάζουν έτοιμοι να τιναχτούν στον αέρα.
Οι καταναλωτές βλέπουν αρκετά πιο «φουσκωμένο» το παραδοσιακό καλάθι της νοικοκυράς το τελευταίο διάστημα, ενώ την ίδια ώρα πληθαίνουν οι ενδείξεις για νέο γύρο ανατιμήσεων στα τρόφιμα ενόψει του καλοκαιριού.
Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για «τσιμπημένους» τιμοκαταλόγους στα σούπερ μάρκετ ενόψει του Ιουνίου, προαναγγέλλοντας νέες αυξήσεις τιμών. Η Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί για τα καλά στη δίνη του πληθωρισμού, ενώ για την ώρα δεν φαίνονται τάσεις αποκλιμάκωσης του φαινομένου. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του πληθωρισμού επιβεβαίωσαν άλλωστε πως τα χειρότερα δεν έχουν περάσει ακόμη, αφού τον Απρίλιο ο Γενικός Δείκτης Τιμών αυξήθηκε κατά 10,2%, έναντι ανόδου κατά 8,9% τον Μάρτιο, κατά 7,2% τον Φεβρουάριο και κατά 6,2% τον Ιανουάριο.
Μέσα σε ένα χρόνο (από τον Απρίλιο του 2021 μέχρι και φέτος), οι τιμές σε ένα ευρύ φάσμα τροφίμων καταγράφουν διψήφια ποσοστά ανόδου, με τα έλαια και τα λίπη να μετρούν αυξήσεις τιμών έως 22%, το ψωμί και τα δημητριακά 10%, τα κρέατα 14,1%, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά 11,7%, τα λαχανικά 13,8%, ενώ οι ανατιμήσεις στα νωπά φρούτα φτάνουν έως το 8,6%.
Το σπιράλ ανόδου των τιμών σε πρώτες ύλες, ενέργεια, μεταφορές που ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες - και έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία - αποτελεί μια πραγματική «ωρολογιακή βόμβα» τόσο για τα εισοδήματα, όσο και για την πορεία της κατανάλωσης. Το κόστος για το καλάθι της νοικοκυράς γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτο, τα πορτοφόλια των καταναλωτών εμφανίζονται ολοένα και πιο άδεια, ενώ όλα συνηγορούν πως η «καταιγίδα» δεν θα περάσει τόσο εύκολα, με τους επόμενους μήνες να προμηνύονται εξαιρετικά δύσκολοι.
Ενδεικτικά είναι τα τελευταία στατιστικά δελτία τιμών του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), ημερομηνίας 23 Μαΐου, που αποτυπώνουν τις αυξημένες τιμές στις οποίες πωλούνται φρούτα, λαχανικά και κρέατα - βασικά αγαθά που δεν λείπουν από κανένα οικογενειακό τραπέζι. Οι τιμές που ακολουθούν αφορούν στη χονδρική πώληση, οπότε δεν αποκλείεται να «τσιμπήσουν» ακόμη περισσότερο μέχρι τα προϊόντα να φτάσουν στους τελικούς καταναλωτές.
Πόσα πληρώνουμε πλέον για φρούτα, λαχανικά και κρέατα
Άνηθος και μαϊντανός πωλούνται με επικρατούσα τιμή στα 0,28 ευρώ, από 0,23 ευρώ πέρυσι, ενώ τα βλήτα κοστίζουν πλέον 1,50 ευρώ, όταν πέρυσι κυμαίνονταν στα 0,80 ευρώ και την περασμένη εβδομάδα στα 1,40 ευρώ. Στα καρότα η επικρατούσα τιμή είναι στα 0,50 ευρώ από 0,40 ευρώ πέρυσι, τα φρέσκα κρεμμυδάκια πωλούνται πλέον έναντι 0,80 ευρώ, από 0,70 ευρώ τέτοια εποχή πέρυσι, ενώ τα ξερά κρεμμύδια νέας σοδειάς έχουν αυξηθεί στα 0,70 ευρώ από 0,53 ευρώ που πωλούνταν την περασμένη χρονιά.
