Η εθνική στρατηγική για τη βιώσιμη κινητικότητα βρίσκεται σε εξέλιξη (με την Εθνική Στρατηγική για το Περπάτημα να αποτελεί την πιο πρόσφατη πινελιά) ενώ οι δήμοι αναλαμβάνουν όλο και πιο ενεργή δράση, κάτι που αποδεικνύεται από την πρόοδο και τον απολογισμό των αντίστοιχων προγραμμάτων. Ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου, Στάθης Σταθόπουλος, μιλώντας στο Insider.gr, αναφέρεται στην αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων, τα ΣΒΑΚ (Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας), τα ΣΦΗΟ (Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων) και τα ΣΑΠ (Σχέδια Αστικής Προσβασιμότητας), σημειώνοντας ότι οι διαδικασίες έχουν απλοποιηθεί και ότι η αγορά αναγνωρίζει την προσπάθεια ενώ για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης επισημαίνει ότι «η δίψα των ΟΤΑ όλης της χώρας για την Ηλεκτροκίνηση αποτυπώνεται στα παραπάνω στοιχεία που αποδεικνύει ότι έχουμε μπει όλοι στην πρίζα, πετυχαίνοντας νωρίτερα από το αναμενόμενο τους στόχους της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
«Η Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα αποτελεί πρώτη προτεραιότητα της εθνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής πολιτικής εδώ και αρκετά χρόνια. Το Πράσινο Ταμείο επιχειρεί την τελευταία τριετία να δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο σε αυτήν, θέτοντας τρία ξεχωριστά χρηματοδοτικά εργαλεία στη διάθεση των Δήμων όλης της χώρας: τα ΣΒΑΚ, τα ΣΦΗΟ και τα ΣΑΠ. Δεν πρόκειται για δυσνόητα, ενδεχομένως, στον απλό πολίτη αρκτικόλεξα. Υπηρετούμε με αυτά τον στόχο να συμβάλουμε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις, προωθώντας λύσεις κινητικότητας, όπως η ηλεκτροκίνηση, το περπάτημα, οι συγκοινωνιακές ανακατατάξεις ή το ποδήλατο, εξασφαλίζοντας ικανοποιητική προσβασιμότητα για κατοίκους και καθημερινά μετακινούμενους εργαζόμενους, ενώ κάνουμε και ένα αποφασιστικό βήμα για την άρση των αποκλεισμών», αναφέρει ο κ. Σταθόπουλος.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που του Πράσινου Ταμείου από τον Οκτώβριο 2019 έχουν προσπελαστεί πολλά εμπόδια που κρατούσαν εγκλωβισμένα στα συρτάρια τα προγράμματα αλλά και τα διαθέσιμα κεφάλαια. Αυτό συνέβη και με το «πολύπαθο πρόγραμμα των ΣΒΑΚ.
«Δώσαμε ζωή στο νεκρό σχεδόν ως τότε πρόγραμμα των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ). Τον Νοέμβριο 2016 και με μικρή επέκταση δικαιούχων τον Μάιο 2017 το Πράσινο Ταμείο της εποχής ενεργοποίησε πρόσκληση για 162 Δήμους της χώρας, συνολικού ύψους 9 εκ. ευρώ. Άριστα έπραξε.
