Μια ματιά στο CNBC ή το Bloomberg, τις τελευταίες εβδομάδες, αρκούν για να «ξυπνήσουν» ξεχασμένους έρωτες για τον χρυσό...
Η δολαριακή του τιμή έχει εκτιναχθεί πάνω από τα 2.000 δολάρια και παρά τα σπασμωδικά σκαμπανεβάσματα, συνοδεύεται από εκτιμήσεις που βλέπουν την τιμή του χρυσού ακόμα και πάνω από τα 3.000 δολ..
Χρειάζεται να γυρίσει κανείς πίσω στη δεκαετία του πληθωρισμού, τη δεκαετία του '70 για να τον ξαναβρεί τόσο ψηλά ή και σχετικά πιο πρόσφατα, μετά την τραπεζική κρίση και την κρίση χρέους, το 2008 - 2009.
Για να καταλάβει κανείς καλύτερα τις αιτίες της ανόδου του, θα πρέπει να κοιτάξει πιο προσεκτικά τις περιόδους της μεγάλης πτώσης.
- Διαβάστε ακόμα: Ο χρυσός στα... ύψη, το δολάριο σε διολίσθηση και το χρηματιστήριο «τιμολογεί» τις τράπεζες «ξανά» κάτω από την «λογιστική» τους αξία
Η πρώτη φορά ήταν μετά το 1980, όταν ο Πωλ Βόλκερ - επικεφαλής της Fed - «σήκωσε» τα επιτόκια σε διψήφια νούμερα, για να ανακόψει τον πληθωρισμό της δεκαετίας του '70. Ο οποίος - για να μην ξεχνάμε - ξέσπασε αρχικά από την κατάργηση της Συμφωνίας του Μπρέτον Γούντς, τον Αύγουστο του 1971, ήτοι την κατάργηση της σταθερής μετατρεψιμότητας μεταξύ δολαρίου και χρυσού.
Όταν το διεθνές νομισματικό σύστημα συγκλονίστηκε από τη ρήξη αυτή, μεταξύ του δολαρίου και της χρυσής του «εγγύησης», ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε ανεξέλεγκτα, πυροδότησε τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων και η συνέχεια έγινε απλώς πολύ χειρότερη με τις γεωπολιτικές αναταράξεις στην περιοχή παραγωγής του πετρελαίου, του «μαύρου χρυσού».
Η δεύτερη φορά που οι τιμές του χρυσού «κατέρρευσαν» ήταν μετά το 2012, όταν παραδόξως η χρηματοπιστωτική κρίση, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίστηκε από τις Κεντρικές Τράπεζες με τη νομισματική πολιτική «ποσοτικής χαλάρωσης», δεν επιβεβαίωσε τους φόβους για νέα πληθωριστική έκρηξη.
Αντίθετα με το ξέσπασμα της πανδημίας, ο «φόβος» και η αβεβαιότητα οδήγησαν ξανά σε υψηλά επίπεδα τον χρυσό με την εκ νέου υποχώρησή του όταν τα εμβόλια ήρθαν για να καλμάρουν τον φόβο και την αβεβαιότητα της πανδημίας.
Κάπου εκεί, όμως, μετά την προσδοκία του τέλους της πανδημίας, ο πληθωρισμός ξεπήδησε μέσα από την εκτεταμένη εκ νέου χρήση της ποσοτικής χαλάρωσης, σε συνδυασμό με τις προσδοκίες της οικονομικής ανάκαμψης, με την «έξοδο» από την πανδημία.
Η αντίληψη της δεκαετίας του 2010 που είχε δημιουργηθεί ότι η νομισματική χαλάρωση δεν οδηγεί αναγκαστικά στον πληθωρισμό, αποδείχθηκε μία «παγίδα» για τις Κεντρικές Τράπεζες, που ακόμα και όταν ο πληθωρισμός εμφανίστηκε, βιάστηκαν να τον χαρακτηρίσουν «προσωρινό φαινόμενο».
- Διαβάστε ακόμα: Γιατί οι Κεντρικές Τράπεζες επιμένουν στην αύξηση επιτοκίων παρά τις σεισμικές δονήσεις στο τραπεζικό σύστημα
Μέσα σ' αυτό το «ταξίδι», ο χρυσός φάνηκε σαν να απέκτησε και πάλι τα παλιά του χαρακτηριστικά, εκείνα που τον φέρνουν στο προσκήνιο, όταν ο «φόβος» και η «αβεβαιότητα» γίνονται κυρίαρχα στοιχεία της οικονομίας.
Το ακόλουθο διάγραμμα του Bloomberg είναι ενδεικτικό των κινήσεων αυτών και της συσχέτισης μεταξύ πληθωρισμού και της πορείας τιμών του χρυσού.
