Η σύσταση από τις Βρυξέλλες ακούστηκε συντονισμένα μετά τη χθεσινή σύνοδο του Eurogroup: ναι σε μέτρα στήριξης, αλλά πλέον με άλλη πολιτική, σταδιακής απόσυρσης στο πεδίο της ενέργειας και μεγαλύτερης στόχευσης με στόχο την υποκατάσταση ενός μέρους του πλήγματος από την ακρίβεια στην αγορά. Και τούτο για να μην ανατροφοδοτούνται οι πληθωριστικές πιέσεις και για να μη ξεφύγουν οι κρατικοί προϋπολογισμοί.
«Υπάρχει ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας τους επόμενους μήνες για τη βελτίωση της ποιότητας των μέτρων, καταργώντας πρώτα τα πιο δαπανηρά και λιγότερο αποτελεσματικά μέτρα και αυτά που δεν ωφελούν τους πιο ευάλωτους, ανέφερε ο Επίτροπος Τζεντιλόνι. Η πτώση των τιμών της ενέργειας θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να καταργήσουν σταδιακά τα μέτρα ενεργειακής στήριξης και να καταστήσουν τα υπόλοιπα πιο στοχευμένα. Και τους ενθαρρύνουμε να το κάνουν, πρόσθεσε.
Καθώς τελικά η πορεία του ΑΕΠ θα είναι (ελαφρώς) καλύτερη και οι τιμές της ενέργειας υποχωρούν, «έχουμε τώρα μια μικρή ευκαιρία να επανεκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε τις δημοσιονομικές μας πολιτικές, ιδίως καθώς οι υπουργοί κάνουν απολογισμό και λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με μεμονωμένα μέτρα στήριξης στο ενεργειακό πεδίο σε εθνικό επίπεδο» είπε ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου. Εξηγώντας πως «πρέπει να εξετάσουμε την ύπαρξη ενός επιπέδου δημοσιονομικής στήριξης που να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που αναμένουμε να συμβούν όσον αφορά τις τιμές της ενέργειας και τον πληθωρισμό» και «αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να μειωθεί το συνολικό δημοσιονομικό κόστος και να επιτευχθεί ο κατάλληλος δημοσιονομικός προσανατολισμός, ενώ παράλληλα θα προστατεύονται οι πιο ευάλωτοι και θα διατηρούνται τα κίνητρα για την πράσινη μετάβαση (μέσω εξοικονόμησης)» πρόσθεσε, δίνοντας νέο ραντεβού τον Μάρτιο για νέα επανεξέταση του ζητήματος.
Το μήνυμα προς την Αθήνα
Οι τοποθετήσεις ήταν αναμενόμενες με βάση και τις προηγούμενες ανάλογες παραινέσεις στις συνεδριάσεις των ΥΠΟΙΚ, αλλά και τα έγγραφα τα οποία είχαν παρουσιαστεί τις προηγούμενες μέρες. Επιχειρείται απόσυρση και στόχευση των μέτρων ώστε να μην προκληθεί ένα σπιράλ πληθωριστικών πιέσεων.
Ειδική έμφαση μάλιστα δίδεται στο θέμα των μισθολογικών αυξήσεων. Ο λόγος για μία έμφαση η οποία μάλιστα αφορά ονομαστικά στην Ελλάδα μέσα από τις εκτιμήσεις της Κομισιόν που δόθηκαν χθες το πρωί στη δημοσιότητα με σαφή αναφορά στον κατώτατο και στην ανάγκη η άνοδος που θα αποφασισθεί να μην τροφοδοτεί νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Δεν γίνεται λόγος για πλήρη απόσυρση των μέτρων στήριξης. Αντιθέτως, αποδίδονται εύσημα στην ίδια έκθεση στην Αθήνα αναφορικά με την επιτυχία των παρεμβάσεων της κυβέρνησης στην προσπάθεια να στηριχθεί το διαθέσιμο εισόδημα (μαζί με ανάλογα ιδιαίτερα θετικά σχόλια για την επιτυχία του Ταμείου Ανάκαμψης που προστατεύει από μία μεγαλύτερη αποκλιμάκωση του ΑΕΠ).
Το νέο πακέτο μέτρων στήριξης
Ωστόσο είναι σαφές από τα μηνύματα των «Βρυξελλών» ότι απαιτούνται εξαιρετικά προσεκτικές ισορροπίες στις αποφάσεις που θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες για το (τελευταίο πριν την προκήρυξη των εκλογών) πακέτο στήριξης, αλλά και στη χάραξη του προγράμματος της επόμενης τετραετίας.