Ωστόσο, ως τα τέλη του 2019, 37 μήνες μετά, για σειρά από λόγους, η πρόσκληση παρέμενε καχεκτική. Μονοψήφιος αριθμός Δήμων είχε αρχίσει να εξοφλείται με συνολική απορρόφηση μόλις 183.000 ευρώ, δηλ. 2,07% των συνολικών πόρων. Πλήθος διοικητικών καθυστερήσεων, σημαντικές διαφωνίες μεταξύ των συναρμόδιων Υπουργείων, Περιβάλλοντος και Υποδομών, έλλειψη θεσμικού πλαισίου και σαφών τεχνικών προδιαγραφών, αδυναμία ανταπόκρισης του Ταμείου στις αξιολογήσεις ελλείψει προσωπικού, διενέξεις Δήμων με αναδόχους και όλων αυτών με το Πράσινο Ταμείο, διαβήματα διαμαρτυρίας της ΚΕΔΕ προς το ΥΠΕΝ και εμάς, με την πιθανότητα δικαστικών προσφυγών να είναι πολύ κοντά, είχαν οδηγήσει σε μια τραγελαφική κατάσταση γραφειοκρατίας, διοικητικής ανεπάρκειας, ευθυνοφοβίας και έλλειψης συνεννόησης: αφενός εκατοντάδες λογαριασμοί να παραμένουν στα συρτάρια μας απλήρωτοι, αφετέρου να μην μπορεί κανείς να προσδιορίσει αν αυτό που είχε υποβληθεί ήταν πράγματι «ΣΒΑΚ», ούτε κανείς να συνεννοηθεί με κανέναν σε ένα σχετικά απλό ζήτημα. Ως νέα, τότε, διοίκηση από τις αρχές του 2020 αντιστρέψαμε την κατάσταση, αξιοποιώντας όλα τα εργαλεία που είχαμε στη διάθεσή μας. Με προγραμματική σύμβαση με το ΤΕΕ ξεκίνησε η αξιολόγηση 60 περίπου λογαριασμών, ώστε να δοθεί το μήνυμα στην αγορά ότι έχουμε καταλάβει το πρόβλημα και το πρόγραμμα θα συνεχιστεί. Κάναμε όλες τις αναγκαίες προσαρμογές σε εσωτερικό επίπεδο, ώστε να ενισχυθούμε σε τεχνικό και νομικό προσωπικό, και να γίνονται γρήγορες και τακτικές αξιολογήσεις. Διαβουλεθήκαμε με τα αρμόδια υπουργεία και συνεργαστήκαμε με τους Δήμους με ημερίδες και ηλεκτρονική επικοινωνία για όσα πρέπει να κάνουν, ενώ δύο νομικές ρυθμίσεις από το Υπ. Υποδομών που μεσολάβησαν, διευκόλυναν την κατάσταση. Σήμερα,160 από τους 162 Δήμους έχουν κάνει όλες τις αναγκαίες ενέργειες για να αποκτήσουν ΣΒΑΚ, αν δεν το έχουν ήδη εκπονήσει. 110 Δήμοι έχουν εξοφληθεί ολοσχερώς ή μερικώς, καθώς έχουν διατεθεί πάνω από 4,2 εκ. ευρώ στο πρόγραμμα, 23 φορές, δηλαδή, περισσότερα χρήματα από όσα στην περίοδο 2016-2019. Η αγορά φαίνεται πως αναγνωρίζει την προσπάθεια αυτή, καθώς έχει αποκατασταθεί πλήρως η ροή αξιολογήσεων και εξοφλήσεων και έχει απλοποιηθεί πολύ η διαδικασία», εξηγεί ο κ. Σταθόπουλος.
«Δίψα των ΟΤΑ για την ηλεκτροκίνηση»
Λιγότερο επίπονες ήταν οι διαδικασίες για τα ΣΦΗΟ κυρίως χάρη στην εμπειρία του παρελθόντος και την μεγαλύτερη διοικητική επάρκεια ανεβάζοντας ταχύτητες στη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης στη χώρα. Με τις ταχύτερες προσκλήσεις του Ελληνικού Δημοσίου, 328 στους 332 Δήμους της χώρας χρηματοδοτούνται για την εκπόνηση Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ).
