Ροή
Τις μεγαλύτερες εστίες ανατιμήσεων το 2022 δείχνουν τα αναλυτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ με τις μετρήσεις στα είδη τροφίμων αλλά και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών.
Ο δείκτης τιμών καταναλωτή κάμφθηκε όχι μόνο σε επίπεδο γενικού δείκτη, για τρίτο συνεχόμενο μήνα το Δεκέμβριο, όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ (στο 7,2%), αλλά κι ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πυρήνας του πληθωρισμού χωρίς ενέργεια και τρόφιμα, ποτά, καπνό επίσης επιβραδύνθηκε: για πρώτη φορά ο πυρήνας του πληθωρισμού το Δεκέμβριο αυξήθηκε βραδύτερα, κατά 5,22%, έναντι ανόδου κατά 5,9% τον Νοέμβριο.
Το αποτύπωμα της ακρίβειας όμως στην αγορά είναι ήδη έντονο, όπως φαίνεται και από το κλείσιμο του μέσου ετήσιου πληθωρισμού, αλλά και από την πορεία των τιμών ειδικά σε κάποιους κλάδους στους οποίους αντί η ακρίβεια να κάμπτεται, οι δείκτες επιταχύνονται.
Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα του 2023: το πώς θα επιτευχθεί όχι σταθερότητα τιμών, αλλά η αύξησή τους στο φάσμα του 5%, με την συγκράτηση της ακρίβειας ειδικά στους θύλακες που ακόμα υπάρχουν, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ανατιμήσεις συνεχίζονται με επιταχυνόμενο ρυθμό στους κλάδους διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών (άνοδος 15% το Νοέμβριο και 15,5% το Δεκέμβριο, έναντι μέσου πληθωρισμού το 2022 στο 11,8%), στα διαρκή αγαθά (11.3% άνοδος το Δεκέμβριο από 11% το Νοέμβριο, έναντι μέσου πληθωρισμού 7,2% στον κλάδο το 2022), αλλά και σε δραστηριότητες αναψυχής και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Προφανώς πηγή της ακρίβειας παραμένει ο κλάδος ενέργειας, ο οποίος ναι μεν έχασε να χάνει ορμή τους τελευταίους μήνες (βοηθώντας και στη μείωση του γενικού δείκτη και του πυρήνα του πληθωρισμού), αλλά οι αυξήσεις του 2022, όπως δείχνουν τα απολογιστικά στοιχεία, ήταν ιλιγγιώδεις.
Η μέση αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου είναι 127% (με άνοδο 50% το Δεκέμβριο και 27,8% το Νοέμβριο), το πετρέλαιο θέρμανσης αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 45,1% (αν και μόνο κατά 1,4% το Δεκέμβριο) και ο ηλεκτρισμός αυξήθηκε κατά 43,1% (αν και μειώθηκε κατά 8,8% το Δεκέμβριο).
Η μείωση τιμών στο ρεύμα συνδέεται με τη μεγάλη άνοδο του κόστους ήδη από το 2021, αλλά και με την επιτυχία του μηχανισμού παρέμβασης της κυβέρνησης. Επίσης, οι διεθνείς τιμές βοήθησαν στη συγκράτηση του κόστους του πετρελαίου θέρμανσης αλλά και της βενζίνης που αυξήθηκε μόνο κατά 7,7% το Δεκέμβριο αλλά κατά 24,6% κατά μέσο όρο το 2022.
Προφανώς αυτές οι ανατιμήσεις προκαλούν, μαζί με άλλους παράγοντες, πολύ μεγάλη άνοδο σε πολλά άλλα πεδία. Το κόστος των πτήσεων εξωτερικού αυξήθηκε κατά 50,7% το 2022 και κατά 52,5% από Δεκέμβριο, αλλά και γενικότερα στις μεταφορές υπάρχει υψηλή τάση για ανατιμήσεις. Στις μεταφορές επιβατών με πλοίο στο εσωτερικό οι τιμές έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικά κατά 19,7% αλλά κατά 28,7% το Δεκέμβριο.
Στη διαμονή, η άνοδος συνολικά το 2022 ήταν 18,4% αλλά το Δεκέμβριο ήταν 12,6%. Στους πρωταθλητές των ρυθμίσεων του 2022 συγκαταλέγονται και τα είδη από χαρτί και η γραφική ύλη, διάφορα είδη οικιακής χρήσης, τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, καθώς και η αγορά αυτοκινήτων.
Το καυτό μέτωπο των ανατιμήσεων είναι σε κάθε περίπτωση τα είδη διατροφής. Συνολικά στη διατροφή ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός ήταν 12,1%, αλλά το πρόβλημα είναι πως επιταχύνεται ο δείκτης συνεχώς φτάνοντας το 15,3% το Νοέμβριο και στο 15,7% το Δεκέμβριο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι πρωταθλητές ανατιμήσεων είναι το ελαιόλαδο με άνοδο 20,1%, η ζάχαρη, το αλεύρι και άλλα δημητριακά με άνοδο 26% (και μάλιστα επιταχυνόμενη το τελευταίο δίμηνο). Στις πατάτες η μέση άνοδος το 2022 ήταν 19,5%, ενώ υψηλές ήταν οι τιμές σε πουλερικά, τυριά, ψωμί, αρνί και κατσίκι, γιαούρτι, γάλα και ζυμαρικά.
Η πορεία των εν λόγω δεικτών το τελευταίο δίμηνο και στο σύνολο του έτους, δείχνουν τις εστίες κινδύνου που πρέπει να αντιμετωπιστούν το επόμενο διάστημα με τη βοήθεια και των μηχανισμών πού στήνει η κυβέρνηση. Και τούτο ούτως ώστε έως την άνοιξη που θα βοηθηθεί ο γενικός δείκτης και από την μεγάλη μετακύλιση του ενεργειακού κόστους στις τιμές λιανικής που έγινε έναν χρόνο πριν (δηλαδή η σύγκριση θα γίνεται τότε με ήδη υψηλές τιμές του 2022), να υπάρξει ακόμα πιο ορατή βελτίωση συνολικά στην πορεία των τιμών, εξηγούν αρμόδιες πήγες.
