Μάχη με τον χρόνο αλλά και τις εκκρεμότητες δίνουν τόσο οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης, όσο και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, προκειμένου να τεθεί το συντομότερο δυνατό σε ισχύ το «καλάθι» του νοικοκυριού, με στόχο τη συγκράτηση των ανατιμήσεων σε μια σειρά από είδη πρώτης ανάγκης για τους καταναλωτές.
Στόχος είναι το μέτρο να αρχίσει να «τρέχει» από τα τέλη Οκτωβρίου υπέρ των ελληνικών νοικοκυριών, τα οποία θα είναι σε θέση να ψωνίζουν από ένα «καλάθι» με 50+1 προϊόντα, στα οποία θα γίνεται προσπάθεια να γίνονται οι μικρότερες δυνατές ανατιμήσεις.
Με το βλέμμα στη νομοθετική ρύθμιση
Τις αμέσως επόμενες ημέρες το υπουργείο Ανάπτυξης αναμένεται να φέρει προς κατάθεση στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση, η οποία, όπως εξήγησε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, θα προστατεύει «τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ από την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού ως προς το αν (το «καλάθι» του νοικοκυριού) θα παραβιάζει τους νόμους περί του ανταγωνισμού». Το θέμα είναι ιδιαίτερα λεπτό, με τα σούπερ μάρκετ να φοβούνται ακόμη και την επιβολή προστίμων εάν οι διαδικασίες που ακολουθηθούν, παραβιάσουν τις αρχές του ανταγωνισμού και για αυτόν ακριβώς το λόγο, περιμένουν να δουν πώς ακριβώς θα θωρακιστούν μέσω της επικείμενης νομοθετικής ρύθμισης.
Ενώ αρχικά είχε ανακοινωθεί πως η νομοθετική ρύθμιση θα περιλαμβανόταν στο νομοσχέδιο για τα επιχειρηματικά πάρκα, τελικά θα εισαχθεί σε επόμενο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή.
Η ανανέωση του «καλαθιού», οι αλλαγές και οι εξονυχιστικοί έλεγχοι
Όπως γνωστοποίησε την Τετάρτη ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, μετά το πέρας τηλεδιάσκεψης του προεδρείου του με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, το «καλάθι» του νοικοκυριού θα ανανεώνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ σε αυτό οι επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων θα μπορούν να συμμετέχουν εθελοντικά. Υπενθυμίζεται πως η τηλεδιάσκεψη του κ. Γεωργιάδη με τον ΣΕΒΤ πραγματοποιήθηκε ακριβώς μια εβδομάδα μετά τη συμφωνία στην οποία περιήλθε ο ίδιος με τους εκπροσώπους των μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ για τη δημιουργία του «καλαθιού» κατά της ακρίβειας.
«Είμαστε σε συζήτηση αν το ‘καλάθι’ θα ανανεώνεται κάθε επτά ή κάθε 15 ημέρες. Εγώ προσωπικά κλίνω προς το επτά. Άρα θα έχουμε κάθε εβδομάδα ή κάθε δυο εβδομάδες την ανακοίνωση από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ για τις προσφορές στα προϊόντα της λίστας, τα οποία είναι βασικά είδη για τη διαβίωση κάθε νοικοκυριού», σχολίασε ο υπουργός Ανάπτυξης την Πέμπτη μιλώντας στο OPEN.
«Έχουμε ένα τεράστιο παγκόσμιο πληθωρισμό και φτιάχνουμε ένα ‘υπόστεγο’ για να μπορούν να καλυφθούν οι πιο αδύναμοι. Αυτό το υπόστεγο είναι το ‘καλάθι του νοικοκυριού’. Και με τα σούπερ μάρκετ και με τη βιομηχανία τροφίμων συμφωνήσαμε στη λίστα των 50 προϊόντων, θα υπάρξουν 1-2 αλλαγές, μετά την ανταλλαγή προτάσεων επί της λίστας, διότι δεχόμαστε την κριτική που υπάρχει», πρόσθεσε ο υπουργός, ενώ έσπευσε να καταστήσει σαφές πως «δεν θα αυξηθεί ο αριθμός των προϊόντων, γιατί αν αυξηθεί ο αριθμός θα ξεχειλώσει και δεν θα μπορεί να τηρηθεί η συμφωνία, ωστόσο αλλαγές θα γίνουν».
