Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% μέχρι τον επόμενο χειμώνα, καθώς η προοπτική πλήρους διακοπής του εφοδιασμού από τη Ρωσία φαντάζει ολοένα και πιο πιθανή.
Η συμφωνία, έτσι όπως κατέληξε να διαμορφωθεί, αντανακλά τις απαιτήσεις των χωρών μελών οι οποίες, σε μεγάλο βαθμό, ακυρώνουν την αυστηρότητα της αρχικής πρότασης της Κομισιόν.
Χώρες οι οποίες δεν είναι διασυνδεδεμένες σε δίκτυα άλλων κρατών ή έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις μπορούν να εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις ή να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους ενώ, με το βελτιωμένο κείμενο, ικανοποιείται το αίτημα κρατών όπως της Ελλάδας για ευελιξία και προσαρμογή του νέου μηχανισμού ανάλογα με τις δυνατότητες της εκάστοτε χώρας.
Πράσινο φως για οικειοθελή μείωση της χρήσης φυσικού αερίου
Οι υπουργοί Ενέργειας που συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες έδωσαν το «πράσινο φως» σε μια πρόταση για οικειοθελή μείωση της χρήσης φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες, ανέφερε η τσεχική προεδρία της ΕΕ σε ανάρτησή της στο Twitter. Το σχέδιο καθιστά υποχρεωτικό τον στόχο του 15% σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης -- όπως μια σοβαρή διακοπή των ροών από τη Ρωσία -- αν και με ορισμένες εξαιρέσεις για τα ιδιαίτερα ευάλωτα έθνη ή εκείνα που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του δικτύου του μπλοκ στο σύνολό του.
«Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωσή τους τα τελευταία πέντε χρόνια, μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, με μέτρα δικής τους επιλογής», αναφέρει η ανακοίνωση του Συμβουλίου. «Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένα με δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις φυσικού αερίου καθώς δεν θα μπορούν να απελευθερώσουν σημαντικούς όγκους φυσικού αερίου προς όφελος άλλων κρατών μελών. Τα κράτη μέλη των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι συγχρονισμένα με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρούνται επίσης, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κρίσης εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν παρέκκλιση για να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση της ζήτησης εάν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές ικανότητες διασύνδεσης ή η εγχώρια υποδομή LNG τους χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση φυσικού αερίου σε άλλα κράτη μέλη στο έπακρο».
To Reuters σχολιάζει πως οι χώρες της ΕΕ ενέκριναν ένα «αποδυναμωμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου», αφού συμβιβάστηκαν με τον περιορισμό της μείωσης για ορισμένα κράτη.
Η Ουγγαρία ήταν η μόνη χώρα που ψήφισε κατά των κανόνων, έγραψε στο Twitter ο ΥΠΕΚ του Λουξεμβούργου Claude Turmes.
Πάντως, η γρήγορη επίτευξη της συμφωνίας (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον κανονισμό μόλις την περασμένη εβδομάδα) αντικατοπτρίζει την ταχεία μείωση των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η παροχή μέσω του βασικού αγωγού Nord Stream 1 αναμένεται να συρρικνωθεί στο περίπου 20% της δυναμικότητας, με την Gazprom να λέει ότι ακόμη μία τουρμπίνα θα βγει εκτός λειτουργίας για συντήρηση.
🔋 #TTE Energy | 👏 This was not a Mission Impossible! Ministers have reached a political agreement on gas demand reduction ahead of the upcoming winter.#EU2022CZ pic.twitter.com/XBnKuTs75W
— EU2022_CZ (@EU2022_CZ) July 26, 2022
Αυτό καθιστά ακόμη πιο απίθανο για τις χώρες της ΕΕ να μπορέσουν να επιτύχουν τον στόχο πλήρωσης αποθηκευτικού χώρου αερίου κατά 80%. Μετά τη συμφωνία, οι κανόνες θα πρέπει να ενσωματωθούν στο δίκαιο της ΕΕ τις επόμενες ημέρες.
Οι νέοι κανόνες είναι «ένα πρωτοφανές βήμα για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», δήλωσε ο Sven Giegold, υφυπουργός Οικονομίας της Γερμανίας. «Τα κράτη μέλη που δεν εισάγουν ρωσικό αέριο δείχνουν υποστήριξη και έχουν δεσμευτεί να μειώσουν την κατανάλωση. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει».
Ούρσουλα φον ντερ Λάινεν: Είμαστε πλέον έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή μας ασφάλεια σε ευρωπαϊκή κλίμακα
Την πεποίθηση ότι η σημερινή συμφωνία θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του φετινού χειμώνα εξέφρασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάινεν.
«Σήμερα, η ΕΕ έκανε ένα αποφασιστικό βήμα για την αντιμετώπιση της απειλής πλήρους διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τον Πούτιν. Χαιρετίζω θερμά την έγκριση από το Συμβούλιο του κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου.
Η πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξε το Συμβούλιο σε χρόνο ρεκόρ, με βάση την πρόταση της Επιτροπής «Εξοικονόμηση αερίου για έναν ασφαλή χειμώνα» που υποβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, θα εξασφαλίσει την ομαλή και συντονισμένη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ΕΕ, ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για τον επόμενο χειμώνα. Συμπληρώνει όλα τα άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, ιδίως για τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου, την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.
Η συλλογική δέσμευση για μείωση κατά 15% είναι πολύ σημαντική και θα συμβάλει στην πλήρωση των αποθεμάτων μας σε αέριο ενόψει του χειμώνα.
Επιπλέον, η δυνατότητα κήρυξης συναγερμού σε επίπεδο ΕΕ που επιφέρει υποχρεωτικές μειώσεις της κατανάλωσης φυσικού αερίου σε όλα τα κράτη μέλη αποτελεί ισχυρό μήνυμα ότι η ΕΕ θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλίσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της και για να προστατεύσει τους καταναλωτές της, είτε πρόκειται για νοικοκυριά είτε για τη βιομηχανία.
Μέσω της κοινής δράσης για τη μείωση της ζήτησης αερίου, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές εθνικές ιδιαιτερότητες, η ΕΕ έθεσε τα ισχυρά θεμέλια για την απαραίτητη αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών έναντι του ενεργειακού εκβιασμού του Πούτιν. Η ανακοίνωση της Gazprom ότι μειώνει περαιτέρω τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream 1, χωρίς βάσιμο τεχνικό λόγο, καταδεικνύει περαιτέρω την αναξιοπιστία της Ρωσίας ως προμηθευτή ενέργειας. Χάρη στη σημερινή απόφαση, είμαστε πλέον έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή μας ασφάλεια σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ως Ένωση», σημείωσε σχετικά.