Το ερώτημα που δεν συνηθίζεται να τίθεται, παρά μόνο από λίγους οικονομικούς αναλυτές, είναι το γιατί η νομισματική χαλάρωση δεν προκάλεσε στη δεκαετία του 2010 πληθωρισμό, αντίθετα με ό,τι συνέβη τη δεκαετία του 1970.
Η απάντηση που συνήθως δίνεται - όταν το ερώτημα τίθεται - είναι ότι η νομισματική χαλάρωση της δεκαετίας του 2010 συνοδεύτηκε από νομισματικές πολιτικές «αποστείρωσης» των κεφαλαίων που διοχετεύθηκαν στο τραπεζικό σύστημα και στην οικονομία, σε συνδυασμό με αυστηρές δημοσιονομικές πολιτικές που δεν επέτρεψαν να ισχυροποιηθούν παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επίμονες αυξήσεις τιμών.
Η αλήθεια είναι πιο... ενδιαφέρουσα, γιατί παράλληλα και σε συνδυασμό με τους δύο προαναφερόμενους παράγοντες, λειτούργησε και ενας τρίτος, η Κίνα.
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί, η είσοδος της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και η «έκρηξη» των εξαγωγών σε Ευρώπη και ΗΠΑ προϊόντων σε ασύγκριτα χαμηλές τιμές, «έριξε» το εργασιακό κόστος σε πρωτοφανή επίπεδα, συγκρατώντας τα επίπεδα της ζήτησης που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Αυτό, άλλωστε, ήταν το μεγάλο «θαύμα» της δεκαετίας που προηγήθηκε και ακολούθησε το 2008 και επέτρεψε στη νομισματική πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης να μην... παράγει τον αναμενόμενο πληθωρισμό.
Εξού και οι σημερινές ανησυχίες του ΔΝΤ ότι οι γεωπολιτικές συγκρούσεις και η αντιπαλότητα με την Κίνα, μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους που αυτή τη στιγμή δείχνουν να αγνοούνται...
Η σημασία αυτών των σημείων μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη, αν για παράδειγμα οι Κεντρικές Τράπεζες, λόγω της αναμενόμενης ύφεσης, υποχρεωθούν να «χαλαρώσουν» εκ νέου την νομισματική τους πολιτική, χωρίς όμως αυτή την φορά να έχουν τη «βοήθεια» της Κίνας.
Το δεύτερο σημείο που θα πρέπει να επισημανθεί - υπενθυμίζοντας το τι συνέβη το 1971 - είναι ότι πέραν του πληθωρισμού, της αβεβαιότητας και του «φόβου», η ανοδική τάση του χρυσού έχει να κάνει πάντα με την τρέχουσα «αξία» του νομίσματος, στο οποίο τιμολογείται, ήτοι του δολαρίου.
Η απαγκίστρωση του δολαρίου από τον χρυσό το 1971, έχει αλλάξει τον τρόπο προσδιορισμού της αξίας του δολαρίου.
Η «αξία» του πλέον, όπως και όλων των άλλων νομισμάτων, «εξαρτάται» από την αξιοπιστία οικονομική, πολιτική και γεωστρατηγική της χώρας, και έτσι και της Κεντρικής Τράπεζας που το εκδίδει.
Η «ικανότητα» του Βόλκερ το 1980 να τινάξει σε διψήφια ύψη τα επιτόκια, ήταν εκείνη που αναχαίτισε την πτώση του δολαρίου και οδήγησε στην ακραία ανατίμησή του, έναντι των άλλων νομισμάτων - με τίμημα την ύφεση - που προκάλεσε τη διολίσθηση της τιμής του χρυσού/δολαρίου.
Το εντυπωσιακό και ταυτόχρονα ανησυχητικό σήμερα είναι ότι η ανοδική πορεία του χρυσού σε επίπεδα πάνω από τα 2.000 δολάρια, έρχεται σε μία χρονική στιγμή που η Fed επιχειρεί μια επίσης βίαιη άνοδο των επιτοκίων σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, χωρίς να καταφέρνει την ανατίμηση του δολαρίου με αποτέλεσμα την ενίσχυση της δολαριακής τιμής του χρυσού.
Τα ερωτήματα πλέον δεν αφορούν τον χρυσό, ο οποίος έτσι κι αλλιώς ενσωματώνει ιστορικά «σταθερή αξία».
Τα ερωτήματα πλέον αφορούν στο κατά πόσο η Fed, ως Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, είναι σε θέση να προσδίδει επαρκή «αξία» στο νόμισμά της στο διεθνές νομισματικό σύστημα, ή ο «φόβος» και η «αβεβαιότητα» παραμένουν τόσο ισχυροί που να τροφοδοτούν τη στροφή προς τον χρυσό.