«Συμφωνήσαμε ότι όλοι (σούπερ μάρκετ και βιομηχανία τροφίμων) θα προσπαθήσουν να υποστηρίξουν ένα καλάθι 50 προϊόντων - και εμείς θα τους ελέγχουμε για αυτό σε εβδομαδιαία βάση - στα οποία να μην περνάνε τον ίδιο ρυθμό αυξήσεων που περνάνε γενικά στα προϊόντα του σούπερ μάρκετ. Δηλαδή, εάν ο πληθωρισμός είναι 12%, εκεί να είναι πολλές μονάδες παρακάτω, τείνοντας προς το μηδέν», είχε εξηγήσει την Τετάρτη, μιλώντας στη Βουλή, ο κ. Γεωργιάδης.
Όπως έχει ήδη γράψει το insider.gr, η οριστικοποίηση των προϊόντων που θα απαρτίζουν το «καλάθι» των 50+1 βασικών προϊόντων που «ρίχνονται» στη μάχη κατά της ακρίβειας δεν είναι εύκολη υπόθεση για τα σούπερ μάρκετ, τα οποία ξεκίνησαν να λαμβάνουν την προτεινόμενη λίστα του υπουργείου Ανάπτυξης από την περασμένη Τρίτη. Τα σούπερ μάρκετ πρέπει να αποφασίσουν ποια ακριβώς προϊόντα θα εντάξουν σε αυτό το «καλάθι» και να ενημερώσουν στη συνέχεια το καταναλωτικό κοινό. Πρόκειται για ένα εγχείρημα εξαιρετικά απαιτητικό. Και αυτό γιατί κάθε αλυσίδα θα πρέπει με «μπούσουλα» την πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης να αποφασίσει – κατόπιν συνεννόησης με τους προμηθευτές της – ποια θα είναι εκείνα τα προϊόντα για τα οποία θα επιχειρηθεί συγκράτηση τιμών ή έστω η μικρότερη δυνατή ανατίμηση. Η πλευρά του υπουργείου μπορεί λόγου χάρη να πρότεινε το ρύζι τύπου «καρολίνα» μακρύκοκκο ή τα μακαρόνια Νούμερο 6, ωστόσο τα σούπερ μάρκετ θα πρέπει να αποφασίσουν ποιο από όλα τα μακαρόνια Νούμερο 6 ή ποιο ρύζι «καρολίνα» θα γίνει μέρος του «καλαθιού» κατά της ακρίβειας. Στην κατηγορία των κατεψυγμένων ψαριών οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης κάνουν λόγο για ένα τουλάχιστον προϊόν, χωρίς να αναφέρουν κάτι πιο συγκεκριμένο. Εάν αυτά τα προϊόντα θα είναι επώνυμα ή ιδιωτικής ετικέτας θα φανεί το προσεχές διάστημα.
Και όλα αυτά θα πρέπει να «κλειδώσουν» μέσα στις επόμενες ημέρες, προκειμένου να λάβουν επίσημη γνώση της πρωτοβουλίας οι καταναλωτές. Υπενθυμίζεται εδώ πως το «καλάθι» των 50+1 προϊόντων δεν αφορά σε «πάγωμα» των τιμών τους, αλλά σε μια γενικευμένη προσπάθεια συγκράτησης των ανατιμήσεων. Εάν δεν είναι εφικτή η συγκράτηση των τιμών αυτών των προϊόντων, τότε θα καταβάλλεται προσπάθεια να σημειώνονται οι μικρότερες δυνατές αυξήσεις.
Οι αντιδράσεις
Την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι όσοι αντιμετωπίζουν με αυξημένη δυσπιστία τo μέτρο για το «καλάθι» του νοικοκυριού.
