Όταν ο πληθωρισμός της πανδημίας απογειώθηκε πέρυσι, θεωρήθηκε πιο πιθανό να εγκλωβίσει τις ΗΠΑ παρά την Ευρώπη, αλλά η ενεργειακή κρίση ήρθε για να ανατρέψει πλήρως αυτή την εικόνα.
Οι αυξήσεις των τιμών στη ευρωζώνη έχουν πλέον ξεπεράσει τις ΗΠΑ εδώ και δύο διαδοχικούς μήνες με το χάσμα να αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω τον Σεπτέμβριο, καθώς ο πληθωρισμός σε όλη την Ευρώπη έφτασε στο 10%, στη Γερμανία επιταχύνθηκε στο 10,9% (και 12,1% στην Ελλάδα) ενώ τα αμερικανικά στοιχεία θα δοθούν στη δημοσιότητα σε περίπου 10 ημέρες.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι οικονομολόγοι βλέπουν τώρα τον πληθωρισμό στην Ευρώπη να παραμένει κοντά στο 5%, ενώ στις ΗΠΑ αναμένεται να υποχωρήσει ξανά στο 3%. «Στο άμεσο μέλλον, ο πληθωρισμός της ευρωζώνης θα φαίνεται πραγματικά πιο άσχημος από τις ΗΠΑ», προειδοποιεί ο Ρόμπιν Μπρουκς, επικεφαλής οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Διεθνών Χρηματοοικονομικών.
Ο λόγος, είναι η κρίση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα των ελλείψεων που προκύπτουν από τις ρωσικές εισαγωγές που περιορίστηκαν δραματικά μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Αυτό οδήγησε τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στα ύψη επίσης, συμβάλλοντας στην αύξηση του κόστους σχεδόν σε κάθε κομμάτι της οικονομίας -με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να είναι πλέον ευρύτερος στην Γηραιά Ήπειρο, καθώς και υψηλότερος.
«Πέρα από όλους αυτούς τους αριθμούς, η Ευρώπη έχει τελικά ένα διαφορετικό είδος πληθωρισμού από τις ΗΠΑ, έναν πληθωρισμό που εισάγεται σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω των αυξανόμενων τιμών των εμπορευμάτων, αντί να τροφοδοτείται τουλάχιστον εν μέρει από τις ισχυρές καταναλωτικές δαπάνες στο εσωτερικό. Αυτή η διάκριση έχει σημαντικές συνέπειες για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επενδυτές, καθώς και για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Σημαίνει ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης– που εφαρμόζουν το ίδιο φάρμακο για τον πληθωρισμό με τους ομοτίμούς τους στις ΗΠΑ, αυξάνοντας γρήγορα τα επιτόκια – έχουν λιγότερη ικανότητα να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να βλάψουν την οικονομία στην προσπάθειά τους. Η δημοσιονομική πολιτική αποκλίνει επίσης, με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αναγκάζονται να προσθέσουν κίνητρα για να μετριάσουν το πλήγμα από τους υπέρογκους λογαριασμούς ενέργειας. Και για τους απλούς Ευρωπαίους, το βιοτικό επίπεδο πρόκειται να πέσει ακόμη περισσότερο, συγκριτικά με τους Αμερικανούς πολίτες» σημειώνει ο κ. Μπρουκς.
Εκ πρώτης όψεως, η Fed και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα –αν και ξεκίνησαν από διαφορετικές αφετηρίες σε διαφορετικές χρονικές στιγμές– βρίσκονται τώρα σε παρόμοια τροχιά. Και οι δύο αύξησαν τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης στην τελευταία τους συνάντηση. Και οι δύο είναι πιθανό, κατά την άποψη των αγορών, να κάνουν το ίδιο και την επόμενη φορά.
Ωστόσο, ο κ. Mπρουκς αναμένει ότι η ευρωζώνη θα διολισθήσει άμεσα σε ύφεση, ενώ οι ΗΠΑ θα την αποφύγουν. Οι προοπτικές που διαμορφώνονται πρέπει να κάνουν την ΕΚΤ να επανεκτιμήσει την προσέγγισή της για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, σύμφωνα με τον ίδιο. «Με το ΑΕΠ να πέφτει, ποιοι είναι οι άνθρωποι που θα αυξήσουν τους μισθούς; Ποιες επιχειρήσεις θα αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους; Οι προϋποθέσεις απλώς δεν υπάρχουν» πρόσθεσε.
Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαϊκοί μισθοί αυξάνονται πιο αργά από τους αμερικανικούς, παρόλο που οι τιμές σκαρφαλώνουν ταχύτερα. Αυτό είναι άλλο ένα σημάδι ότι ο πληθωρισμός πλήττει περισσότερο το βιοτικό επίπεδο στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ, όπου πολλοί εργαζόμενοι έλαβαν αύξηση στους μισθούς εν μέσω και της πανδημίας. Προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες φαίνονται εξίσου αφοσιωμένοι με τους ομολόγους τους της Fed στην αυστηρότερη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής -- και ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι μπορεί να καταλήξουν να κρατήσουν τα ανεβασμένα επιτόκια για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Ο δομικός πληθωρισμός είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να πέσει στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ, εν μέρει επειδή η Ευρώπη θα συνεχίσει να υποφέρει από ένα μεγαλύτερο σοκ στον ενεργειακό εφοδιασμό», έγραψαν αναλυτές της Capital Economics τον περασμένο μήνα. «Ενώ αναμένουμε ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια το δεύτερο εξάμηνο του 2023, αμφιβάλλουμε ότι η BoE και η ΕΚΤ θα μπορέσουν να το κάνουν πριν από το 2024» επισημαίνεται.
Ουσιαστικά, οι επενδυτές είναι βέβαιοι ότι το σημερινό πληθωριστικό ενεργειακό σοκ θα διαφέρει από αυτό που έπληξε τις δυτικές οικονομίες σε γενικές γραμμές τη δεκαετία του 1970 -- επειδή τώρα, σε αντίθεση με τότε, οι ΗΠΑ είναι ένας ενεργειακός κολοσσός που παράγει τα δικά του καύσιμα, ενώ η Ευρώπη εξακολουθεί να πρέπει να αγοράζει από έξω.
