Τα γεγονότα φαίνεται να ανατρέπουν τις προβλέψεις. Η πρόωρη επιστροφή των επιδοτούμενων δανείων (TLTROs) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς τις ευρωπαϊκές τράπεζες, δεν πάει όπως προβλεπόταν.
Πρόσφατα ο αντιπρόεδρος Ντε Γκίντος είχε προβλέψει ότι μεθαύριο 23 Νοεμβρίου, οι ευρωπαϊκές τράπεζες, μαζί και οι ελληνικές, που έχουν στα ταμεία τους 2,1 τρις ευρώ από επιδοτούμενα δάνεια TLTROs θα έσπευδαν να τα επιστρέψουν για να αποφύγουν την αλλαγή στο «κόστος» διατήρησής τους, που επέβαλε η ΕΚΤ.
Συγκεκριμένα τον Οκτώβρη η ΕΚΤ ανακοίνωσε χωρίς καμία προειδοποίηση ότι στο πλαίσιο της αλλαγής της νομισματικής της πολιτικής αλλάζει τους όρους παροχής των επιδοτούμενων δανείων (του τρίτου προγράμματος), παύουν να είναι επιδοτούμενα και θα «κοστίζει» η διακράτησή τους στις τράπεζες και μάλιστα αναδρομικά, αντί να επιδοτείται.
Έδωσε όμως το περιθώριο σε όσες τράπεζες επιθυμούν να τα επιστρέψουν για να αποφύγουν το «κόστος» μέχρι τις 23 Νοέμβρη. Ο Ντε Γκίντος είχε προβλέψει ότι θα υπάρξει μεγάλος όγκος επιστροφής…αλλά κατά τα φαινόμενα διαψεύσθηκε. Μέχρι στιγμής οι αναφορές στην ΕΚΤ υποδεικνύουν ότι από τα 2,1 τρισ. ευρώ δανείων μόλις 296 δισ. πρόκειται να κάνουν χρήση της ευκαιρίας που δόθηκε για τις 23 Νοέμβρη.
Και να σκεφτεί κανείς ότι οι εκτιμήσεις ανάφεραν ότι θα υπάρξουν επιστροφές της τάξης των 600 και πάνω δισ. ευρώ.
Τα διαθέσιμα στοιχεία αναφέρουν ότι τα περισσότερα τέτοια δάνεια τα έχουν πάρει οι γαλλικές τράπεζες 459 δισ. ευρώ, οι ιταλικές με 431 δισ. ευρώ, ενώ οι γερμανικές είχαν απορροφήσει 399 δισ. ευρώ και οι ισπανικές 290 δισ. ευρώ.
Οι ελληνικές τράπεζες
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει χρήση ενός ποσού 51 δισ. ευρώ σε αυτά τα επιδοτούμενα δάνεια και είναι άγνωστο ακόμα – δεν έχουν δοθεί στοιχεία από την ΤτΕ – τι ποσά εξ αυτών θα επιστραφούν μέχρι μεθαύριο 23 Νοέμβρη.
Τι σημαίνει όμως αυτή η πρόωρη επιστροφή ή μη επιστροφή;
Όπως σημειώνουν αναλυτές σε διεθνή οικονομικά μέσα, οι περισσότερες τράπεζες δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στην «ευκαιρία» αυτή καθώς η απώλεια της ρευστότητας αυτής αφ’ ενός επηρεάζει την κερδοφορία τους κατά το 2022 και αφ’ εταίρου ενδεχομένως δημιουργεί προβλήματα ρευστότητας η απώλειά τους. Μεγάλος αριθμός τραπεζών είχε επίσης προχωρήσει σε αντιστάθμιση κινδύνου έναντι διακυμάνσεων των επιτοκίων μέσω παραγώγων και αυτό τώρα θα κοστίσει καθώς η διακράτηση των δανείων αυτών μετά την 23η Νοέμβρη θα γίνεται με όρους «κόστους» και όχι επιδότησης.
Παρ’ όλα αυτά, η πλειονότητα των τραπεζών φαίνεται ότι θα τα κρατήσει προκειμένου να αντιμετωπίσει την επερχόμενη νομισματική σύσφιξη παρά το «κόστος» καθώς έτσι κι αλλιώς αυτό είναι πολύ – πολύ μικρότερο από εκείνο που θα έπρεπε να πληρώσουν για να τα αντικαταστήσουμε μέσω της χρηματαγοράς. Αυτό έγινε ιδιαίτερα σαφές και στις αποδόσεις των νέων εκδόσεων ομολόγων που έχουν δρομολογηθεί από τις ελληνικές τράπεζες.
Βέβαια η «αλλαγή» αυτή θα καταλήξει σε κάθε περίπτωση αφ’ ενός στο να επηρεάσει τον όγκο στις νέες χορηγήσεις δανείων και αφ’ εταίρου στο ύψος των επιτοκίων των νέων χορηγήσεων. Και όλα αυτά μέσα στο 2022, πριν δηλαδή ξεκινήσει το ευρωπαϊκό QT (νομισματική σύσφιξη) που θα αποφασισθεί στο ΔΣ της ΕΚΤ τον επόμενο μήνα.
Οι αντιδράσεις
Ενδεικτικό της αναταραχής που έχει επιφέρει η απόφαση αυτή της ΕΚΤ είναι ότι κάποιες μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν βάλει στο τραπέζι ακόμα και το ενδεχόμενο να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εναντίον της απόφασης αυτής.
Σύμφωνα με το σκεπτικό τους η ΕΚΤ δεν έχει το δικαίωμα να αλλάζει τους όρους ήδη ενεργών δανειακών συμβάσεων και πολύ περισσότερο να το κάνει αυτό αναδρομικά.
Είναι αλήθεια ότι κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί από ιδρύσεως ΕΚΤ και το ενδεχόμενο να καταλήξει η υπόθεση σε εθνικά ή ευρωπαϊκά δικαστήρια είναι ανοικτό.
Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό θα εξαρτηθεί από την πίεση που δέχονται οι ενδιαφερόμενες τράπεζες από την απόφαση της ΕΚΤ, αλλά επειδή μόνο η ΕΚΤ είναι η αρμόδια για να αντιμετωπίσει μία τέτοια πίεση, θα υπάρξουν δεύτερες και τρίτες σκέψεις που καταλήξουν στα δικαστήρια…