Στα 0,35 ευρώ κυμαίνεται η τιμή στα λάχανα από 0,30 ευρώ πέρυσι, ενώ για τις μελιτζάνες (φλάσκες), η επικρατούσα τιμή διαμορφώνεται στο 1,00 ευρώ, από 0,60 ευρώ πέρυσι. Με 0,60 ευρώ αγοράζει πλέον κανείς παντζάρια έναντι 0,50 ευρώ την περασμένη χρονιά, ενώ στα 0,75 ευρώ κυμαίνεται η επικρατούσα τιμή στα ραδίκια (άγρια καλλιεργούμενα), από 0,60 ευρώ πέρυσι. Για 0,70 ευρώ πωλείται το σπανάκι, έναντι 0,60 ευρώ πέρυσι, ενώ αντίστοιχα, η επικρατούσα τιμή για τις τομάτες είναι στα 0,70 ευρώ, από 0,60 ευρώ πέρυσι.
Πιο ακριβά πωλούνται και τα φασολάκια, με τα τσαουλιά να κυμαίνονται στα 2,00 ευρώ από 1,80 ευρώ πέρυσι και τα μπαρμπούνια στα 2,50 ευρώ από 1,30 ευρώ πέρυσι. Στα 0,75 ευρώ κυμαίνεται η επικρατούσα τιμή στα λεμόνια, από 0,55 ευρώ πέρυσι, ενώ τα αχλάδια (κρυστάλλια) κυμαίνονται στα 1,40 ευρώ από 1,15 ευρώ πέρυσι. Έναντι 2,30 ευρώ πωλούνται τα πρώιμα βερίκοκα από 2,00 ευρώ πέρυσι, ενώ για τα πορτοκάλια (βαλέντσια) η επικρατούσα τιμή είναι στα 0,50 ευρώ, από 0,45 ευρώ την περασμένη χρονιά.
«Τσιμπημένες» εμφανίζονται οι τιμές και στα κρέατα. Σύμφωνα πάντα με το δελτίο τιμών του ΟΚΑΑ, τα γιδοπρόβατα πωλούνται με επικρατούσα τιμή τα 3,90 ευρώ (το κιλό), όταν το εύρος τιμών το 2021 κυμαινόταν μεταξύ 3,00 και 3,55 ευρώ. Στα χοιρινά (εγχώρια μαδητά μισάδια) η επικρατούσα τιμή είναι στα 2,80 ευρώ, από 2,20-2,40 ευρώ το 2021 και 2,40-2,60 ευρώ το 2020, ενώ ανοδικά κινούνται οι τιμές και στα χοιρινά εισαγωγής. Τα μαδητά μισάδια εξωτερικού πωλούνται με επικρατούσα τιμή τα 2,85 ευρώ, από 2,30 -2,50 ευρώ την περασμένη χρονιά.
«Μαχαίρι» στην κατανάλωση
Την ώρα που οι ανατιμήσεις στο χώρο των τροφίμων δείχνουν να εδραιώνονται, προκαλώντας ένα ευρύ αίσθημα ανησυχίας για το μέλλον χιλιάδων νοικοκυριών στην Ελλάδα, οι επιπτώσεις στην κατανάλωση γίνονται ολοένα και πιο αισθητές. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εταιρείας NielsenIQ, ο τζίρος του λιανεμπορίου τροφίμων ήταν πτωτικός το φετινό Πάσχα, καθώς οι καταναλωτές προσπαθούσαν, στη σκιά της εκτίναξης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και των καυσίμων, να… κόψουν δαπάνες από παντού, ακόμη και από τα είδη διατροφής.
Ο συνολικός τζίρος κινήθηκε πτωτικά κατά 5,4% την εβδομάδα πριν το Πάσχα σε σχέση με πέρυσι και παρά το γεγονός πως παραδοσιακά εκείνες τις ημέρες κορυφώνονται τα ψώνια για το πασχαλινό τραπέζι.
