Θα χρειασθούν ίσως μερικά 24ωρα και κάποιες περαιτέρω διευκρινίσεις ή «διαρροές» από την Φρανκφούρτη, για να γίνει κατανοητό τι ακριβώς ανακοίνωσε η ΕΚΤ χθες πέραν της αύξησης των βασικών επιτοκίων κατά 0,5% και του νέου εργαλείου παρέμβασης με το όνομα TPI, προκειμένου να ξεδιπλωθούν στην συνέχεια οι αντιδράσεις των αγορών...
Ένα είναι βέβαιο, η εκτίμηση της ΕΚΤ είναι πως η οικονομική κατάσταση στην ευρωζώνη θα επιδεινωθεί.
Και μέσα σ’ αυτή την «χειρότερη» κατάσταση η ΕΚΤ αυξάνει το κόστος του χρήματος κατά μισή μονάδα, ήτοι όσο ζήτησαν οι «σκληροί» της Βόρειας Ευρώπης.
Είναι μία «στιγμή» που θυμίζει αρκετά την αντίστοιχη «στιγμή» το 2011 όταν ο Ζαν Κλώντ Τρισέ αύξησε τα επιτόκια τη στιγμή που άρχισε να ξεδιπλώνεται η κρίση του χρέους – μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers – και σε ελάχιστους μήνες η ΕΚΤ χρειάσθηκε να κάνει στροφή «μπρος – πίσω» και να ακολουθήσει το Whatever it Takes.
Κάποιοι αναλυτές ήδη μιλούν για επανάληψη της ίδιας ιστορίας, του ίδιου λάθος.
Βλέποντας και κάνοντας...
Το επιστέγασμα όμως της αλήθειας για τη «στρατηγική» της ΕΚΤ ήταν η «ομολογία» της κας Λαγκάρντ, ότι από δω και στο εξής θα βαδίζει στα τυφλά (δεν χρησιμοποίησε αυτές τις λέξεις), χωρίς ορίζοντα, παίρνοντας τις αποφάσεις της κάθε μήνα ανάλογα με την κατάσταση…
Με άλλα λόγια βλέποντας και κάνοντας.
Το μεγάλο, αναμενόμενο βέβαια νέο, ήταν το «νέο» εργαλείο παρέμβασης.
Και εδώ συνέβη κάτι παράδοξο. Η ανακοίνωση για το τι ακριβώς θα είναι αυτό δόθηκε όταν ήδη η κα Λαγκάρντ σχεδόν είχε ολοκληρώσει την τοποθέτησή της στη ζωντανή συνέντευξη Tύπου.
Γιατί συνέβη αυτό; Η απάντηση είναι προφανής, δεν ήθελε να έχουν υπ’ όψη τους οι δημοσιογράφοι τα νέα στοιχεία για το TPI και έτσι να είναι υποχρεωμένη η κα Λαγκάρντ να αντιμετωπίσει τις δύσκολες ερωτήσεις τους...
Δεν έχει συνηθίσει τα ΜΜΕ με τέτοιες «τεχνικές» αποφυγής διευκρινίσεων η ΕΚΤ και αυτό έχει ήδη προκαλέσει περισσότερα ερωτηματικά και πιθανές παρεξηγήσεις…
Το νέο εργαλείο
Τι ακριβώς είναι αυτό το νέο εργαλείο; Η «γραπτή» απάντηση είναι ότι πρόκειται για ένα πρόσθετο «μέσο» ή εργαλείο παρέμβασης, που έχει στη διάθεσή του το Διοικητικό Συμβούλιο και το οποίο μπορεί να ενεργοποιηθεί για την αντιμετώπιση της «αδικαιολόγητης και μη εύρυθμης δυναμικής της αγοράς» που θέτει σε «σοβαρό κίνδυνο τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ». Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι όπως αναφέρει η σχετική εκ των υστέρων ανακοίνωση, ότι υπάρχει δυνατότητα αγοράς χρέους «χωρίς εκ των προτέρων όρια αλλά με όρους» για τον προσφεύγοντα, οι οποίοι, στην πραγματικότητα, τον καθιστούν απρόσβλητο από κάθε κατηγορία για παραβίαση των περιορισμών της εντολής της ΕΚΤ.
