Σε τρεις κατευθύνσεις κινείται τους επόμενους μήνες η κυβέρνηση στο πεδίο των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Επιδιώκει τον διπλασιασμό των δανείων που θα διατεθούν σε επιχειρήσεις με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης εντός του επόμενου 2μήνου- 3μήνου, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της διανομής των επιδοτήσεων στην αγορά, αλλά και με τη δρομολόγηση (αν υπάρξει χρόνος έως τις εκλογές ανάλογα και με την πολιτική έγκριση του REPowerEU), της αναθεώρησης του Σχεδίου.
Στο πεδίο των δανείων, εκτιμάται πως είναι εφικτό να υπογραφούν συμβάσεις για δάνεια με συμμετοχή του Ταμείου Ανάκαμψης αξίας 2 δισ. ευρώ, από 1,2 δισ. ευρώ σήμερα, έως το τέλος Φεβρουαρίου-Μαρτίου. Τελικός στόχος είναι, τα 3,518 δισ. ευρώ που προβλέπονται στο σύνολο του 2023, να επιτευχθούν τον Σεπτέμβριο για να διατηρηθεί έτσι η πρωτοπορία 4 μηνών που κατέστη εφικτή φέτος. Το 2022 έπρεπε έως το τέλος του έτους να συμβασιοποιηθούν δάνεια 586,4 εκατ. ευρώ μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτών και ο εν λόγω στόχος έγινε εφικτός τον Σεπτέμβριο.
Σημειώνεται πως η «μαγιά» είναι 10,53 δισ. ευρώ αιτήσεις υποψήφιων επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβληθεί και αναλογούν σε 4,5 δισ. ευρώ δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (τα υπόλοιπα ποσά είναι 3,51 δισ. ευρώ κεφάλαια τραπεζών και 2,52 δισ. ευρώ ίδιας συμμετοχής των επενδυτών). Προς το παρόν οι 68 δανειακές συμβάσεις που υπεγράφησαν σε 6 μήνες το 2022 έχουν προϋπολογισμό επενδυτικών σχεδίων 3,22 δισ. ευρώ με τα 1,2 δισ. ευρώ να είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ουσιαστικά, αν πιαστεί τον Σεπτέμβριο ο στόχος για το αίτημα, τότε θα μιλάμε για την τέταρτη δόση. Και τούτο αφού θα πρέπει να έχει προηγηθεί μία ακόμη αίτηση, για την τρίτη δόση που θα είναι στο πεδίο των επιδοτήσεων. Συνδέεται με πρόοδο σε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις που είχαν deadline το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και αποτυπώνουν το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Κυβέρνησης
Οι δαπάνες
Παράλληλα, επιχειρείται να επιταχυνθεί όσο γίνεται πιο πολύ η διαδικασία διάχυσης του χρήματος μέσω δαπανών στους τελικούς αποδεκτές (επιχειρήσεις και πολίτες), μέσα μέσα από τις δράσεις επιδοτήσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η εκπλήρωσή τους με βάση τους αναθεωρημένους στόχους του 2022 έγινε εφικτή και με το…. παραπάνω. Το 2022 συνολικά οι πληρωμές των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης έφτασαν στα 2,84 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο στόχος για το 2023 είναι 3,436 δισ. ευρώ.
Πλέον, το πεδίο στο οποίο ασκείται παράλληλη πίεση από τις υπηρεσίες του αρμόδιου Αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ Θεόδωρου Σκυλακάκη είναι η διανομή των χρημάτων από τους φορείς στην αγορά το ταχύτερο δυνατό. Παράλληλα προφανώς με την προσπάθεια για ωρίμανση και για προκήρυξη περαιτέρω δράσεων που θα μπορέσουν μέσα στο 2023 να παράγουν δαπάνες.
REPowerEU
Ο τρίτος άξονας δράσης είναι η αναθεώρηση του Σχεδίου Ανάκαμψης (που μπορεί να γίνει μόνο μία φορά έως και το 2026). Είχε συνδεθεί πανευρωπαϊκά με την έγκριση του νέου άξονα REPowerEU για τις ενεργειακή μετάβαση που θα εντασσόταν στα εθνικά σχέδια. Η κυβέρνηση περιμένει ακόμα την επίσημη απάντηση από τις Βρυξέλλες για το νέο αυτό εργαλείο η οποία είναι μεν στην τελική ευθεία, αλλά ο χρόνος έχει προσδιορισθεί προς το παρόν για το Φεβρουάριο, με προσπάθεια να υπάρξει επιτάχυνση.