«Διδαγμένοι από τα προβλήματα που περιέγραψα παραπάνω για τα ΣΒΑΚ, κινηθήκαμε ταχύτερα και με μεγαλύτερη διοικητική επάρκεια. Σε χρόνους ρεκόρ, στα τέλη του 2020 και τον Οκτώβριο 2021 θέσαμε στη διάθεση των Δήμων της χώρας δύο διαφορετικές προσκλήσεις, Α΄και Β΄αντίστοιχα, με πληθυσμιακά κριτήρια, ώστε να εκπονήσουν ΣΦΗΟ, με στόχο η χώρα να αποκτήσει 10.500 σημεία ή στήλες φόρτισης σε όλη της την έκταση. Το ΥΠΕΝ επεξεργάστηκε ένα απλό, όσο και πλήρες θεσμικό πλαίσιο τεχνικών προδιαγραφών, που διευκόλυνε κατά πολύ την κατάσταση. Ο συνδυασμός αυτός έφερε την επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί ως προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της 1ης δόσης του προγράμματος Ελλάδα 2.0, το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή, από την ΕΕ. Σήμερα: 296 από τους 328 Δήμους έχουν ήδη εγκεκριμένο ΣΦΗΟ από το αρμόδιο Τμήμα Ηλεκτροκίνησης του ΥΠΕΝ, αριθμός που θα μεγαλώσει τις προσεχείς ημέρες. 225 έχουν ήδη υποβάλει για πληρωμή στο Πράσινο Ταμείο και 170 έχουν ήδη εξοφληθεί ολοσχερώς. 5,5 εκ. ευρώ έχουν ήδη φτάσει στα χέρια των δικαιούχων Δήμων. Η δίψα των ΟΤΑ όλης της χώρας για την Ηλεκτροκίνηση αποτυπώνεται στα παραπάνω στοιχεία που αποδεικνύει ότι έχουμε μπει όλοι στην πρίζα, πετυχαίνοντας νωρίτερα από το αναμενόμενο τους στόχους της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο», αναλύει ο κ. Σταθόπουλος.
Το 2023 θα είναι χρονιά των Σχεδίων Αστικής Προσβασιμότητας
Ένας ακόμη βασικός βραχίονας της αστικής κινητικότητας και παράγοντας βελτίωσης της ποιότητας ζωής της πόλης είναι και τα Σχέδια Αστικής Προσβασιμότητας τα οποία έχουν ως στόχο τη δημιουργία συνολικών διαδρομών προσβασιμότητας μέσα στην πόλη και τους κοινόχρηστους χώρους. Οι συγκεκριμένες υποδομές και μελέτες αποσκοπούν να καταστήσουν πιο εύκολες τις μετακινήσεις προς δημόσια κτίρια ή κτίρια που φιλοξενούν κοινόχρηστες ή και κοινωφελείς χρήσεις, μέσα από προσβάσιμα πεζοδρόμια, προσβάσιμες διαβάσεις και νησίδες, προσβάσιμους χώρους στάθμευσης και προσβάσιμους χώρους πρασίνου / άλση. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο γνωρίζει επίσης μεγάλη ανταπόκριση.
«Πραγματικά Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα είναι εκείνη που καταλαμβάνει το σύνολο των πολιτών χωρίς κανέναν απολύτως αποκλεισμό. Με την πρόσκλησή μας για τα Σχέδια Αστικής Προσβασιμότητας (ΣΑΠ) χρηματοδοτούμε τους Δήμους, «με υπολογιζόμενο Π/Υ ως και 10 εκ. ευρώ, ώστε να αποκτήσουν ολοκληρωμένα Σχέδια πρόσβασης όλων των δημοτικών τους κτιρίων από άτομα με ειδικές ανάγκες, μόνιμα ή προσωρινά εμποδιζόμενα άτομα, χωρίς τις δυσάρεστες εικόνες που συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας. 263 Δήμοι έχουν ενταχθεί από τον Ιούνιο 2022 στην πρόσκλησή μας αυτή. 103 έχουν ήδη ξεκινήσει τις διοικητικές διαδικασίες για την εκπόνηση του Σχεδίου αυτού, ενώ 49 διαθέτουν ήδη ανάδοχο. Το 2023 θα είναι σίγουρα η χρονιά των Σ.Α.Π., ώστε το Πράσινο Ταμείο να ανταποκριθεί και στο ρόλο του αυτό», αναφέρει ο κ. Σταθόπουλος.
