Οδεύει η αμερικανική οικονομία προς την ύφεση; Οι απόψεις ποικίλλουν και τα debates παίρνουν φωτιά. Παρότι αυτό δεν έχει δηλωθεί επίσημα από τη στατιστική υπηρεσία, κανείς δεν αμφιβάλλει ότι διανύουμε μια περίοδο μείζονος οικονομικής πίεσης στις ΗΠΑ αλλά και παγκοσμίως. Οι συνθήκες, ωστόσο, είναι εξαιρετικά διαφορετικές σήμερα σε σύγκριση με εκείνες της μεγάλης Οικονομικής Κρίσης του 2008. Το Bloomberg παραθέτει 10 τρόπους με τους οποίους οι δύο κρίσεις διαφέρουν:
Πληθωρισμός
Η διαφορά σε αυτόν τον τομέα είναι προφανής. Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλά πολλών δεκαετιών σχεδόν παντού. Δεν είναι μόνο στις ΗΠΑ και την Eυρωζώνη. Τον βιώνουν και περιοχές που φημίζονταν για τον χαμηλό πληθωρισμό -όπως η Ιαπωνία και η Ελβετία.
Απασχόληση
Από την άλλη πλευρά, έχουμε την ισχυρή αγορά εργασίας. Στις ΗΠΑ το ποσοστό ανεργίας είναι 3,6%. Αντίθετα, στον απόηχο της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης, είχαμε ανεργία 8% που παρέμεινε σε αυτά τα επίπεδα ακόμη και έως τον Ιανουάριο του 2013.
Ευρωπαϊκό stress
Επιστρέφοντας για λίγο στην Ευρώπη, πριν από μια δεκαετία, το αφήγημα ήταν ότι η γερμανική οικονομία ευημερούσε, ενώ η περιφέρεια είχε βυθιστεί σε βαθιά κρίση. Αυτή τη φορά, σε πρώτο πλάνο βρίσκονται οι πιέσεις που ασκούνται στη γερμανική βιομηχανία εξαιτίας των υψηλών τιμών ενέργειας και ο αγώνας για την αντικατάσταση του ακριβού ρωσικού φυσικού αερίου. Το 2012, η Γερμανία είχε να επιδείξει ένα τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα. Τώρα το ισοζύγιό της είναι ελλειμματικό.
Δεν γίνονται όλα για το spread
Οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, όπως η Ιταλία, συνεχίζουν να πληρώνουν υψηλότερο τίμημα για να δανειστούν χρήματα στην αγορά ομολόγων από τη Γερμανία. Όμως, εν μέρει χάρη στην ΕΚΤ, τα πράγματα παραμένουν ήπια σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία. Το spread μεταξύ των 10ετών ομολόγων Ιταλίας-Γερμανίας είναι πολύ μικρότερο από ό,τι ήταν το 2012.
Οι καταναλωτές
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη βρίσκεται σε φρικτή κατάσταση σήμερα. Ωστόσο, οι βασικοί δείκτες καταναλωτικής υγείας είναι μακράν καλύτεροι από οποιαδήποτε περίοδο της τελευταίας μεγάλης ύφεσης. Οι δείκτες της χρεοκοπίας καταναλωτών άρχισαν να αυξάνονται απότομα το 2006 και το 2007, οδηγώντας στην οικονομική κρίση. Παρέμειναν αυξημένοι για αρκετά χρόνια, ακόμη και όταν τα χειρότερα είχαν παρέλθει. Αυτή τη στιγμή, δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο.
Αγορά κατοικιών
Φυσικά, μια μεγάλη διαφορά στην καταναλωτική εικόνα έρχεται από τη στέγαση. Οι τιμές των κατοικιών άρχισαν να πέφτουν στις αρχές του 2006, πολύ πριν από το μεγάλο κραχ. Αυτές τις μέρες βλέπουμε κάποια αδυναμία στην αγορά κατοικιών, αλλά μέχρι στιγμής οι εθνικοί δείκτες για τις τιμές των κατοικιών δεν έχουν αρχίσει να μειώνονται.
Προϊόντα έναντι ρευστότητας
Εξηγείται και από τον χαρακτηριστμό «Μεγάλη Οικονομική Κρίση», αλλά είναι γεγονός ότι πριν από 10 χρόνια, ο κόσμος μαστίζονταν από μια έλλειψη ρευστού, ανεξαρτήτως του αν ήταν οι καταναλωτές ή οι κυβερνήσεις που δεν μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Αυτές τις μέρες, η πίεση αφορά κυρίως στην έλλειψη υλικών πραγμάτων- κυρίως της ενέργειας. Ένας τρόπος για την κατανόηση του φαινομένου, είναι το να συλληφθεί o σημαντικός ρόλος που έπαιξε την τελευταία φορά η Fed προκειμένου να υπάρξει χαλάρωση της πίεσης, ανοίγοντας έκτακτες γραμμές παροχής ρευστότητας σε άλλες χώρες ώστε να εκτονώσει την πίεση από την έλλειψη δολαρίου. Μέχρι στιγμής βλέπουμε χώρες που ψάχνουν για φρέσκιες πηγές αερίου και άλλων εμπορευμάτων, αντί να αναζητούν χρήμα απευθείας. Ένας σπουδαίος τρόπος για να δεις τις νέες διασυνοριακές σχέσεις, είναι, κοιτάζοντας στην τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έναντι των ΗΠΑ μετά την έκρηξη σε ένα τερματικό σταθμό εξαγωγής LNG των ΗΠΑ. Καθώς η εξαγωγική δύναμη των ΗΠΑ περιορίστηκε, οι τιμές στην Ευρώπη ανέβηκαν, ενώ εκείνες στις ΗΠΑ υποχώρησαν. Η ενεργειακή αυτάρκεια είναι η νέα νομισματική αυτάρκεια.
Κεφάλαιο vs Εργασία
Αρχίζοντας την άνοιξη του 2007, το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ άρχισε να σκαρφαλώνει και σε μερικούς μήνες αργότερα, ο δείκτης S&P 500 έφτασε στο απόγειο τού προ της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης επίπεδο. Αυτή τη φορά, οι ρόλοι είναι αντεστραμμένοι. Οι μετοχές είναι σε πτώση επί σχεδόν 8 μήνες τώρα, ενώ το ποσοστό ανεργίας αρνείται να ανέβει ψηλότερα.
Βιομηχανική παραγωγή
Στις ΗΠΑ, η βιομηχανική παραγωγή άρχισε να πέφτει ακριβώς στην αρχή του 2008. Αυτή τη φορά, εξακολουθεί να πιάνει νέα ύψη.
Μισθολογικές αποδόσεις
Οι μισθολογικές αποδόσεις για τους χαμηλότερα αμειβόμενους εργάτες ξεπερνούν μακράν ακόμα και εκείνες των υψηλότερα αμειβόμενων, σύμφωνα με τον μετρητή μισθολογικής αύξησης της Fed της Ατλάντα. Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο που συνέβαινε στο μετά το 2008 περιβάλλον.
Έτσι το εάν οι ΗΠΑ ή άλλα μέρη του κόσμου μπαίνουν και τυπικά στην ύφεση ή όχι, μένει να αποδειχτεί. Αλλά ανεξαρτήτως αυτού, πρόκειται για ένα πολύ διαφορετικό περιβάλλον, με τις δικές του τάσεις και πηγές πίεσης.
