Εγκρίθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ελληνικό Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Πρόγραμμα ΔΑΜ) και τα τρία Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που το συνοδεύουν, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 1,63 δισ. ευρώ. Το ελληνικό σχέδιο θα επωφεληθεί από επιχορηγήσεις ύψους 1,38 δισ. ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ).
Πρόκειται για το 1ο Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που εγκρίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γεγονός που επικυρώνει με τον πιο επίσημο τρόπο το υψηλό επίπεδο και την ποιότητα του εθνικού σχεδιασμού για τη μετάβαση της χώρας μας σε κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Αυτή η πρωτιά καθιστά πλέον εφικτή τη χρηματοδότηση έργων και επενδύσεων που θα δώσουν νέα πνοή ανάπτυξης στις επηρεαζόμενες περιοχές, με βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Στις περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο από την ενεργειακή και κλιματική μετάβαση, το πρόγραμμα θα στηρίξει την απανθρακοποίηση στη Δυτική Μακεδονία, τη Μεγαλόπολη και στους παρακείμενους δήμους και τη σταδιακή κατάργηση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα στα νησιά Βορείου-Νοτίου Αιγαίου και στην Κρήτη. Η στήριξη από το ΤΔΜ θα ενισχύσει τη διαφοροποίηση και τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας, τις νέες θέσεις εργασίας και την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των ατόμων που επηρεάζονται από τη μετάβαση.
Περισσότερα από τα μισά κονδύλια θα στηρίξουν την επιχειρηματικότητα μέσω της χρηματοδότησης υφιστάμενων και νέων επιχειρήσεων, επιχειρηματικών υποδομών και ισχυρότερων δεσμών μεταξύ επιχειρήσεων και έρευνας και καινοτομίας.
Ένα άλλο μεγάλο μέρος των κονδυλίων (το 20,4% του συνόλου) θα ενισχύσει τους ανθρώπινους πόρους και τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού στις επηρεαζόμενες περιοχές (απόκτηση δεξιοτήτων, αναβάθμιση δεξιοτήτων, επανειδίκευση) και θα προωθήσει την απασχόληση. Η στήριξη του ΤΔΜ θα στοχεύει επίσης στην ενεργειακή μετάβαση, την προσαρμογή της χρήσης γης και την κυκλική οικονομία (ενεργειακές αναβαθμίσεις, ενίσχυση της ιδιοπαραγωγής μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ηλεκτροκίνηση και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας).
Δύο δράσεις στρατηγικής σημασίας αποτελούν επίσης μέρος του προγράμματος:
- η «Ζώνη Καινοτομίας» της Δυτικής Μακεδονίας, ένας κεντρικός φορέας για την ανάπτυξη υποδομών και δράσεων για την καινοτόμο επιχειρηματικότητα·
- ο «Κόμβος Βιοοικονομίας 360°» στους δήμους Μεγαλόπολης, Γορτυνίας, Οιχαλίας και Τρίπολης αποσκοπεί στον μετασχηματισμό της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε όλο το φάσμα της αξιακής αλυσίδας της βιοοικονομίας (γεωργικά προϊόντα διατροφής, κυκλική και ψηφιακή οικονομία).
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης δήλωσε σχετικά: «Με χαρά και υπερηφάνεια ανακοινώνω σήμερα στον ελληνικό λαό ότι εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και τα τρία Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που το συνοδεύουν, συνολικού προϋπολογισμού 1,63 δις ευρώ. Η σκληρή και συστηματική δουλειά μας, επί τρία συνεχόμενα χρόνια στο Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων, αποφέρει καρπούς σε όλους τους τομείς: 1η η Ελλάδα στην απορρόφηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ, 1η στην υποβολή και έγκριση από την Ευρ. Επιτροπή του ΕΣΠΑ 2021-27, 1ο πρόγραμμα που εγκρίνεται στην ΕΕ το ελληνικό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-27», 1ο πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που εγκρίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ελληνικό πρόγραμμα ΔΑΜ. Το νέο πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης φέρνει επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας, ανάπτυξη και προκοπή σε σημαντικές περιοχές της χώρας μας, που καθίσταται έτσι πρωτοπόρος στην πράσινη μετάβαση με ταυτόχρονη στήριξη της κοινωνίας και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του τόπου μας. Θέλω για ακόμη μια φορά να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου στο Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων, την αρμόδια Επίτροπο, κα Ελίζα Φερέιρα και φυσικά τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους υπηρεσιακούς παράγοντες».
Ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Νίκος Παπαθανάσης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η σημερινή έγκριση του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης έρχεται ως επισφράγισμα των προσπαθειών της Κυβέρνησης για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας σε μια πράσινη και κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Είναι το 1ο εγκεκριμένο Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης στην ΕΕ, γεγονός που αποδεικνύει την ισχυρή μας βούληση για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Πλέον ανοίγεται μια νέα σελίδα για την ανάπτυξη των περιοχών μετάβασης, με ουσιαστική στήριξη των τοπικών κοινωνιών. Με ορθολογικό σχεδιασμό και συντονισμένα βήματα προχωράμε στην εφαρμογή του Προγράμματος προς ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα μας που δούλεψε σκληρά για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη που μου ανέθεσε την αρμοδιότητα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και την υλοποίηση του οράματός του για την βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη της πατρίδας μας».
Ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ κ. Πελοπίδας Καλλίρης δήλωσε: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη χώρα μας ότι το ελληνικό Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης είναι το 1ο εγκεκριμένο Πρόγραμμα ΔΑΜ σε όλη την Ευρώπη. Αυτή η πρωτιά δεν προσφέρει μόνο αναγνώριση για την ποιότητα της δουλειάς που έχει γίνει αλλά αναδεικνύει και την ουσιαστική ευθύνη όλων μας για την επίτευξη του εθνικού στόχου για την μετάβαση της χώρας μας στην κλιματική ουδετερότητα. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ειλικρινά τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη για τη διορατικότητά του να θέσει ως εθνικό στόχο την ενεργειακή μετάβαση της χώρας, και μάλιστα από τους πρώτους σε επίπεδο ΕΕ, τον αρμόδιο Αναπληρωτή Υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ. Νίκο Παπαθανάση για την αμέριστη συμβολή και συνεργασία του για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας, τον πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ κ. Κωστή Μουσουρούλη για τον σχεδιασμό αυτού του εγχειρήματος καθώς και όλους και όλες που συνέβαλαν σε αυτή την εθνική επιτυχία. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω και τον Υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων κ. Άδωνι Γεωργιάδη για την αμέριστη συνδρομή του σε όλη την πορεία».
Ο Πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ κ. Κωστής Μουσουρούλης, δήλωσε: «Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη με Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης για τις λιγνιτικές περιοχές και τα εξαρτημένα από το πετρέλαιο νησιά. Ξεκινώντας σε «αχαρτογράφητα νερά», χωρίς να προϋπάρχει μηχανισμός σχεδιασμού, προγραμματισμού, διαχείρισης και υλοποίησης, παραδώσαμε ένα ολοκληρωμένο και πολυδιάστατο εθνικό Σχέδιο, ένα αυτοτελές Πρόγραμμα και τρία διακριτά Εδαφικά Σχέδια, δυο για τις λιγνιτικές περιοχές και ένα για τα νησιά. Η σημερινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άνοιξε τον δρόμο για την ισχυρή χρηματοδότηση ενός συνεκτικού πλέγματος έργων και δράσεων, τις οποίες προετοιμάσαμε με στόχο η μετάβαση των περιοχών αυτών προς την κλιματική ουδετερότητα να γίνει με τρόπο κοινωνικά δίκαιο, οικονομικά αποδοτικό και προστατευτικό ως προς το περιβάλλον, τη φύση και τον πολιτισμό. Ευχαριστώ από καρδιάς τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής, την άξια ομάδα συνεργατών μας, τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τούς τεχνικούς και νομικούς μας συμβούλους, τα μέλη των Ομάδων Διοίκησης Έργου και των θεματικών Επιτροπών και όλους όσοι συνέβαλαν στη σημερινή επίσημη αναγνώριση της ποιότητας της δουλειάς μας».
Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε: «Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας κατέστησε ακόμα πιο επείγουσα τη μετάβαση της Ευρώπης σε καθαρές μορφές ενέργειας. Πρέπει να γυρίσουμε τη σελίδα στα ορυκτά καύσιμα ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν και να προστατεύσουμε τις ευάλωτες ομάδες από τους μη οικονομικά προσιτούς λογαριασμούς ενέργειας, επιταχύνοντας την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Υπό το πρίσμα των υψηλών ενεργειακών τιμών, ο κίνδυνος περαιτέρω αύξησης των ανισοτήτων είναι πραγματικός. Ως το πρώτο κράτος μέλος που οριστικοποίησε το οικείο σχέδιο δίκαιης μετάβασης, η Ελλάδα θα λάβει τώρα πρόσθετη στήριξη για την ανάπτυξη μιας πράσινης, ανθεκτικής και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας με αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας για όλους. Καλά νέα για την Ελλάδα, τις περιφέρειές της και όλους τους πολίτες της!».
Η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κ. Ελίζα Φερέιρα, δήλωσε: «Χαίρομαι που βλέπω μια τόσο ισχυρή δέσμευση στην πολιτική συνοχής και την πράσινη και ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, το πρώτο κράτος μέλος που έλαβε έγκριση για τη συμφωνία εταιρικής σχέσης της για το διάστημα 2021-2027, είναι και η πρώτη χώρα που έλαβε έγκριση για το πρόγραμμα και τα σχέδιά της στο πλαίσιο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Η Ελλάδα κινείται με ταχείς ρυθμούς προς μια πράσινη και δίκαιη ανάπτυξη για όλους».
