Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, την 1η Ιουλίου η ΕΚΤ διακόπτει την λειτουργία του APP, όπως έγινε πριν από μερικούς μήνες και με το PEPP.
Και θα ακολουθήσει η αύξηση των επιτοκίων πιθανώς και μέσα στον ίδιο μήνα.
Όμως η επικείμενη αύξηση των επιτοκίων, ως απάντηση στον πληθωρισμό στην Ευρώπη, αυτόματα – όπως επιβεβαίωσαν τα γεγονότα την περασμένης Τετάρτης/Πέμπτης – επαναφέρει το θέμα της κρίσης του δημόσιου χρέους στην Ευρώπη.
Στις οικονομίες με υψηλό χρέος, ειδικά όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, η «αναβίωση» της αίσθησης του 2011 – 2012, είναι ισχυρή και υποχρέωσε την ΕΚΤ να συγκαλέσει εκτάκτως το ΔΣ, για να δεσμευθεί οτι θα πάρει μέτρα για να αντιμετωπίσει την αναδυόμενη πραγματική απειλή της εκρηκτικής αύξησης των spreads στις υπερχρεωμένες οικονομίες.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ δεν θα είχε τα αποτελέσματα που τελικά είχε (π.χ. επαναφορά του ιταλικού spread σε χαμηλότερα επιπέδα), αν δεν είχε ενεργοποιηθεί το εν ισχύ ακόμα APP με τις δυνατότητες αγοράς ομολόγων 20 δις τον μήνα. Δεν έχει εκδοθεί ακόμα το δελτίο της ΕΚΤ για να μάθουμε το πόσα «ξοδεύτηκαν» εκείνο βράδυ για ιταλικά ομόλογα, αλλά σύντομα αυτό θα γίνει γνωστό...
Η ΕΚΤ δεν μπορεί να αποφύγει να αυξήσει τα επιτόκια, για να αντιμετωπίσει την υπερβολική εξασθένηση του ευρώ και ως εκ τούτου, τον υψηλότερο πληθωρισμό. Αλλά αυτό φέρνει στην επιφάνεια το πραγματικό πρόβλημα του χρέους, με τις αγορές έτοιμες να εκμεταλλευτούν και το χιλιοστό εδάφους που θα τους δοθεί με την απόσυρση των προγραμμάτων στήριξης ΕΚΤ από την 1η Ιουλίου.
Το «νέο εργαλείο» και οι παρενέργειες
Αναμφίβολα χρειάζεται ένα «νέο εργαλείο» με το οποίο θα επιχειρηθεί το δύσκολο έργο της αύξησης των επιτοκίων, χωρίς να σπάσει και να «κατακερματισθεί» η ραχοκοκαλιά της Ευρώπης.
Το πρόβλημα όμως είναι οτι αντίθετα με το PEPP και το APP που ήταν οριζόντια «συμμετρικά» προγράμματα, ήτοι εφαρμόζονταν ταυτόχρονα σε όλες τις οικονομίες, ένα «νέο εργαλείο» παρέμβασης για τις οικονομίες που θα πιεσθούν, αυτομάτως τις «μαρκάρει» σαν τους επικίνδυνους κρίκους της ευρωπαϊκής αλυσίδας, όπως έγινε με την Ελλάδα το 2011 – 2012.
Η ΕΚΤ δεν ανέφερε ούτε μία λέξη για το πως θα ενεργοποιείται το περιβόητο «νέο εργαλείο» και με τι προϋποθέσεις. Θα το ζητάει η υπό πίεση χώρα ή θα είναι πρωτοβουλία της ΕΚΤ; Και αν ναι τότε με τι προϋποθέσεις θα δίνεται η στήριξη;
Το πρώτο πρόγραμμα που είχε εξαγγείλει ο Μάριο Ντράγκι το 2012 – και δεν εφαρμόσθηκε ποτέ – το OMT είχε ως προϋπόθεση την δημοσιονομική εποπτεία της υπό στήριξη χώρας.
Αλλά αυτό είναι ένα μείζον πολιτικό πρόβλημα εφ' όσον τεθεί.
Χθες στο Eurogroup ο πρόεδρος κ. Ντόναχιου είπε οτι δεν έγινε καμία σχετική συζήτηση για το ενδεχόμενο σύνδεσης του «νέου εργαλείου» με προϋποθέσεις εποπτείας και δημοσιονομικής πειθαρχίας. Αλλά και μόνο η αναφορά της μη γενόμενης συζήτησης αποτελεί από μόνη της αποδοχή του οτι το θέμα υφίσταται...
Και επι του θέματος υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Για παράδειγμα ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ κ. Λίντνερ δήλωσε οτι δεν πρέπει να υπάρχει βιασύνη για παρεμβάσεις γιατί η «πίεση» δεν έχει γίνει και αφόρητη ακόμα, οσο αφορά π.χ. την Ιταλία.
Η καθυστέρηση κοστίζει
Η Ιταλία βέβαια που πρέπει να πληρώσει επιτόκια 4%, ήτοι πάνω από το όριο αντοχής της που είναι το 3,5%, για να δανεισθεί στα δέκα χρόνια, δεν έχει την ίδια άποψη...
Κάποιοι στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, λένε οτι δεν θα ήταν παράλογο να συνδεθούν με προϋποθέσεις οι παρεμβάσεις του «νέου εργαλείου». Και «δείχνουν» για παράδειγμα τις αιρεσιμότητες που έχουν τεθεί για τους πόρους του NGEU και των εθνικών προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης. Μάλιστα η Κομισιόιν εμφανίζεται έτοιμη να προτείνει «σύνδεση» των προϋποθέσεων αυτών με τις προσαρμογές που πρέπει να σχεδιασθούν οσο αφορά την αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας με δικής της εποπτεία...
Όλα δείχνουν πως ο «κόσμος» της Ευρώπης αλλάζει μετά την 1η Ιουλίου, αλλά κανείς ακόμα, ούτε οι ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις – ειδικά των υπερχρεωμένων χωρών – δεν φαίνεται έτοιμος να ανοίξει αυτή την πολύ «καυτή» πολιτική συζήτηση.
