Τα σημεία σύγκλισης αλλά και τις διαφωνίες που παραμένουν σε μια σειρά από πεδία ως προς τη διαμόρφωση των νέων κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης, περιγράφουν τα συμπεράσματα της Συνόδου του Ecofin.
Οι ΥΠΟΙΚ της ΕΕ καλούν για περαιτέρω διαβουλεύσεις των κρατών με την Κομισιόν ούτως ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία εντός του 2023.
Στις διαφωνίες καταγράφουν, μεταξύ άλλων, τον ορισμό του περίφημου νέου δείκτη δαπανών, το πώς θα καθορίζονται οι ποσοτικοί στόχοι ανά κράτος αλλά και με ποιους όρους θα δίνεται μεγαλύτερος χρόνος δημοσιονομικής προσαρμογής.
Πού συγκλίνουν
Τα σημεία στα οποία συγκλίνουν οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ αναφορικά με το αναθεωρημένο πλαίσιο κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης περιγράφει η ανακοίνωση των συμπερασμάτων. Αναλυτικότερα:
- Τα υφιστάμενα όρια του 3% στον λόγο του ελλείμματος προς το ΑΕΠ και του 60% στον λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ παραμένουν αμετάβλητα. Το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι εν λόγω τιμές αναφοράς τηρούνται με πιο αποτελεσματικό, αποδοτικό και βιώσιμο τρόπο.
- Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν εθνικά μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά-διαρθρωτικά σχέδια, μόλις τεθεί σε ισχύ ένα μεταρρυθμισμένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης. Τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να καλύπτουν τη δημοσιονομική πολιτική, τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις. Τα σχέδια θα πρέπει να καθορίζουν μια εθνική δημοσιονομική πορεία που θα ορίζεται με βάση τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες.
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προετοιμάζουν τη δημοσιονομική πορεία ως μέρος των εθνικών τους σχεδίων, σε συνοχή με την τεχνική δημοσιονομική πορεία από την Επιτροπή. Αυτό θα πλαισιώσει τον διάλογο με το αντίστοιχο κράτος μέλος, όπου οι διαφορές μεταξύ του σχεδίου και της πορείας θα πρέπει να αιτιολογούνται δεόντως. Η πορεία της Επιτροπής θα πρέπει να βασίζεται σε κοινή μεθοδολογία που θα συμφωνηθεί, η οποία θα είναι αναπαραγώγιμη, προβλέψιμη και διαφανής, και θα πρέπει να περιλαμβάνει ανάλυση του δημόσιου χρέους και των οικονομικών προκλήσεων. Θα πρέπει επίσης να ενημερώνεται από τακτικές τεχνικές συζητήσεις σχετικά με τις προβλέψεις και τις εκτιμήσεις και θα πρέπει να συζητείται σε πολυμερές πλαίσιο στις αρμόδιες επιτροπές. Το τεχνικό μονοπάτι της Επιτροπής θα πρέπει να διασφαλίζει μια δημοσιονομική προσπάθεια για να τεθεί το χρέος σε επαρκώς πτωτική πορεία ή να διατηρηθεί σε λογικά επίπεδα, διατηρώντας παράλληλα τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και προωθώντας τις μεταρρυθμίσεις και τις δημόσιες επενδύσεις. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να διερευνηθούν κοινές διατάξεις για να διασφαλιστεί επαρκής μείωση του χρέους και να αποφευχθεί η ανακύκλωση των δημοσιονομικών προσπαθειών.
- Τα σχέδια και οι πιθανές επικαιροποιήσεις θα πρέπει να αξιολογούνται από την Επιτροπή με πλήρη διαφάνεια, βάσει κοινών αρχών αξιολόγησης που θα συμφωνηθούν, και να υπόκεινται σε πολυμερή έλεγχο και έγκριση από το Συμβούλιο. Το πλαίσιο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να διαμορφώνουν με δημοκρατική διαδικασία τις οικονομικές τους πολιτικές. Ως εκ τούτου, όλα τα σχέδια θα μπορούσαν να ευθυγραμμίζονται, κατόπιν αιτήματος, με τον εθνικό εκλογικό κύκλο, να αναθεωρούνται με την προσχώρηση νέων κυβερνήσεων και να επικαιροποιούνται σε αντικειμενικές συνθήκες, διατηρώντας παράλληλα τη φιλοδοξία της δημοσιονομικής προσαρμογής.
- Η περίοδος δημοσιονομικής προσαρμογής θα μπορούσε να παραταθεί, εάν ένα κράτος μέλος δεσμευτεί για ένα επιλέξιμο σύνολο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που ενισχύει τις προοπτικές ανάπτυξης ή την ανθεκτικότητα, ενισχύει τα δημόσια οικονομικά και, ως εκ τούτου, τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους και αντιμετωπίζει τις στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων για δημόσιες επενδύσεις για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και τη δημιουργία αμυντικών ικανοτήτων.
Για όλα τα κράτη μέλη, τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με το κριτήριο του ελλείμματος ή επαρκή και αξιόπιστη πρόοδο προς την κατεύθυνση της συμμόρφωσης σύμφωνα με τις σχετικές συστάσεις του Συμβουλίου, κατά περίπτωση, καθ' όλη τη διάρκεια του σχεδίου. Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος με βάση την παραβίαση του κριτηρίου του ελλείμματος του 3% θα πρέπει να παραμείνει σε ισχύ, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των σχετικών παραγόντων.
Για τα κράτη μέλη με λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ άνω του 60%, τα εθνικά μεσοπρόθεσμα σχέδια θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο λόγος αυτός μειώνεται επαρκώς. Για τα κράτη μέλη με λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ κάτω του 60% αλλά με προκλήσεις για το δημόσιο χρέος, το εθνικό μεσοπρόθεσμο σχέδιο πρέπει να διασφαλίζει ότι ο λόγος παραμένει σε συνετά επίπεδα. Η εξέταση της ύπαρξης υπερβολικού ελλείμματος με βάση την παραβίαση του κριτηρίου του χρέους θα πρέπει να ξεκινά στις περιπτώσεις που ένα κράτος μέλος παραβιάζει την τιμή αναφοράς του 60% και παρατηρείται απόκλιση από τη συμφωνημένη δημοσιονομική πορεία. Σε μια διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος σε περίπτωση παραβίασης του κριτηρίου του χρέους, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι σχετικοί παράγοντες.
Η γενική ρήτρα διαφυγής για μείζονα σοκ στη ζώνη του ευρώ ή την ΕΕ στο σύνολό της θα πρέπει να καθοριστεί προκειμένου να προσαρμόζεται σε εξαιρετικές περιστάσεις, ώστε η πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής να μην μπορεί ρεαλιστικά να τηρηθεί, και να επιτρέπει προσωρινές αποκλίσεις από το μεσοπρόθεσμο σχέδιο. Μια ρήτρα διαφυγής ανά χώρα θα πρέπει να επιτρέπει προσωρινές αποκλίσεις από την πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής σε περίπτωση εξαιρετικών περιστάσεων που δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά ενός μεμονωμένου κράτους μέλους. Θα πρέπει να θεσπιστούν κατάλληλες διαδικασίες για την ενεργοποίηση και την παράταση των ρητρών διαφυγής. Το Συμβούλιο θα πρέπει να διαδραματίζει ρόλο στην εφαρμογή των ρητρών διαφυγής βάσει αξιολόγησης της Επιτροπής.
