Οι ανατιμήσεις αποτελούν τη μεγαλύτερη ανησυχία του καταναλωτικού κοινού σήμερα, με το 56% των καταναλωτών να δηλώνουν ότι η σημαντικότερη οικονομική επιβάρυνση προκύπτει από τις ανατιμήσεις στην ενέργεια και το 27% από τις ανατιμήσεις στα τρόφιμα.
Μάλιστα, το 64% θεωρεί ότι η πληθωριστική κρίση του 2022 είναι η χειρότερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ως σήμερα.
Τα ανωτέρω συμπεράσματα προκύπτουν από τη νέα έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), με δείγμα 1.000 καταναλωτές. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 29 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2022 και αφορούσε ανάμεσα σε άλλα θέματα και την αντιλαμβανόμενη επίδραση των ανατιμήσεων, του πολέμου στην Ουκρανία και της πανδημίας COVID-19 στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα.
Συναισθήματα στο καταναλωτικό κοινό από τρία βασικά θέματα της επικαιρότητας
Όπως καταγράφεται στο σχήμα 1, τα πιο έντονα συναισθήματα πλέον προκαλούνται από την οικονομική κρίση στα νοικοκυριά λόγω της ενεργειακής κρίσης και των ανατιμήσεων. Το 31% δηλώνει ότι νιώθει άγχος, το 29% θυμό, το 25% φόβο και το 23% ανασφάλεια, ενώ ένα ποσοστό 5% δηλώνει ακόμα και πανικό. Μόλις 2% δηλώνει αδιάφορο. Τα ποσοστά αυτά είναι σαφώς υψηλότερα από τα άλλα δύο βασικά θέματα της επικαιρότητας. Το κοινό καταλαμβάνεται από συναισθήματα θυμού 27% και φόβου 19% για τον πόλεμο στην Ουκρανία, μειωμένα σε σχέση με τη μέτρηση του Απρίλιου 2022 (30% και 26% αντίστοιχα). Τα ποσοστά για την πανδημία COVID-19 είναι σαφώς χαμηλότερα, αλλά υπαρκτά με 13% και 23% αντίστοιχα, με το άγχος να αυξάνεται σε σχέση με το 19% της μέτρησης του Απριλίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα ποσοστά αδιαφορίας και για τα δύο θέματα έχουν αυξηθεί σημαντικά, στο 15% για τον πόλεμο στην Ουκρανία και στο 23% για την πανδημία COVID-19.
Αξιολόγηση κρίσεων και προβλημάτων
Άλλωστε όπως καταγράφεται στο σχήμα 2, το πρόβλημα του πληθωρισμού και των ανατιμήσεων αξιολογείται ως το σημαντικότερο πρόβλημα των καταναλωτών από το 52% του κοινού, ενώ ακολουθεί το κόστος ενέργειας με 39% και αρκετά χαμηλότερα ο πόλεμος στην Ουκρανία με 4%, οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις με 4% και τέλος η πανδημία COVID-19 με μόλις 1%. Συγκρινόμενο μάλιστα το πρόβλημα των σημερινών ανατιμήσεων με παρελθούσες κρίσεις όπως η δημοσιονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 ή η κρίση του Κορωνοϊού 2020-2021, το κοινό θεωρεί σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό 64% ότι η σημερινή κρίση είναι χειρότερη. Ακολουθεί η δημοσιονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 με 30% και τέλος η κρίση του κορωνοϊού με 6%.
Αξιολόγηση επιβάρυνσης ανατιμήσεων
Εξειδικεύοντας τις κατηγορίες των ανατιμήσεων στο σχήμα 3, φαίνεται ότι το κόστος ενέργειας και θέρμανσης είναι το πιο επιβαρυντικό για το κοινό σε ποσοστό 56% και ακολουθούν τα προϊόντα τροφίμων σε ποσοστό 27%, τα κόστη καυσίμων και μεταφορών με 13% και τέλος τα προϊόντα εκτός τροφίμων με μόλις 1%.
Όπως φαίνεται και στο σχήμα 4, αντίστοιχες είναι οι απαντήσεις του κοινού σε σχέση με ερώτηση για το ποιες δαπάνες χρειάζονται μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια, με το 97% να δηλώνει στην ενέργεια (89% πολύ), το 93% στα καύσιμα (74% πολύ), το 86% στα τρόφιμα (αλλά μόλις 48% πολύ) και το 69% στην κατοικία-ενοίκια (μόλις 42% πολύ). Παράλληλα όμως η πλειοψηφία του κοινού λαμβάνει σχετική βοήθεια σε αυτές τις δαπάνες με βάση τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Με βάση της απαντήσεις τους το 53% θεωρεί ότι λαμβάνει βοήθεια στην ενέργεια (10% πολύ), το 49% στα καύσιμα (4% πολύ).
Απόψεις σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις αγορές
Το γενικό συμπέρασμα των ευρημάτων αυτών είναι ότι για το καταναλωτικό κοινό το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα σε οικονομικούς όρους είναι το κόστος ενέργειας, αλλά για το οποίο λαμβάνουν ήδη σημαντική βοήθεια και αυτή είναι η αιτία που το μεγαλύτερο πρόβλημα σε συναισθηματικούς όρους, δηλαδή μεγαλύτερο άγχος-ανησυχία-φόβος των καταναλωτών είναι οι ανατιμήσεις βασικών ειδών. Για τα είδη αυτά δεν λαμβάνουν πρακτικά βοήθεια υποστήριξη σήμερα, ενώ παράλληλα δεν υπάρχει στο ορίζοντα τους κάποιο ορόσημο για την αποκλιμάκωση του προβλήματος.
