Την ένταξη του έργου «Πρόγραμμα βελτίωσης οδικής ασφάλειας στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο» στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ενέκρινε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης.
Επί της ουσίας το έργο αφορά στις προτάσεις που θα υποβληθούν από τους Δήμους και τις Περιφέρειες αλλά και στην Τεχνική Βοήθεια για την αξιολόγηση αυτών. Η πρόσκληση για προτάσεις θα αφορά στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας των ΟΤΑ και αποσκοπεί στη βελτίωση της παρεχόμενης οδικής ασφάλειας και τη μείωση των ατυχημάτων.
Αναφορικά με τα χρονοδιαγράμματα και τα ορόσημα της δράσης, η ανάθεση συμβάσεων για την οδική ασφάλεια — πρώτη δέσμη συμβάσεων έχει τεθεί για το 2ο τρίμηνο 2023. Η ανάθεση συμβάσεων για την οδική ασφάλεια — όλες οι συμβάσεις ορίστηκε για το 2ο τρίμηνο 2024, ενώ η ολοκλήρωση του έργου για την οδική ασφάλεια έχει περιθώριο ολοκλήρωσης το 4ο τρίμηνο 2025.
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα «Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας» είχε βρει θέση στο χρηματοδοτικό πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης με ποσό μάλιστα ύψους 450 εκατ. ευρώ. Αφορά στην αποκατάσταση του οδικού δικτύου και επισκευή επικίνδυνων οδοστρωμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας, προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο λειτουργίας και ασφάλειας των οδικών μεταφορών.
Το έργο αφορά στην υλοποίηση βραχυπρόθεσμων επεμβάσεων σε θέσεις Μειωμένης Οδικής Ασφάλειας του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πιο συγκεκριμένα οι επεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν αναβάθμιση και αντικατάσταση του εξοπλισμού της οδού, όπως διαγράμμιση, σήμανση οριζόντια και κατακόρυφη, πινακίδες σήμανσης, ανακλαστήρες οδοστρώματος, στηθαία ασφαλείας, Η/Μ εγκαταστάσεις εργασίες ηλεκτροφωτισμού κλπ.
Επίσης, τοπικά, προβλέπεται συμπλήρωση – ανακατασκευή της υποδομής, όπως επισκευή φθορών οδοστρώματος, αντικατάσταση της παλαιάς επιφανειακής ασφαλτικής στρώσης με νέα αντιολισθητική, συμπλήρωση υλικού ερείσματος, καθαρισμός – μόρφωση υφιστάμενης τριγωνικής τάφρου, καθαρισμός περιοχής για αύξηση ορατότητας (αποξήλωση εμποδίων και αποψίλωση ζωνών που εμποδίζουν την ορατότητα) κλπ. Το πρόγραμμα φιλοφοξεί να μειώσει τους κινδύνους οδικών ατυχημάτων και τις συνέπειές τους (απώλειες ζωής, τραυματισμοί, αναπηρίες) και έχει θετικές αναπτυξιακές επιπτώσεις, ιδίως στις περιοχές με υψηλή φόρτιση του οδικού δικτύου -λόγω τουρισμού- στη διάρκεια των θερινών μηνών. Το project καλύπτει παρεμβάσεις σε περισσότερα από 7.000 επικίνδυνες τοποθεσίες σε 2.500 χλμ. δικτύου. Όπως σημειώνονταν, η υλοποίηση της επένδυσης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025. Στο Q2 του 2023 αναμένονται οι συμβάσεις για τουλάχιστον 2.300 σημεία και στο β’ εξάμηνο του 2024 για το σύνολο.