Και εδώ είναι η πρώτη παγίδα.
Οι τέσσερις προϋποθέσεις που έχει θέσει η ΕΚΤ για να ενεργοποιηθεί αυτό το αδιευκρίνιστο νέο εργαλείο μοιάζουν πολύ με τους δημοσιονομικούς όρους για να προσφύγει μία χώρα στα δάνεια του ESM, τα γνωστά για την Ελλάδα από τα τρία μνημόνια και καθόλου «φιλικά» για την χώρα που θα χρειασθεί το TPI.
Για αυτό όπως αναγκάστηκε να παραδεχθεί η κα Λαγκάρντ, η πρώτη γραμμή διασφάλισης έναντι του «κατακερματισμού» των αποδόσεων παραμένει η επανεπένδυση τίτλων που αγοράστηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος πανδημίας, το Pepp.
Αυτή είναι η ανταλλαγή με αμετάβλητα υπόλοιπα μεταξύ των Bunds που πωλήθηκαν και των Btp που αγοράστηκαν, που αναφέρεται στο κείμενο της ΕΚΤ…
Είναι σαφές ότι οι τέσσερεις προϋποθέσεις ήτοι η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, η απουσία σοβαρών μακροοικονομικών ανισορροπιών, η βιωσιμότητα των δημοσιονομικών ταμείων και του χρέους και οι βιώσιμες και σταθερές μακροοικονομικές πολιτικές σε εσωτερικό πολιτικό επίπεδο είναι μία «μέγγενη» δημοσιονομικής πειθαρχίας, γνωστή και ως «μνημόνιο». Αυτή είναι η προϋπόθεση για κάθε οικονομία της Ευρωζώνης που θα υποχρεωθεί να καταφύγει στο TPI.
Και η πρώτη κατά τα φαινόμενα υποψήφια κυβέρνηση γι’ αυτό είναι η κυβέρνηση που θα εκλεγεί στις 25 Σεπτεμβρίου στην Ιταλία…
Το πρώτο και περισσότερο προφανές συμπέρασμα από τις χθεσινές αποφάσεις της ΕΚΤ είναι ότι... άργησε και επιπλέον αυτό που κατάφερε να αποφασίσει «ομόφωνα» είναι τόσο δύσκολο να εφαρμοσθεί, που θα κάνει τις αγορές να θέλουν πολύ σύντομα να δοκιμάσουν το τι μπορούν να «βγάλουν» σ’ αυτό το νέο περιβάλλον.
Το πρώτο «θύμα» κατά πως φαίνεται θα είναι η Ιταλία ίσως και η Ισπανία, αλλά το επικίνδυνο παιχνίδι που θα ξεκινήσει σύντομα το έχουμε δει να παίζεται πάλι στο παρελθόν μεταξύ 2011 – 2014.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Για την Ελλάδα τα «νέα» δεν είναι και τόσο άσχημα αν σκεφτεί κανείς ότι η αναδιάρθρωση του χρέους που έγινε τότε, της επιτρέπει σήμερα να μειώσει για το 2022 – αυτή την τόσο επικίνδυνη χρονιά – το πρόγραμμα δανεισμού της κατά 2 τουλάχιστον δις ευρώ αντί να το αυξήσει.
Το αποτέλεσμα είναι ότι έχει ήδη καλύψει το 70% του ετήσιου δανεισμού της με την χθεσινή έκδοση του πενταετούς ομολόγου για ένα δις ευρώ, χωρίς «ζημιές»... Δεν θα είναι τόσο εύκολο για την Ιταλία ή την Ισπανία, που βρίσκονται πολύ πίσω ούτε κάν στο 50% της κάλυψης του δανειακού τους προγράμματος, ιδιαίτερα αν χρειασθούν το TPI.
Η αποχώρηση του κ. Ντράγκι από την κυβέρνηση, φαίνεται ότι θα κοστίσει πολιτικά και οικονομικά μια δύσκολη περίοδο στην χώρα, αλλά και στο Ευρώ.