Υπενθυμίζεται όμως ότι η τάση για το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ήταν αρνητική και κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2022, καθώς οι καταναλωτές προσπαθούν να μειώσουν τις δαπάνες ακόμη και στα σούπερ μάρκετ, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις και οι μεγάλες αυξήσεις τιμών σε ενέργεια και καύσιμα, έχουν συρρικνώσει την αγοραστική τους δύναμη, ακόμη και για τις βασικές κατηγορίες τροφίμων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο καταναλωτής προβληματίζεται για τις τιμές, καθώς νιώθει περισσότερο από ποτέ ότι η ανοδική τους πορεία μοιάζει να μην έχει τέλος…
Απανωτά τα «καμπανάκια» για τις διεθνείς τιμές τροφίμων
Την ίδια στιγμή δραματικές είναι οι προβλέψεις που διατυπώνονται για τη διαμόρφωση των διεθνών τιμών των τροφίμων, καθώς ενισχύεται ο κίνδυνος για μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία που μετρά ήδη τρεις μήνες.
«Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια ‘τέλεια καταιγίδα μέσα σε μια τέλεια καταιγίδα’ όταν πρόκειται για την επισιτιστική κρίση», προειδοποίησε τη Δευτέρα ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ. Μάλιστα, όπως εξήγησε, αυτή τη στιγμή ο κόσμος αντιμετωπίζει πρόβλημα τιμολόγησης των τροφίμων, ωστόσο λόγω των ζητημάτων που προκύπτουν στα λιπάσματα και την παραγωγή τροφίμων θα μπορούσαμε «να έχουμε πρόβλημα διαθεσιμότητας τροφίμων». Υπάρχουν 49 εκατομμύρια άνθρωποι σε 43 χώρες που «βρίσκονται στα πρόθυρα του λιμού» και ο κόσμος θα αντιμετωπίσει λιμό, αποσταθεροποίηση και μαζική μετανάστευση αν δεν προλάβουμε το πρόβλημα, εξήγησε, μιλώντας στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός.
«Ενδέχεται να υπάρξει μεγάλη πείνα και μάλιστα πείνα που θα μπορούσε να κάνει τους θανάτους από τον ίδιο τον πόλεμο να φαίνονται ελάχιστοι», ανέφερε, σε εξαιρετικά δραματικούς τόνους, μόλις πριν από ένα 24ωρο ο υπουργός Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου, Γκραντ Σαπς. «Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο η Ουκρανία επηρέαζε και επηρεάζει το καλάθι του ψωμιού ανά τον κόσμο», εξήγησε.
«Η αποτυχία αναμόρφωσης του διεθνούς συστήματος τροφίμων επέτρεψε στον πόλεμο να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα παγκόσμια επισιτιστική κρίση – την τρίτη κατά σειρά μέσα σε 15 χρόνια», προειδοποίησε, μέσω πρόσφατης έκθεσής της, η διεθνής ομάδα εμπειρογνωμόνων για τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων (IPES-Food). Και αυτή η έκθεση κάνει λόγο για «μια τέλεια καταιγίδα», εστιάζοντας στην ξέφρενη πορεία των διεθνών τιμών τροφίμων και την εκτόξευση – στα ύψη – της επισιτιστικής ανασφάλειας για τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου.
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα διατηρήσει στα ύψη τις τιμές των τροφίμων για τουλάχιστον έναν χρόνο», προβλέπουν, από την πλευρά τους, οι αναλυτές της Rabobank, παρακολουθώντας το «πάρτι τιμών» των αγροτικών προϊόντων στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. «Ο κόσμος δεν έχει ακόμη βιώσει τον πλήρη αντίκτυπο της βαριάς απουσίας της Ουκρανίας από την εφοδιαστική αλυσίδα. Αυτό είναι κάτι που θα γίνει αισθητό προσεχώς…», εκτιμούν.