Έργα που φαίνονται «μικρά», όπως ο σωστός φωτισμός, η κατάλληλη σήμανση, οι επισκευές και διαπλατύνσεις κ.α., αλλά μπορεί να είναι τελικά πολύ σημαντικά για τους οδηγούς και για την καθημερινότητα των πολιτών. Άλλωστε, το επαρχιακό ή δευτερεύον οδικό δίκτυο είναι εκείνο που χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα επικίνδυνο και τα έργα θα γίνουν με στόχο να βελτιωθούν τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά αλλά και να αυξηθεί το επίπεδο ασφάλειας με σκοπό να μειωθούν περαιτέρω τα τροχαία ατυχήματα.
Συνοπτική περιγραφή φυσικού αντικειμενικού έργου
Όσον αφορά στο παρόν έργο που μπήκε στο Τ.Α., σχετίζεται με τις προτάσεις που θα υποβληθούν από τους Δήμους και τις Περιφέρειες αλλά και στην Τεχνική Βοήθεια για την αξιολόγηση αυτών. Η πρόσκληση για προτάσεις θα αφορά στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας των ΟΤΑ και αποσκοπεί στη βελτίωση της παρεχόμενης οδικής ασφάλειας και τη μείωση των ατυχημάτων. Οι δράσεις που είναι επιλέξιμες περιλαμβάνουν βελτιώσεις στην ασφάλεια του οδικού δικτύου σε ολόκληρη τη χώρα με σκοπό τη μείωση του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων, καλύπτοντας παρεμβάσεις σε επικίνδυνα σημεία του δικτύου. Οι δράσεις αυτές δεν θα βλάπτουν σημαντικά τους περιβαλλοντικούς στόχους.
Ειδικότερα, για τις παρούσες ανάγκες, το οδικό δίκτυο αρμοδιότητας των ΟΤΑ, αναλόγως της θέσης ανάπτυξής του, διακρίνεται στις εξής κατηγορίες:
Α) Στο αμιγώς αστικό οδικό δίκτυο, που αναπτύσσεται εντός των ορίων των οικισμών ή και βιομηχανικών – βιοτεχνικών περιοχών.
Β) Στο υπεραστικό - περιαστικό οδικό δίκτυο. Σε κάθε περίπτωση επιλέξιμες προς χρηματοδότηση είναι στοχευμένες επεμβάσεις – βελτιώσεις – τροποποιήσεις επί του υφιστάμενου οδικού δικτύου, οι οποίες ανά κατηγορία οδικού δικτύου εξειδικεύονται στις κάτωθι δράσεις και ενέργειες:
Α. Αστικό οδικό δίκτυο Δράση
Α1. Μέτρα μείωσης της ταχύτητας Δράση
Α2. Μέτρα μείωσης του κυκλοφοριακού φόρτου Δράση
Α3. Μέτρα ενθάρρυνσης της χρήσης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Δράση
Α4. Μέτρα αναμόρφωσης του αστικού οδικού περιβάλλοντος
Β. Υπεραστικό οδικό δίκτυο Δράση
Β1. Μέτρα βελτίωσης της οδικής ασφάλειας υπεραστικών – περιαστικών οδών
Στόχος κάθε πρότασης πρέπει να είναι η ισορροπημένη εναρμόνιση των προτεινόμενων υποδομών με τις υφιστάμενες, δημιουργώντας κατά το δυνατόν ολοκληρωμένες παρεμβάσεις και όχι αποσπασματικές και ημιτελείς ενέργειες.
Οριζόντιες επικουρικές δράσεις
- Απόκτηση της απαιτούμενης εδαφικής έκτασης για την εγκατάσταση των προτεινόμενων μονάδων, εφόσον απαιτείται, με επιλέξιμη δαπάνη έως 15% του προϋπολογισμού του σχετικού υποέργου.
- Έργα σύνδεσης, μεταφοράς, αποκατάστασης δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (ΟΚΩ), εφόσον απαιτείται.
- Αρχαιολογικές έρευνες-εργασίες-επίβλεψη, εφόσον απαιτείται.