Η πολιτική συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου επιτεύχθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου. Τώρα μένουν δύο βήματα σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ένα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εν συνεχεία ο κανονισμός θα σταλεί στα κράτη για να ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης.
Μετά τον συμβιβασμό που επιτεύχθηκε στο Eurogroup για το REPowerEU, το εργαλείο επενδύσεων για τη στήριξη από την ενεργειακή κρίση (και νοικοκυριών – επιχειρήσεων), ολοκληρώθηκε και η διαδικασία συναπόφασης μέσω των «τριμερών» συνομιλιών μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου των αρμόδιων Υπουργών (Ecofin) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το κείμενο του τροποποιημένου κανονισμού θα πρέπει τώρα να οριστικοποιηθεί σε τεχνικό επίπεδο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει στη συνέχεια να εγκρίνουν επισήμως το κείμενο, ώστε ο τροποποιημένος κανονισμός να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό. Προς το παρόν υπολογίζεται πως το κείμενο σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα πρέπει να περάσει από 2 Επιτροπές για να πάει στην Ολομέλεια του Φεβρουαρίου, αν και επιχειρείται να υπάρξει επιτάχυνση. Μόλις τεθεί σε ισχύ ο τροποποιημένος κανονισμός, όλα τα κράτη μέλη που επιθυμούν να αναθεωρήσουν το Σχέδιό τους για να λάβουν πρόσθετη χρηματοδότηση θα πρέπει να συμπεριλάβουν ένα κεφάλαιο REPowerEU στο αίτημά τους προς την Επιτροπή.
Σημειώνεται ότι με βάση τις αποφάσεις του Eurogroup αναλογούν στην Ελλάδα 769,22 εκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεων (δηλαδή το 3,85% του συνόλου των 20 δισ. ευρώ επιδοτήσεων ανά την ΕΕ). Αναλογούν επιπλέον περίπου 8,7 δισ. ευρώ δανείων (συν κονδύλια από το ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ αν η Ελλάδα επιλέξει και αυτή τη δυνατότητα που υπάρχει).
Οι επιλογές για τη διανομή είναι πολλές και διαφορετικές. Λόγω ταχύτερης ανάπτυξης το Σχέδιο είχε μία περικοπή της τάξης των 400 εκατομμυρίων ευρώ στο σκέλος των επιδοτήσεων η οποία τώρα μπορεί να καλυφθεί. Ενναλακτικά μπορεί ένα μέρος των επιδοτήσεων απλά να καλύψει τις επιπλέον ανάγκες που δημιουργούνται για παράδειγμα λόγω της αύξησης του κόστους πολλών έργων που προκαλεί η ενεργειακή και η εφοδιαστική κρίση. Επίσης στα δάνεια υπάρχει ήδη ο μηχανισμός μέσω τραπεζών και άλλων οργανισμών για τα 12,7 δισ. ευρώ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Στα σκαριά είναι και νέα παρέμβαση που θα τροφοδοτηθεί από την πρωτοβουλία REPowerEU που θα επιδοτεί επιχειρήσεις για την αυτοπαραγωγή ενέργειας με σκοπό την αποθήκευσή της και την ιδιοκατανάλωσή της. Δηλαδή χωρίς να είναι αναγκαίο να υπάρχει διασύνδεση με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.
Να σημειωθεί πως μαζί με τη 2η δόση (3,56 δισ. ευρώ επιδοτήσεων και δανείων), το συνολικό ποσό που έχει εγκριθεί φτάνει στα 11,1 δισ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 37% των κονδυλίων που έχει αντιστοιχεί για την Ελλάδα από Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα συνολικά μπορεί να λάβει έως το 2026 κονδύλια 17,43 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 12,73 δισ. ευρώ σε δάνεια. Το πρώτο αίτημα της Ελλάδας για πληρωμή αξιολογήθηκε θετικά από την Επιτροπή στις 28 Φεβρουαρίου 2022, και η πρώτη δόση ύψους 3,56 ευρώ διατέθηκε στις 8 Απριλίου 2022.