Το νέο πακέτο μέτρων στήριξης έχει προαναγγελθεί εκ νέου την Κυριακή από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα (ο οποίος μάλιστα μίλησε για δημοσιονομικό χώρο με μόνιμα χαρακτηριστικά). Κάτι που αναμένεται να επιβεβαιωθεί την Τετάρτη με την ανακοίνωση στοιχείων εκτέλεσης του Προϋπολογισμού από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη.
Ωστόσο, πλέον διαμορφώνεται όλο και πιο ξεκάθαρα η «ντιρεκτίβα» για πιο στοχευμένα και δημοσιονομικά ανεκτά μέτρα που να διασφαλίζουν και την αποκλιμάκωση όχι μόνο του γενικού δείκτη τιμών αλλά και του δομικού πληθωρισμού, που θα αποτρέπουν μεγάλες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών και έτσι θα διασφαλίζουν την καλή πορεία της Ελληνικής οικονομίας (και έναντι των αγορών στο δρόμο επιστροφής σε επενδυτική βαθμίδα).
Οι πρώτες κινήσεις για διορθώσεις στο πακέτο στήριξης αναμένονται από σήμερα με το επίδομα στους συνταξιούχους που δεν πήραν αύξηση. Έχει προαναγγελθεί επίσης και για φέτος το μέτρο των τελών με τον μήνα. Ο δημοσιονομικός χώρος που έχει δημιουργεί με βάση την υπεραπόδοση του 2022 και την καλή πορεία του προϋπολογισμού φέτος αναμένεται να τροφοδοτήσει και μια νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Ένα ακόμα επίδομα ακριβείας έχει τεθεί στο τραπέζι, εγώ ο τελικός λογαριασμός θα διαμορφωθεί και με βάση τις ανάγκες παράτασης των μέτρων στήριξης που ήδη ισχύουν (όπως είναι προφανώς το πακέτο για την ενέργεια αλλά και το market pass και ο χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ), αλλά και από την άλλη ανάγκη διατήρησης (σε ένα βαθμό) της πορείας προς πρωτογενή πλεονάσματα.
Τα εναλλακτικά μέτρα
Στα μέτρα που ήδη έπεσαν στο «τραπέζι» του Eurogroup ήταν και εναλλακτικές προτάσεις στήριξης που δεν θα πυροδοτούν έναν νέο κύκλο πληθωριστικών πιέσεων. Όπως αναφέρεται σε έγγραφο για την πορεία της αγοράς εργασίας που τέθηκε στο τραπέζι, περιλαμβάνονται παρεμβάσεις από την πλευρά των δαπανών (συμπεριλαμβανομένης της αναπροσαρμογής κριτηρίων για τα επιδόματα), αλλά και ανάλογες προσαρμογές στη φορολογική κλίμακα και σε εκ των υστέρων αντισταθμίσεις αν υπάρξουν πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις για τον ίδιο λόγο (άνοδος ονομαστικών εισοδημάτων και όχι πραγματικών).
Οι δημοσιονομικοί κανόνες
Σήμερα στο τραπέζι τίθεται ένα άλλο μεγάλο θέμα το οποίο «μετακόμισε» από τη σύνοδο του Eurogroup στη σύνοδο των υπουργών Oικονομικών που διενεργείται σήμερα, αυτό των νέων δημοσιονομικών κανόνων που θα ισχύουν από το 2024. Μετά τις αντιδράσεις που διατυπώνονται (και δημοσίως) από τα κράτη του Βορρά, είναι άδηλο το κατά πόσο θα τηρηθεί το ορόσημο που είχε θέσει αρχικά η Κομισιόν, για επίτευξη συμφωνίας έως το Μάρτιο.
Εξίσου άδηλο είναι το κατά πόσο θα ληφθούν άλλες αποφάσεις χρηματοδοτικής στήριξης στα κράτη μέλη. Και τούτο με δεδομένο ότι αυτό που μέχρι τώρα είχε αποφασιστεί είναι τα χρήματα του REPowerEU, αλλά και μια ευελιξία στους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων (η οποία προϋποθέτει πως τα κράτη μέλη να την εφαρμόσουν θα πρέπει να έχουν δημοσιονομική δυνατότητα).
Σε κάθε περίπτωση, τον επόμενο μήνα θα επανέλθει το τραπέζι στο τραπέζι των συζητήσεων όχι μόνο το θέμα των δημοσιονομικών κανόνων αλλά και της εξειδίκευσης των στοχευμένων μέτρων στήριξης, με βάση τις συνθήκες όπως θα έχουν έως τότε διαμορφωθεί και στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας και στο ενεργειακό και γεωπολιτικό πεδίο.