- Παρεμβάσεις και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, αξιοποίησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, υποδομών ηλεκτροκίνησης και ευφυή συστήματα διαχείρισης - διανομής – αποθήκευσης - κατανάλωσης ενέργειας (Φ/Β στους χώρους στάθμευσης, γεωθερμία, BMS/BEMS, σταθμοί φόρτισης κ.α.), με συνολική επιλέξιμη δαπάνη έως το 10% του συνολικού προϋπολογισμού της πράξης.
- Ευφυείς εφαρμογές/δράσεις/συστήματα Πρόληψης - Παρακολούθησης - Ελέγχου - Προστασίας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές κτλ) και Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης/παρακολούθησης για τους πολίτες - χρήστες - αρμόδιους φορείς (πολιτική προστασία, πυροσβεστική, αστυνομία κ.α.), με επιλέξιμη δαπάνη έως 10% του προϋπολογισμού της πράξης.
Κοινωνικές κατηγορίες
Όπως αναφέρεται το Τεχνικό Δελτίο, οι επιπτώσεις του έργου ανά πυλώνα Ανάπτυξης είναι: Απασχόληση, Δεξιότητες και Κοινωνική Συνοχή.
Το έργο συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, λόγω της παράλληλης ανάπτυξης εργοταξίων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Επίσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κατασκευαστικές εργασίες δύνανται να απασχολούν πάνω από 100 διαφορετικά επαγγέλματα, το έργο συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε κλάδους που σχετίζονται με τον κατασκευαστικό κλάδο (έμμεση απασχόληση). Επιπρόσθετα, το έργο έχει θετικές αναπτυξιακές επιπτώσεις στον τουριστικό τομέα. Το έργο συμβάλλει στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας συγκεκριμένων τουριστικών προορισμών, όπου παρατηρούνται υψηλοί κυκλοφοριακοί φόρτοι ιδίως κατά τους θερινούς μήνες, μέσω της αναβάθμισης των υφισταμένων οδικών συνδέσεων και της μείωσης των κινδύνων οδικών ατυχημάτων.
Πράσινη Μετάβαση
Βελτιώνει τη λειτουργία και την ασφάλεια του οδικού δικτύου, συμβάλλοντας παράλληλα στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων λόγω της μείωσης των εκπομπών καυσαερίων. Έξυπνη, Βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς Ανάπτυξη Το έργο ενσωματώνει στοιχεία έξυπνης τεχνολογικής υποδομής, ενισχύοντας την διαλειτουργικότητα και εισάγοντας αυτές τις τεχνολογίες στο δευτερεύον οδικό δίκτυο.
Διασφάλιση λειτουργίας έργου μετά την ολοκλήρωσή του
Το έργο στοχεύει:
- στη βελτίωση της λειτουργίας και ασφάλειας του οδικού δικτύου συμβάλλοντας παράλληλα στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων λόγω της μείωσης των εκπομπών καυσαερίων
- στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης (άμεσης και έμμεσης) με την τόνωση του κατασκευαστικού κλάδου - στην ενσωμάτωση στοιχείων έξυπνης τεχνολογίας στο τομέα των μεταφορών και την εισαγωγή τους στο δευτερεύον οδικό δίκτυο.
Οι στόχοι του έργου βρίσκονται σε πλήρη εναρμόνιση με τους στόχους του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και ειδικότερα της Πράσινης Μετάβασης, της Έξυπνης και Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Οικονομικής και Κοινωνικής Συνοχής. Εξάλλου το έργο περιλαμβάνεται στα προτεινόμενα έργα του τομέα των μεταφορών του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Οι κύριοι ωφελούμενοι από την υλοποίηση του έργου είναι οι χρήστες των οδικών δικτύων (εθνικών και περιφερειακών), οι περιφερειακές οικονομίες και οι τοπικές κοινωνίες. Λόγω της μεγάλης χωρικής διασποράς των επεμβάσεων οδικής ασφάλειας το έργο θα επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα το σύνολο της ελληνικής επικράτειας.
