Τα 3,2 δισ. ευρώ αγγίζουν τα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών τα οποία έχουν παρακρατηθεί για να χρηματοδοτήσουν τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος, μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ). Αυτό προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία για τον μηχανισμό ανάκτησης έως τις 11 Απριλίου, που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, με βάση τα οποία στους παραγωγούς έχουν καταβληθεί περίπου 8,4 δισ. ευρώ, αντί για 11,6 δισ. που θα ήταν οι εισπράξεις τους αν δεν ίσχυε αυτό το μέτρο.
Υπενθυμίζεται ότι ο μηχανισμός ανάκτησης των υπερεσόδων «ενεργοποιήθηκε» στις 7 Ιουλίου 2022, ουσιαστικά αναστέλλοντας τον τρόπο με τον οποίο αποζημιώνονταν οι ηλεκτροπαραγωγοί μέχρι εκείνη τη στιγμή. Έτσι, πλέον για τις κιλοβατώρες που πωλούν όλοι οι σταθμοί στην εγχώρια χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού, δεν αμείβονται με την προσφορά της ακριβότερης μονάδας που εντάχθηκε στο σύστημα (marginal price), όπως προβλέπει το Target Model.
Αντίθετα, για κάθε τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής ισχύει ένα ανώτατο όριο αποζημίωσης, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται το λειτουργικό της κόστος. Έτσι, για τις ΑΠΕ το πλαφόν αυτό ορίστηκε σταθερά στα 85 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ενώ στα υδροηλεκτρικά στα 112 ευρώ ανά MWh. Αντίθετα, για τις θερμοηλεκτρικές μονάδες, το πλαφόν προσδιορίζεται σε μηνιαία βάση, καθώς σημαντικές παράμετροι του κόστους τους (δικαιώματα ρύπων, τιμές αερίου) παρουσιάζουν σημαντική διακύμανση.
Μείωση εισροών
Βέβαια, όσο μεγαλύτερη είναι η ύφεση της ενεργειακής κρίσης, τόσο μικρότερα είναι και τα ποσά που ανακτώνται από τους παραγωγούς. Έτσι, η κορυφαία «επίδοση» του μηχανισμού τοποθετείται στον περασμένο Αύγουστο, όταν η αγορά είχε εκτιναχθεί στο ιστορικό υψηλό των 436,53 ευρώ ανά MWh, με συνέπεια να σημειώσει ιστορικό υψηλό και η εισροή υπερεσόδων στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, αγγίζοντας τα 878 εκατ. ευρώ.
Η δεύτερη μεγαλύτερη «επίδοση» ήταν τον αμέσως προηγούμενο μήνα (Ιούλιος 2023) με 621 εκατομμύρια. Ωστόσο, με την αποκλιμάκωση των χονδρεμπορικών τιμών από τις αρχές του 2023 οι ανακτήσεις ακολουθούν πτωτική τάση, πέφτοντας μάλιστα τον Μάρτιος για πρώτη φορά κάτω από τα 100 εκατ., καθώς διαμορφώθηκαν στα 56 εκατομμύρια.
Ακόμη μικρότερη φαίνεται πως θα είναι η «επίδοση» του μηχανισμού τον Απρίλιο, καθώς μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν συγκεντρωθεί περίπου 18 εκατομμύρια. Επομένως, με δεδομένο ότι βρισκόμαστε περίπου στα μέσα του μήνα, φαίνεται πως ο Απρίλιος θα σηματοδοτήσει ένα ακόμη ιστορικό χαμηλό.
Επιστολή για παράταση
Καθώς η αποδοτικότητα του μέτρου «συγχρονίζεται» με το ύψος των χονδρεμπορικών τιμών, τα μειωμένα ποσά που εισφέρει στο ΤΕΜ αντισταθμίζονται από το γεγονός ότι η υποχώρηση των αγορών μειώνει τις ανάγκες για επιδοτήσεις και επομένως για χρηματοδότηση στήριξης των λογαριασμών. Πάντως, όπως έχει γράψει το Insider.gr το ΥΠΕΝ έχει αποστείλει ήδη στην Κομισιόν επιστολή για παράταση της ισχύος του, ώστε να εκπνεύσει στο τέλος του 2023, αντί για 1η Ιουνίου 2023 που προβλεπόταν αρχικά.
Γνώμονα για την πρωτοβουλία του υπουργείου αποτελεί το γεγονός ότι ο μηχανισμός εκπνέει μέσα στο καλοκαίρι (όπως και οι παρεμβάσεις στη λιανική), δηλαδή σε μία εποχή όπου είναι πολύ πιθανό οι τιμές ηλεκτρισμού να «πάρουν την ανηφόρα» ξανά, τόσο στη χώρα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Την ίδια εποχή, μάλιστα, πιθανότατα η χώρα θα βρίσκεται καθοδόν προς τις δεύτερες εκλογικές κάλπες. Επομένως, αν αποσυρθεί το υφιστάμενο «δίχτυ προστασίας», θα είναι δύσκολο να υπάρξει μια έκτακτη κρατική παρέμβαση, σε περίπτωση που σημειωθεί τότε άλμα στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