«Η πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να διαμορφώσει ένα ‘καλάθι του νοικοκυριού’ αποτελούμενο από 31 κατηγορίες 50 βασικών προϊόντων ευρείας κατανάλωσης στα οποία οι αυξήσεις θα είναι μηδενικές ή πολύ μικρές, δεν ανταποκρίνεται στην αγανάκτηση που έχει προκαλέσει το κύμα ακρίβειας», υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της η ΓΣΕΒΕΕ.
Όπως τονίζει «ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή τον Σεπτέμβριο του 2022 αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 12%! Οι μεγαλύτερες αυξήσεις προήλθαν από την στέγαση (35,4%) όπου συμπεριλαμβάνονται ηλεκτρισμός και φυσικό αέριο και τις μεταφορές (14,2%). Η πρωτογενής αιτία της ακρίβειας είναι η ενέργεια. Οι αυξήσεις στο ηλεκτρικό προκαλούν αλλεπάλληλα κύματα ανατιμήσεων σε όλο το εύρος της οικονομίας. Επομένως, για να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια πρέπει να τιθασευτούν οι τιμές που επιβάλει το ολιγοπώλιο της ενέργειας. Όσο η κυβέρνηση αφήνει ανεξέλεγκτους τους παρόχους ενέργειας, όπως συμβαίνει εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο, η ακρίβεια και ο πληθωρισμός θα καλπάζουν. Το ‘καλάθι του νοικοκυριού’ είναι μάχη εντυπώσεων που θέλει να προβάλει ότι η κυβέρνηση δε στέκεται αμήχανη και παρεμβαίνει στην αγορά. Δεν θα έχει όμως κανένα αποτέλεσμα γιατί ακόμη κι αν δεν γίνουν αυξήσεις σε εκείνα τα προϊόντα που θα τελούν υπό επιτήρηση, θα γίνουν μεγαλύτερες αυξήσεις σε συμπληρωματικά ή υποκατάστατα προϊόντα. Προϊόντα για τα οποία δεν αξιολογείται η προστιθέμενη αξία τους για την ελληνική παραγωγή και οικονομία. Σε κάθε περίπτωση το μέτρο δεν προβλέπει απαγόρευση αυξήσεων, αλλά παρακολούθηση των τιμών, μετατοπίζοντας παράλληλα την αγοραστική κίνηση προς τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ».
«Κι ο οικογενειάρχης ή ο εστιάτορας τι πρέπει να κάνει; Να ψάχνει κάθε εβδομάδα την αντίστοιχη λίστα της προηγούμενης εβδομάδας για να συγκρίνει τις τιμές στα μακαρόνια Νο 6 ή στο μακρύκοκκο ρύζι Καρολίνας; Και όλη αυτή η ‘έρευνα αγοράς’ να γίνεται σαν να μην εκτινάσσονται οι λογαριασμοί ενέργειας, οι τιμές των καυσίμων και τα ενοίκια στα ύψη; Σαν να μην συρρικνώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών-καταναλωτών; Να θυμίσουμε επίσης ότι ανάλογα παρατηρητήρια έχουν εφαρμοστεί και σε άλλα προϊόντα και αγορές, με στόχο τη δυνατότητα επιλογής των καταναλωτών: από πετρελαιοειδή μέχρι λαϊκές αγορές. Ποτέ δεν απέδωσαν. Γιατί να αποδώσουν τώρα; Αντί για όαση στην έρημο της ακρίβειας, το καλάθι του νοικοκυριού καταλήγει να είναι απλά και μόνο μία ψευδαίσθηση», καταγγέλλει η ΓΣΕΒΕΕ.
Για ανεπαρκή λίστα προϊόντων έκανε λόγο και ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου ΑΘηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, μιλώντας πριν από μερικά 24ωρα στο OPEN, καθώς, όπως σημείωσε «ένα νοικοκυριό έχει ανάγκη από περισσότερα προϊόντα». Μάλιστα εκτίμησε ότι οι αλυσίδες τροφίμων θα προωθήσουν κατά κύριο λόγο τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο το κέρδος τους. «Αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να έχει τα εξής στοιχεία: Μείωση του κέρδους, μείωση του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης από το 13% στο 6% και προώθηση των ελληνικών προϊόντων για τη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηθεοδοσίου.
